Σημαντική οικονομική πίεση φαίνεται να ασκεί το κόστος στέγασης στα ελληνικά νοικοκυριά, ιδίως σε εκείνα με στεγαστικό δάνειο. Σύμφωνα με την έρευνα της Alpha Bank, το 42% των νοικοκυριών που έχουν λάβει στεγαστικό δάνειο δηλώνει ότι η μηνιαία δόση του δανείου ξεπερνά το 30% του διαθέσιμου μηνιαίου εισοδήματός τους. Το ποσοστό αυτό εκτοξεύεται σχεδόν στο 60% μεταξύ των νοικοκυριών με εισόδημα κάτω των 1.450 ευρώ, γεγονός που αναδεικνύει τη δυσανάλογη επιβάρυνση των οικονομικά ασθενέστερων ομάδων.
Αντίθετα, στα νοικοκυριά με υψηλότερο διαθέσιμο εισόδημα (άνω των 1.450 ευρώ μηνιαίως) η εικόνα είναι αισθητά πιο ευνοϊκή, καθώς το 64% αυτών δηλώνει ότι η μηνιαία δόση του δανείου τους αντιστοιχεί σε λιγότερο από το ένα τρίτο του εισοδήματός τους. Ωστόσο, το βάρος της στέγασης δεν εξαντλείται μόνο στη δόση του δανείου. Τα υπόλοιπα κόστη που σχετίζονται με τη στέγαση (όπως λογαριασμοί κοινής ωφέλειας, συντήρηση κ.λπ.) συνιστούν επίσης σημαντική επιβάρυνση. Συγκεκριμένα, ένας στους τρεις δανειολήπτες ανέφερε ότι οι συνολικές δαπάνες στέγασης ξεπερνούν το 30% του μηνιαίου εισοδήματός του.
Σύμφωνα με την έρευνα, το 23% ανέφερε μάλιστα ότι αυξήθηκε η δόση του δανείου του, ενώ το 21% έκανε λόγο για σημαντική αύξηση. Στον αντίποδα, το 44% απάντησε ότι οι δόσεις παρέμειναν περίπου σταθερές και μόλις το 4% είδε κάποια μείωση.
Αξιοσημείωτο είναι επίσης το εύρος των αυξήσεων που καταγράφηκαν. Μεταξύ εκείνων που είδαν τη μηνιαία δόση να ανεβαίνει, το 42% ανέφερε αύξηση έως 10%, το 22% μεταξύ 10% και 20%, ενώ το 31% έκανε λόγο για άνοδο άνω του 20% -ποσοστά που αποτυπώνουν τη σαφή επιβάρυνση πολλών νοικοκυριών σε ένα ήδη πιεσμένο οικονομικό περιβάλλον.
Πόσοι σχεδιάζουν να αγοράσουν κατοικία
Μόλις ένα 12% των Ελλήνων φαίνεται ότι σκοπεύει να προβεί σε αγορά κατοικίας το προσεχές διάστημα. Ανάμεσα σε αυτούς τους υποψήφιους αγοραστές, πάνω από τα δύο τρίτα (69%) σχεδιάζουν να χρηματοδοτήσουν την αγορά μέσω στεγαστικού δανείου.
Από εκείνους που εξετάζουν τη λήψη χρηματοδότησης, το 59% δηλώνει ότι θα επιδιώξει αναλογία δανείου προς αξία ακινήτου (Loan to Value – LTV) άνω του 50%, γεγονός που καταδεικνύει σημαντική εξάρτηση από εξωτερική χρηματοδότηση για την κάλυψη της αξίας του ακινήτου.
