THEPOWERGAME
Δημήτρης Ρέπας
Αρχιτέκτων Ε.Μ.Π., Βρυξέλλες
Έγινε πρόσφατα από τον developer η παρουσίαση του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού του ουρανοξύστη στο Ελληνικό. Στο βίντεο της παρουσίασης υπάρχει ένα ωφέλιμο δεκάλεπτο (14ο έως 24ο λεπτό) στο οποίο η αρχιτέκτων Antoinette Nassopoulos-Errickson, από την αρχιτεκτονική εταιρία Foster+Partners, αναλύει το έργο αλλά στην πραγματικότητα παρουσιάζει το ρόλο του αρχιτέκτονα στη διαδικασία παραγωγής κτιρίων.
Στην Ελλάδα, έχει διαμορφωθεί αρνητική παράδοση αποτυχίας της star αρχιτεκτονικής. Υπάρχουν έργα των Walter Gropious, Eero Saarinen, Santiago Calatrava, Bernard Tschumi και Renzo Piano (θα υπήρχε και κτίριο του I.M. Pei αλλά νικήθηκε από τη γραφειοκρατία) τα οποία απέχουν πολύ από το να είναι αυτά για τα οποία θα μνημονεύονται οι αρχιτέκτονες αυτοί.
Η Αθήνα δεν θα γίνει ποτέ αρχιτεκτονικός προορισμός. Από τα χιλιάδες κτίρια που πλαισιώνουν την υπό ανάπτυξη έκταση του Ελληνικού, μικρό μόνο ποσοστό έχει σχεδιαστεί από αρχιτέκτονες (καίτοι οι ιδιοκτήτες τους έχουν πληρώσει αμοιβή για την αρχιτεκτονική μελέτη κατά την έκδοση της οικοδομικής άδειας). Τα περισσότερα έχουν σχεδιαστεί από μηχανικούς άλλων ειδικοτήτων με πολυαριθμότερους τους συγκοινωνιολόγους. Οι Έλληνες έχουμε μεγαλώσει σε σπίτια που έχουν παραχθεί ως εμπορικά προϊόντα, χωρίς τη συμμετοχή αρχιτέκτονα, με υπαιτιότητα του κράτους. Ως συνέπεια, έχει χαθεί από τη συλλογική αντίληψη η γνώση για το ρόλο του αρχιτέκτονα.
Έτσι, δεν εκπλήσσομαι όταν σε ειδήσεις που αφορούν νέα σημαντικά κτίρια (πρόσφατα στην Αθήνα το μουσείο Γουλανδρή, η Εθνική Πινακοθήκη, και τώρα ο ουρανοξύστης) δεν αναφέρεται το όνομα του αρχιτέκτονα. Το να μιλάς για κτίρια χωρίς να αναφέρεις τον αρχιτέκτονα είναι σαν να μιλάς για ταινίες χωρίς να αναφέρεις τον σκηνοθέτη.
Στον υπόλοιπο κόσμο (ευτυχώς υπάρχει και είναι μεγάλος) η είδηση θα ξεκινούσε ως «οι Foster+Partners υπογράφουν το νέο κτίριο κλπ κλπ».
Οι Foster+Partners φαίνεται ότι έχουν κάνει ένα master plan που θα βοηθήσει τον επενδυτή να έχει κέρδος. Όπως συμβαίνει με τα super cars και τα super yachts, έτσι συμβαίνει και με τα super houses. Υπάρχουν άνθρωποι που τα θέλουν και υπάρχουν άνθρωποι που τα φτιάχνουν και τους τα πουλάνε. Είναι διαμερίσματα που μοιάζουν με σουίτες πολυτελών ξενοδοχείων και τα εμπορικά χαρακτηριστικά τους είναι η τοποθεσία, ο σταρ αρχιτέκτονας και μετά όλα τα άλλα. Ας παρατηρήσουμε ότι στις φωτορεαλιστικές εικόνες δεν φαίνονται βιβλιοθήκες. Αυτή είναι μια γενικευμένη τάση, που τη βλέπουμε και σε μπροσούρες κατοικιών μέσου κόστους .
Από την άλλη πλευρά, υπάρχει το Ελληνικό κράτος ως «οικοπεδούχος». Εδώ φοβάμαι ότι θα υπάρξουν θέματα που θα εμποδίσουν την ολοκλήρωση του έργου, χωρίς (απ΄ότι φαίνεται) να ζημιωθεί ο επενδυτής.
Οι μεγάλες δυσκολίες θα σχετίζονται με τα αρχαία που πιθανώς θα αποκαλύπτονται κατά τις εκσκαφές. Όσοι ξέρουν την περιοχή λένε ότι υπάρχουν πολλά. Το Ελληνικό δημόσιο θα πρέπει να βρίσκει συμβιβαστικές λύσεις μεταξύ της διατήρησης και ανάδειξης των αρχαιοτήτων και των αποζημιώσεων που θα πρέπει να καταβάλλει στην επενδυτική εταιρία για καθυστερήσεις. Οι επόμενοι υπουργοί πολιτισμού θα έχουν δύσκολες θητείες.
Υπήρξαν πολλά σχόλια για τη μορφή του ουρανοξύστη. Νομίζω ότι είναι καλό που γίνεται δημόσια κουβέντα για την αρχιτεκτονική. Κατά τη γνώμη μου, από τη στιγμή που κακώς αποφασίστηκε κάποτε η καταστροφή ενός τόσο σημαντικού έργου υποδομής, όπως είναι ένα αεροδρόμιο, και από τη στιγμή που το Ελληνικό κράτος, με την αντιπροσωπευτικότητα των αιρετών, τους θεσμούς του αλλά και την ηθική του αποφάσισε ότι πρέπει αυτό να γίνει εκεί, κάθε κριτική κινδυνεύει να γίνει γραφική. Εύχομαι και ελπίζω να είναι αυτό το έργο ευκαιρία για αρχιτεκτονικά (τουλάχιστον) διδάγματα.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
