THEPOWERGAME
Αναστάσιος Τσιπλάκος
Διευθυντής του South East Mediterranean Energy & Defense (semedenergydefense.com)
Θα μπορούσε κανείς να πει ότι ο Απρίλιος υπήρξε ο χειρότερος, εδώ και χρόνια, μήνας για τον Τούρκο Πρόεδρο Ερντογάν και την τουρκική εξωτερική πολιτική. Ιδιαίτερα η προηγούμενη εβδομάδα υπήρξε η «Εβδομάδα των Παθών», λόγω των πολύ σοβαρών πληγμάτων που επέφεραν οι ΗΠΑ στο καθεστώς του και τα οποία πρόκειται να αποδομήσουν την εικόνα του, τόσο στο εξωτερικό όσο και στην εσωτερική πολιτική σκηνή, αλλά και να πλήξουν την ασθμαίνουσα τουρκική οικονομία.
Πλήγμα No.1: Η αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων…
Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ με Προεδρική Διακήρυξη αναγνώρισε επισήμως ότι οι συστηματικές δολοφονίες και απελάσεις εκατοντάδων χιλιάδων Αρμενίων από την Οθωμανική Αυτοκρατορία στις αρχές του 20ού αιώνα ήταν «γενοκτονία».
Κατά τη διάρκεια τηλεφωνήματος την Παρασκευή, ο Μπάιντεν είχε ήδη ενημερώσει τον Τούρκο Πρόεδρο. Το πολυαναμενόμενο τηλεφώνημα του Μπάιντεν στον Ερντογάν είχε καθυστερήσει 93 μέρες από την εκλογή του τελευταίου και ήδη αυτό αποτελούσε ένα ανησυχητικό σημάδι για την Άγκυρα. Τα ανακοινωθέντα του Λευκού Οίκου, αλλά και της τουρκικής Προεδρίας, ανέφεραν ότι οι δύο ηγέτες συμφώνησαν να συναντηθούν στο περιθώριο της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ τον Ιούνιο για να εξετάσουν ευρύτερα τις σχέσεις των δύο χωρών τους, χωρίς να κάνουν μνεία στο συγκεκριμένο ζήτημα. Σε κάθε περίπτωση, όμως, από το ύφος και μόνο τεκμαίρεται ότι η συνομιλία δεν πήγε καθόλου καλά.
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Τσαβούσογλου επέκρινε αμέσως τη δήλωση Μπάιντεν σε ένα tweet: «Οι λέξεις δεν μπορούν να αλλάξουν την ιστορία ή να την ξαναγράψουν. Κανείς δεν μπορεί να μας δώσει μαθήματα για την ιστορία μας. Ο πολιτικός οπορτουνισμός αποτελεί τη μεγαλύτερη προδοσία για την ειρήνη και τη δικαιοσύνη. Απορρίπτουμε εντελώς αυτή τη δήλωση που βασίζεται στο λαϊκισμό.”
Η αναγνώριση της γενοκτονίας δείχνει πόσο βαθιά έχουν βυθιστεί οι σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας, λαμβάνοντας υπόψη ότι οι προηγούμενοι πρόεδροι απέφυγαν τη χρήση του όρου έτσι ώστε να μην αναστατώσουν ένα σημαντικό σύμμαχο του ΝΑΤΟ. Όμως, στη δεδομένη συγκυρία οι διαφορές μεταξύ Άγκυρας και Ουάσινγκτον είναι σημαντικές κι εκτείνονται από την αγορά των ρωσικών S-400, έως τις διαφορές πολιτικής στη Συρία, τη Λιβύη και τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Πλήγμα No.2: Οι ΗΠΑ απέβαλαν κι επίσημα την Τουρκία από το πρόγραμμα των F-35…
Η Ουάσινγκτον υπέγραψε μια νέα συμφωνία για το πρόγραμμα με άλλες οκτώ κατασκευάστριες χώρες, στις οποίες δεν συμπεριλαμβάνεται πια η Τουρκία.
Οι ΗΠΑ απέβαλαν την Τουρκία από το πρόγραμμα των F-35 από το 2019, λόγω της αγοράς των ρωσικών S-400. Η Τουρκία σχεδίαζε να αγοράσει 100 F-35, αλλά οι Ηνωμένες Πολιτείες αρνήθηκαν να της παραδώσουν τα αρχικά τέσσερα ολοκληρωμένα αεροσκάφη μετά την αποβολή της από το πρόγραμμα.