Ωστόσο, ένα σημαντικό ποσοστό (31%) των υποψήφιων αγοραστών δεν προτίθεται να λάβει στεγαστικό δάνειο. Οι κύριοι λόγοι γι’ αυτήν την απόφαση είναι τα υψηλά επιτόκια, τα οποία αποτελούν τον πιο αποτρεπτικό παράγοντα, ενώ ακολουθεί ο φόβος ανάληψης ρίσκου (41%). Αξίζει να σημειωθεί ότι σχεδόν το ένα τρίτο των ερωτηθέντων που δεν σκοπεύουν να δανειστούν (28%) δηλώνουν πως διαθέτουν την οικονομική δυνατότητα να προχωρήσουν στην αγορά με ίδια κεφάλαια. Τέλος, ένα μικρό αλλά όχι αμελητέο ποσοστό (12%) αναφέρει πως δεν πληροί τα κριτήρια για τη λήψη δανείου, γεγονός που τους αποκλείει εκ των πραγμάτων από αυτήν την επιλογή χρηματοδότησης.
Τα αποτελέσματα αναδεικνύουν τη σημαντική επίδραση των συνθηκών χρηματοδότησης στην πρόθεση αγοράς κατοικίας, καθώς και τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι πολίτες στο σημερινό οικονομικό περιβάλλον.
Τι συμβαίνει με τους ενοικιαστές
Η εικόνα είναι εξίσου ανησυχητική και για τους ενοικιαστές. Πάνω από τους μισούς (52%) δηλώνουν ότι δαπανούν πάνω από το 30% του μηνιαίου εισοδήματός τους για την κάλυψη του ενοικίου, ενώ το 28% επισημαίνει ότι οι λοιπές δαπάνες που σχετίζονται με τη στέγαση υπερβαίνουν επίσης το κρίσιμο όριο του 30%.
Περισσότεροι από τους μισούς Έλληνες δήλωσαν ότι είδαν το ενοίκιό τους να αυξάνεται μέσα στα τελευταία δύο χρόνια, με το φαινόμενο να εμφανίζεται εντονότερο στα δύο μεγαλύτερα αστικά κέντρα της χώρας: στην Αθήνα το ποσοστό των ενοικιαστών που υπέστησαν αύξηση αγγίζει το 55%, ενώ στη Θεσσαλονίκη φτάνει στο 58%. Λίγο χαμηλότερα κινούνται τα ποσοστά σε άλλες μεγάλες πόλεις, χωρίς ωστόσο να υπολείπονται σημαντικά.
Σε επίπεδο ποσοστών αύξησης, το 45% των ερωτηθέντων ανέφερε ότι το ενοίκιό του αυξήθηκε έως και 10%, ενώ το 30% δήλωσε αύξηση μεταξύ 10% και 20%. Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί το γεγονός ότι περίπου ένας στους τέσσερις (25%) βρέθηκε αντιμέτωπος με ανατιμήσεις άνω του 20%.
Προσδοκίες για τις τιμές κατοικιών την επόμενη πενταετία
Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, οι προσδοκίες των πολιτών για την πορεία των τιμών στην αγορά ακινήτων στην Ελλάδα τα επόμενα πέντε χρόνια κινούνται κυρίως προς την κατεύθυνση της ανόδου. Συγκεκριμένα, το 59% των ερωτηθέντων εκτιμά ότι οι τιμές αγοράς κατοικιών θα συνεχίσουν να αυξάνονται μέσα στην επόμενη πενταετία. Αντίθετα, ένα 21% θεωρεί πως οι τιμές θα παραμείνουν σταθερές, ενώ ένα μικρότερο ποσοστό, της τάξεως του 14%, προβλέπει μείωση.
Αντίστοιχη είναι η εικόνα και σε ό,τι αφορά τις τιμές των ενοικίων. Το 60% των συμμετεχόντων αναμένει αύξηση στο κόστος ενοικίασης κατοικιών τα επόμενα χρόνια. Αξιοσημείωτο είναι ότι οι παντρεμένοι ενοικιαστές εμφανίζονται ιδιαίτερα απαισιόδοξοι, με τα δύο τρίτα εξ αυτών να προβλέπουν περαιτέρω άνοδο των ενοικίων στο προσεχές μέλλον.
Τα στοιχεία αυτά αποτυπώνουν μια γενικευμένη προσδοκία για συνέχιση της ανοδικής πορείας στην αγορά ακινήτων, γεγονός που αντικατοπτρίζει τόσο τις τρέχουσες τάσεις, όσο και τις ανησυχίες των πολιτών για το κόστος στέγασης.
