THEPOWERGAME
Αναστάσιος Τσιπλάκος
Διευθυντής του South East Mediterranean Energy & Defense (semedenergydefense.com)
Σοκ και Δέος κατέκλυσε τη διεθνή κοινότητα η τύπου Blitzkrieg ταχύτατη κατάρρευση του Αφγανιστάν, εγείροντας πολλά ερωτήματα για την αποτελεσματικότητα των υπηρεσιών πληροφοριών των ΗΠΑ, την ποιότητα των πληροφοριών που παρείχαν στην κυβέρνηση του Προέδρου τους και την επιτυχή ανάλυση και διαχείρισή τους.
Η αμερικανική εφημερίδα Wall Street Journal αποκάλυψε ότι περισσότεροι από είκοσι Αμερικανοί διπλωμάτες στο Αφγανιστάν είχαν στείλει τον περασμένο μήνα υπηρεσιακό υπόμνημα, με το οποίο προειδοποιούσαν τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν για την πιθανή πτώση της Καμπούλ στα χέρια των Ταλιμπάν, καθώς τα αμερικανικά στρατεύματα αποσύρονταν από την χώρα. Ανάμεσα σε άλλα, το εμπιστευτικό υπόμνημα, που εστάλη στις 13 Ιουλίου, περιείχε συστάσεις για τους τρόπους μετριασμού της κρίσης από την επιτάχυνσης της εκκένωσης.
Επίσης, διάφορες πηγές προσκείμενες στις αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών διαρρέουν πως οι τελευταίες είχαν εκπονήσει διάφορα σενάρια για την εξέλιξη στο Αφγανιστάν, με πολλαπλές εναλλακτικές πολιτικές από τις οποίες θα μπορούσε να επιλέξει ο αμερικανός Πρόεδρος. Περιείχαν εναλλακτικά χρονοδιαγράμματα κατάρρευσης του Αφγανιστάν, μετά την απόσυρση των αμερικανικών δυνάμεων, από 30 έως 60 ημέρες ή έως και 18 μήνες, αναλόγως διαφόρων παραμέτρων και της διαμορφωθείσας επιχειρησιακής κατάστασης,
Σε εκθέσεις που παρουσιάσθηκαν τόσο στους αξιωματούχους του Τραμπ, όσο και στους μελλοντικούς αξιωματούχους του Μπάιντεν, αρκετά πριν τις πρόσφατες αμερικανικές εκλογές, οι τελικές εκτιμήσεις ήταν πως οι αφγανικές δυνάμεις ενδέχεται να συνθηκολογήσουν εντός ημερών, ακριβώς υπό τις συνθήκες που είδαμε. Παρόλα αυτά, η απόφαση που πήρε ο Τραμπ και επικύρωσε ο Μπάιντεν, για την ταχεία απόσυρση των αμερικανικών δυνάμεων, υλοποιήθηκε παρά τις προειδοποιήσεις που προέβλεπαν το αποτέλεσμα που βλέπουμε τώρα. Σε αυτή την απόφαση, τόσο ο Τραμπ όσο και ο Μπάιντεν, εγκλωβίστηκαν λόγω του συνθήματος «τερματισμός των αιώνων πολέμων» που υποστήριξαν και οι δύο προεκλογικά.
Το γεγονός ότι οι μυστικές υπηρεσίες δρουν στο παρασκήνιο και επίσημα πρέπει να υποστηρίζουν την πολιτική του Λευκού Οίκου, τις εμποδίζει να υπερασπιστούν δημόσια τις θέσεις τους. Ωστόσο, η αποτυχία δεν οφείλεται σε καμία έλλειψη προειδοποίησης, αλλά μάλλον στην αλαζονεία και τον υπολογισμό του πολιτικού κινδύνου των φορέων λήψης αποφάσεων, των οποίων οι επιλογές γίνονται πολύ συχνά για το προσωπικό και πολιτικό τους συμφέρον ή με προκαθορισμένες επιλογές πολιτικής, παρά επηρεάζονται από -μερικές φορές άβολες- αξιολογήσεις πληροφοριών και τα συμφέροντα της χώρας.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, η απρόσμενα γρήγορη πτώση της Καμπούλ και του Αφγανιστάν στους Ταλιμπάν, εβδομάδες ή μήνες νωρίτερα από ό,τι ακόμη και κάποια από τα χειρότερα σενάρια προέβλεπαν, θα προστεθεί στον κατάλογο των σημαντικών αποτυχιών των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών, οι οποίες έχουν συνταράξει τις ΗΠΑ τις τελευταίες δεκαετίες και οφείλονται κυρίως σε τέσσερα επαναλαμβανόμενα προβλήματα, που ταλανίζουν ακόμη και τις πιο έμπειρες και τεχνολογικά προηγμένες υπηρεσίες πληροφοριών διαχρονικά:
Το σκεπτικό της “Φούσκας”
Όπως σε κάθε μεγάλο οργανισμό, υπάρχει πάντα το ενδεχόμενο ακόμη και οι πιο έξυπνοι ανθρώποι να πέσουν θύματα παρερμηνείας των διαθέσιμων στοιχείων. Είτε επειδή οι αναλυτές θέλουν να μην έρθουν σε σύγκρουση με την κυρίαρχή άποψη του οργανισμού τους, είτε απλώς καταλήγουν στα ίδια συμπεράσματα επειδή αλληλεπιδρούν με την κυρίαρχη άποψη έχοντας παρόμοια περιορισμένα δεδομένα.
