THEPOWERGAME
Ευαγγελία Λουροπούλου
Διδάκτωρ Φυσικών Επιστημών (Biogeochemistry), Christian-Albrechts University of Kiel (Γερμανία), Επικεφαλής Υπηρεσιών Βιωσιμότητας E - ON INTEGRATION A.E
Τα στοιχεία Περιβάλλοντος, Κοινωνίας και Εταιρικής Διακυβέρνησης (Environment, Social, Governance – ESG) και η δημοσιοποίηση τους έχουν αρχίσει να μπαίνουν ταχύτατα στην κορυφή της ατζέντας των διοικητικών συμβουλίων των επιχειρήσεων και άλλων οργανισμών σε όλο τον κόσμο. Μέτοχοι, κυβερνήσεις, πολίτες και πολλά άλλα ενδιαφερόμενα μέρη περιμένουν σίγουρα να δουν περισσότερες και ουσιαστικές λεπτομέρειες και στοιχεία σχετικά με το πώς οι επιχειρήσεις σχεδιάζουν να εκπληρώσουν τις δεσμεύσεις τους για την επίτευξη των στόχων τους για βιώσιμη ανάπτυξη. Σε αυτούς τους στόχους συχνά συμπεριλαμβάνεται και ο στόχος για το περιβάλλον και το κλίμα για “net-zero”, δηλαδή, μηδενικές εκπομπές άνθρακα, ένας στόχος που μεταξύ άλλωνσυνεπάγεται την υιοθέτηση περιβαλλοντικά φιλικών πρακτικών. Ας μην ξεχνάμε επίσης τον ευρύτερο κοινωνικό ρόλο των επιχειρήσεων, που είναι πλέον απαραίτητη συνθήκη στη ζωή και τις προσδοκίες των ενδιαφερομένων stakeholders και φαίνεται από την καθημερινή δράση επιχειρήσεων και οργανισμών κάθε είδους.
Παρά όμως το γεγονός ότι η πρακτική παρακολούθησης και δημοσιοποίησης δεικτών ESGυπόσχεται τη διαφάνεια και αποδεικνύει τις περισσότερες φορές την προσπάθεια επιχειρήσεων και οργανισμών για αντιμετώπιση των καίριων ζητημάτων ESGκαι για βελτίωση των επιδόσεων τους σε αυτά, δεν είναι λίγες οι φορές που οι αναφορές σε ESGαποτελούν προϊόν μάρκετινγκ ενώ οι δημοσιοποιήσεις τους στους ετήσιους απολογισμούς δεν συνάδουν με μετρικά στοιχεία.
Ιδίως όσον αφορά τα ζητήματα Περιβάλλοντος (Ε), παρουσιάζεται το φαινόμενο του “Greenwashing”. Στα ελληνικά μεταφράζεται ως “Πράσινο Ξέπλυμα” και αναφέρεται στην πρακτική των εταιρειών/οργανισμών να παρουσιάζουν με έξυπνες τεχνικές μάρκετινγκ τις δραστηριότητες και τα προϊόντα τους ως πιο οικολογικά και πιο φιλικά προς το περιβάλλον ή το κλίμα. Εστιάζουν για παράδειγμα στην πιο φυσική προέλευση των υλικών τους, στο ότι μπορεί να είναι πιο υγιεινά σε σχέση με αντίστοιχα της κατηγορίας τους, στο ότι δεν χρησιμοποιούν χημικές ουσίες, στο ότι κάνουν ανακύκλωση ή στο ότι οι συσκευασίες τους είναι ανακυκλώσιμες, και πολλά άλλα.
Στην πράξη, οι δηλώσεις αυτές δεν αποτελούν μετρικά στοιχεία της επίδοσης τους στα ζητήματα περιβάλλοντος, ούτε συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης! Με άλλα λόγια, μπορεί μια επιχείρηση ή ένας οργανισμός να δηλώνει “πράσινος” αλλά, όταν δεν υπάρχουν μετρικά στοιχεία να υποστηρίξουν τα λεγόμενα, εξακολουθεί να υπάρχει το ενδεχόμενο οι δραστηριότητες και παραγωγικές διαδικασίες τους να ρυπαίνουν το περιβάλλον και να βλάπτουν το κλίμα.
Το Greenwashingκάνει κατάχρηση μιας πολύ υποσχόμενης τάσης δημοσιοποίησης δεικτών απόδοσης για το περιβάλλον (στο πλαίσιο του ESG) ενώ ταυτόχρονα είναι παραπλανητικό διότι επιτρέπει στον εκάστοτε οργανισμό να παρουσιάζεται ως πιο “πράσινος” σε σχέση με την πραγματικότητα και να τοποθετείται αθέμιτα στον ανταγωνισμό.
Φαίνεται ότι, όταν ένας οργανισμός ξοδεύει περισσότερους πόρους στη διαφήμιση και επικοινωνία των “πράσινων” προϊόντων ή υπηρεσιών του αντί να τους διοχετεύει στην πραγματική υιοθέτηση φιλικών προς το περιβάλλον πρακτικών και τεχνολογιών, τότε μάλλον πρόκειται για Greenwashing.