Ωστόσο, οι Τούρκοι εργολάβοι συνεχίζουν ακόμη να κατασκευάζουν ανταλλακτικά για το αεροσκάφος, παρά την απομάκρυνση της Τουρκίας και την εφαρμογή των αμερικανικών κυρώσεων στην Τουρκική Προεδρία Αμυντικών Βιομηχανιών (SSB).
Πλήγμα No.3: Ταξιδιωτική Οδηγία των ΗΠΑ…
Το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) εξέδωσε Ταξιδιωτική Οδηγία Επιπέδου 4 για την Τουρκία λόγω του COVID-19. Το Υπουργείο Εξωτερικών, επίσης, συμβούλεψε τους Αμερικανούς να αποφύγουν συγκεκριμένες περιοχές της Τουρκίας λόγω της τρομοκρατίας και της απειλής διώξεων ή/και συλλήψεων από την τουρκική κυβέρνηση.
Πλήγμα No.4: Κατάρρευση της τουρκικής λίρας…
Το τουρκικό νόμισμα έχει υποχωρήσει πάνω από 40% από τις αρχές του περασμένου έτους, καθώς οι επενδυτές ανησυχούν για τις ανορθόδοξες οικονομικές πολιτικές που ακολουθούνται από την κυβέρνηση και την κεντρική τράπεζα, αλλά και λόγω της διπλωματικής κρίσης με τις ΗΠΑ.
Την περασμένη εβδομάδα, η λίρα έχασε έδαφος λόγω της επικείμενης αναγνώρισης της γενοκτονίας των Αρμενίων, καθώς και των φόβων ότι την επόμενη εβδομάδα η λίρα θα υποχωρήσει ακόμη περισσότερο.
Επίσης, άλλοι λόγοι υποχώρησης της λίρας ήταν ο αποκλεισμός από το πρόγραμμα των F-35, αλλά και λόγω των δηλώσεων Ερντογάν ότι η κεντρική τράπεζα θα μπορούσε να πουλήσει συναλλαγματικά αποθέματα για να στηρίξει το νόμισμα.
Η αλλαγή στρατηγικής ως προς την Τουρκία: Γιατί τώρα;
Οι βασικοί λόγοι για τους οποίους ο Πρόεδρος Μπάιντεν είναι διατεθειμένος να αλλάξει στρατηγική απέναντι στην Τουρκία του Προέδρου Ερντογάν είναι κυρίως οι επιθέσεις του τελευταίου εναντίον των συριακών κουρδικών δυνάμεων (SDF/YPG), που συνεργάστηκαν με τις ΗΠΑ εναντίον του ISIS, η εντεινόμενη επιθετικότητα προς άλλα μέλη του ΝΑΤΟ και την Κύπρο σχετικά με την εξερεύνηση υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο -και όχι μόνο- η απόκτηση των ρωσικών S-400 και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Όλα αυτά έχουν συντελέσει στη μεγάλη μείωση της υποστήριξης των τουρκικών θέσεων στην Ουάσινγκτον.
Εν ολίγοις, ο Ερντογάν έχει ελάχιστους πια φίλους στην Ουάσινγκτον, που θα μπορούσαν να αντιταχθούν στα παραπάνω μεγάλα πλήγματα, με δικαιολογίες όπως η προληπτική εξωτερική πολιτική και η εθνική ασφάλεια. Η αμερικανική κυβέρνηση πιστεύει ότι ο Τούρκος πρόεδρος δεν μπορεί να αντιδράσει πολύ δυναμικά, την ώρα που αντιμετωπίζει μια μεγάλη αύξηση της πανδημίας COVID-19 και μια οικονομική κρίση στη χώρα του. Εξάλλου, οι σχέσεις με τις ΗΠΑ είναι ιδιαίτερα σημαντικές για την οικονομία της Τουρκίας, η οποία βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στις ξένες επενδύσεις.
Έτσι, σύμφωνα με αμερικανικές πηγές, εκτιμάται ότι ο Τούρκος Πρόεδρος θα επιλέξει μια μάλλον «ήπια» σύγκρουση, η οποία θα είναι βραχύβια, αλλά ταυτόχρονα θα τον βολεύει για να αποσπάσει την κοινή γνώμη της χώρας του από τα σημαντικά εσωτερικά ζητήματα, παίζοντας το γνωστό του εθνικιστικό «χαρτί».
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