Ο νόμος των “Μέσων Όρων”
Οι περισσότεροι αναλυτές πληροφοριών κάνουν καριέρα βασιζόμενοι σε μέτριες προβλέψεις. Με αυτόν τον τρόπο, αν κάνουν λάθος, κάνουν απλά λάθος όπως όλοι οι άλλοι, αλλά δεν έρχονται σε δύσκολη θέση ως άτομα. Αντίθετα, αν κάνουν προωθημένες προβλέψεις, που είναι έξω από το νόμο των μέσων όρων και αυτό που υποστηρίζουν οι περισσότεροι άλλοι αναλυτές και τελικά πέσουν έξω στις προβλέψεις τους, η καριέρα τους μπορεί να καταστραφεί. Ως αποτέλεσμα, κατά κανόνα αποθαρρύνονται οι τολμηρές προβλέψεις ακόμη και όταν οι αναλυτές ενδέχεται να δουν μια σημαντική διαφορετική εξέλιξη στον ορίζοντα.
Βραχυπρόθεσμη εστίαση
Οι περισσότερες υπηρεσίες πληροφοριών διαχειρίζονται τεράστιες ποσότητες άμεσων και βραχυπρόθεσμων δεδομένων, για την πρόβλεψη βραχυπρόθεσμων τάσεων καθημερινά και από μήνα σε μήνα. Οι αναλυτές συχνά παραδέχονται ότι η ποσότητα και η φύση αυτών των δεδομένων σε συνδυασμό με τις συνεχείς επιχειρησιακές ερωτήσεις και αιτήματα των πολιτικών, οδηγούν στο να δίνεται έμφαση στις βραχυπρόθεσμες προοπτικές σε βάρος των αντίστοιχων μακροπρόθεσμων. Αυτό σημαίνει ότι πολλοί αναλυτές είναι λιγότερο πιθανό να εκπλαγούν χάνοντας μια καθημερινή αλλαγή κατάστασης, αλλά είναι πιο πιθανό να χάσουν ή να υποβαθμίσουν σημαντικές αλλαγές, που αναιρούν εντελώς όλα τα προσεκτικά βαθμονομημένα βραχυπρόθεσμα μοντέλα και προβλέψεις τους.
Πολιτικοί
Οι πολιτικοί, και μερικές φορές εκείνοι που τους παρέχουν αναλύσεις πληροφοριών, δεν αρέσκονται στο να τους λένε ενοχλητικές αλήθειες. Παρόλο που ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν έχει μεγαλύτερη εμπειρία και ανεκτικότητα στην πραγματικότητα, από τον προκάτοχό του Ντόναλντ Τραμπ, εξακολουθεί να έχει ανθρώπινες αδυναμίες και είναι πολύ πιθανό στην περίπτωση του Αφγανιστάν να πίεσε επίσημα ή ανεπίσημα για πιο “ροζ” προβλέψεις.
Ας δούμε και μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα σημαντικών αποτυχιών των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών, ως αποτέλεσμα των παραπάνω:
Ιράκ
Η κυβέρνηση του Τζορτζ Μπους τζούνιορ παρενέβη απροκάλυπτα στη διαδικασία ανάλυσης πληροφοριών και επέλεξε λεπτομέρειες που υποστήριζαν τη θεωρία ότι το Ιράκ είχε προηγμένο πρόγραμμα πυρηνικών όπλων, προκειμένου να υποστηρίξει την επιθυμία τους για εισβολή. Υπήρχαν πολλοί άλλοι λόγοι για τους οποίους η κυβέρνηση ήθελε να εισβάλει στο Ιράκ, αλλά οι πολιτικές παρεμβάσεις στη διαδικασία ανάλυσης των πληροφοριών για να παρουσιάσουν στον ΟΗΕ και στο Κογκρέσο των ΗΠΑ στοιχεία για μια σοβαρή πιθανή απειλή από τα πυρηνικά του Ιράκ, ήταν η πιο σημαντική παράμετρος που οδήγησε στην απαραίτητη πολιτική υποστήριξη για την εισβολή του 2003.
Ο αιφνιδιασμός της 11ης Σεπτεμβρίου
Η έλλειψη φαντασίας σε συνδυασμό με την αποτυχία ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών, άφησε τις ΗΠΑ εντελώς εκτεθειμένες στην τρομοκρατική επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 στη Νέα Υόρκη και την Ουάσινγκτον. Εάν υπήρχε περισσότερη διάθεση για σκέψη πέρα από τα καθιερωμένα και σοβαρότερη αντιμετώπιση των δημόσιων απειλών των τζιχαντιστών, θα είχαν προετοιμάσει και προφυλάξει τις ΗΠΑ καλύτερα.
Η ήττα στον πόλεμο του Βιετνάμ
Οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες δεν θεωρούσαν ούτε κατά διάνοια ότι η υπερδύναμη του κόσμου θα μπορούσε να ηττηθεί από έναν ερασιτέχνη και πολύ τεχνολογικά κατώτερο αντίπαλο. Όταν δεν παρουσιαζόταν πρόοδος, πολλοί αξιωματούχοι των υπηρεσιών πληροφοριών επικεντρώθηκαν στον αριθμό των βομβών που έπεφταν στο Βιετνάμ καθημερινά, σε αντίθεση με το αν επιτυγχόταν οποιαδήποτε στρατηγική επιτυχία.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