Για να υποστηριχτεί το ESG, δεν αρκεί το μάρκετινγκ. Ειδικά για το περιβάλλον και το κλίμα, η συμμόρφωση ως προς την προστασία του περιβάλλοντος αποδεικνύεται με ποσοτικά δεδομένα και μετρήσεις που υποστηρίζουν τα σχέδια μετάβασης των εταιρειών και που ενσωματώνονται στα υφιστάμενα επενδυτικά μοντέλα.
Για παράδειγμα, κολοσσός στον κλάδο των ταχυφαγείων (fastfood) έχει κατηγορηθεί για Greenwashing επειδή διαφημίζει ότι ένα (!) υποκατάστημα του έχει μηδενικό αποτύπωμα άνθρακα τη στιγμή κατά την οποία όλο του το μενού βασίζεται στο βοδινό κρέας και στα γαλακτοκομικά. Σημειώνεται εδώ ότι, το βοδινό κρέας στο σύνολό του (παγκόσμια παραγωγή, συμπεριλαμβανομένων και των γαλακτοκομικών) ευθύνεται για περίπου 8.5% των παγκόσμιων εκπομπών σε αέρια θερμοκηπίου[1]. Ταυτόχρονα αποτελεί το 65% των εκπομπών που προέρχονται από την κτηνοτροφία. Επομένως, κοιτώντας την αλυσίδα εφοδιασμού αυτής της επιχείρησης και τις εκπομπές Scope 3 (σε όρους ESG) μάλλον δύσκολα γίνεται πιστευτός ο ισχυρισμός ότι υπάρχει μηδενικό αποτύπωμα άνθρακα, έστω και για ένα υποκατάστημα.
Βέβαια, πέραν της εκμετάλλευσης της τάσης από ορισμένους, κάποιοι από τους λόγους που παρουσιάζεται το Greenwashing είναι η συνεχώς αυξανόμενη περιβαλλοντική συνείδηση του καταναλωτικού κοινού, η συχνά ασφυκτική πίεση από διεθνείς οργανισμούς, κυβερνήσεις και λοιπούς φορείς (π.χ. τράπεζες, ασφαλιστικές κλπ.) και η συνεχής ρευστότητα των προτύπων αναφοράς για δημοσιοποίηση στοιχείων ESGκαιγια στροφή σε πιο περιβαλλοντικά φιλικές πρακτικές. Αυτά “μπερδεύουν” τα ζητήματα, και αφενός δημιουργούν ασάφεια στο διαχωρισμό μεταξύ εταιρικής επικοινωνίας/μάρκετινγκ και πραγματικών επιδόσεων, αφετέρου ωθούν τις επιχειρήσεις στο να προσπαθούν να καλύψουν μόνο με λόγια τα ζητούμενα σε σύντομο χρονικό διάστημα και υπό πίεση. Έτσι μοιραία εμφανίζονται περιπτώσεις οντοτήτων που ισχυρίζονται ότι έχουν πράσινες πρακτικές, ενώ στην πραγματικότητα δεν κάνουν τίποτε για το περιβάλλον ή την κλιματική αλλαγή.
Δυστυχώς όμως φαίνεται ότι, όσο αυξάνονται οι περιπτώσεις Greenwashing, τόσο αυξάνεται και ο σκεπτικισμός των καταναλωτών ως προς τα προϊόντα και τις υπηρεσίες σε συνάρτηση με το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα. Αυξάνεται επίσης η καχυποψία των ενδιαφερομένων Stakeholders(τραπεζών, επενδυτών, ρυθμιστών) προς τα αναφερόμενα στοιχεία. Κατά συνέπεια, ο σκεπτικισμός και η καχυποψία επηρεάζουν αρνητικά και προϊόντα, που πραγματικά έχουν μειωμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, άρα κατ’ επέκτασίν και τις επιχειρήσεις που τα παράγουν, οι οποίες όντως εφαρμόζουν φιλικές προς το περιβάλλον πρακτικές. Επίσης, επιβάλλουν τον ανεξάρτητο έλεγχο των στοιχείων ESGαπό ελεγκτές, οι οποίοι με την υπογραφή τους θα πρέπει να βεβαιώνουν ότι αυτά τα στοιχεία είναι ορθά και προκύπτουν από πραγματικές επιδόσεις σε όλο το φάσμα της παραγωγικής και εφοδιαστικής αλυσίδας. Τέλος, διαιωνίζουν τη δυσπιστία του ευρέος καταναλωτικού κοινού στις δράσεις και στις υποσχέσεις που αναλαμβάνουν διεθνείς οργανώσεις, δημόσιες αρχές και πρόσωπα για την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών και κλιματικών προβλημάτων. Και έτσι απομακρυνόμαστε ακόμα περισσότερο από το στόχο της προστασίας του περιβάλλοντος και της κλιματικής ουδετερότητας.
[1] Gerber, P.J., Steinfeld, H., Henderson, B., Mottet, A., Opio, C., Dijkman, J., Falcucci, A. &Tempio, G. 2013. Tackling climate change through livestock – A global assessment of emissions and mitigation opportunities. Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO), Rome.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
