Η ολιγοπωλιακή θέση μιας πανίσχυρης εταιρείας ακινήτων στην αγορά της Γερμανίας και η αδυναμία των κομμάτων να δώσουν λύσεις για το στεγαστικό πρόβλημα, δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα σε βάρος των ενοικιαστών.
Φθηνή και αξιοπρεπής κατοικία, είναι ίσως το υπ’ αριθμόν ένα ζήτημα σε πολλές χώρες της Ευρώπης, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Απειλητικά οξυμένο και στη Γερμανία. Αλλά πέρασε σχεδόν απαρατήρητο στην προεκλογική περίοδο. Εξαίρεση ίσως κάποιες αναφορές της Αριστεράς, κάτι που εξηγεί εν μέρει και το επιτυχές της αποτέλεσμα στις εκλογές. Τα υπόλοιπα κόμματα αρκέστηκαν σε γενικόλογες παραδοχές.
Σε μια χώρα με χαμηλό ποσοστό ιδιοκατοίκησης, τα ενοίκια τραβούν την ανηφόρα εδώ και χρόνια. Στο κείμενο με τις προτεραιότητες της επόμενης κυβέρνησης υπάρχει μόνο μια σύντομη και μάλλον φιλολογικού χαρακτήρα αναφορά.
«Αν δει κανείς τα κείμενα των συνομιλιών για την νέα κυβέρνηση διαπιστώνει ότι το πρόβλημα έχει στην κυριολεξία μπει στην… ουρά. Αναφορά μερικών αράδων μόνο. Με βάση το παρελθόν των δύο εταίρων SPD και CDU/ CSU και τα όσα διαβάζω δεν περιμένω και πολλά», εκτιμά μιλώντας στην DW ο Πέτερ Κοξ, εκπρόσωπος της Ομοσπονδίας Ενοικιαστών στο παράρτημα της Βόννης.
Ενοικιαστές ψάχνουν χέρι βοηθείας
Οι 11 συνολικά δικηγόροι, που απασχολεί η οργάνωση τρέχουν και δεν φτάνουν για να βοηθήσουν απεγνωσμένους πολίτες, απέναντι σε παράλογες αυξήσεις και υπέρογκες απαιτήσεις για παράπλευρες επιβαρύνσεις. Σε μια πόλη 320.000 κατοίκων, η Ομοσπονδία έχει 25.000 μέλη, που χρήζουν αρωγής.
Η μεγάλη ιδιαιτερότητα της Γερμανίας ακούει στο όνομα Vonovia. Η εταιρεία αυτή έχει στην ιδιοκτησία της περίπου 600.000 κατοικίες, μετά και την ολοκλήρωση της εξαγοράς της άλλοτε ανταγωνίστριας της Deutsch Wohnen. Από μια τέτοια ολιγοπωλιακή θέση ισχύος είναι λογικό να καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τις τιμές. Διαμαρτυρίες και προτάσεις για την υποχρέωσή της να επιστρέψει στο δημόσιο τομέα μέρος των σπιτιών πέφτουν σταθερά στο κενό.
«Η Vonovia θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως το σύμβολο για τα προβλήματα της αγοράς ακινήτων στη Γερμανία. Τις δεκαετίες του ’90 και ’00 πολλοί μικροί ιδιοκτήτες αλλά και δήμοι, κοινότητες και μικρότερες εταιρείες πούλησαν τα ακίνητά τους και όλες οι… Vonovia του πλανήτη συσσώρευσαν τεράστια περιουσία. Η συγκεκριμένη εταιρεία διαθέτει σήμερα πάνω από 600.000 κατοικίες στη Γερμανία».
Εμπιστοσύνη στην αγορά
Η κατάσταση μάλλον θα επιδεινωθεί παρά θα βελτιωθεί, είναι η πρόβλεψή του Κοξ από την στιγμή που η πολιτική θέληση δείχνει να είναι εξαιρετικά περιορισμένη και οι πολιτικές ευθύνες τεράστιες. Ειδικά τη δεκαετία του ’90 η κυρίαρχη προσέγγιση ήταν επικίνδυνα αφελής. «Δεν χρειαζόμαστε νέες κατοικίες έλεγαν οι τότε κυβερνήσεις. Κυριαρχούσε και η «νεοφιλελεύθερη αλλαγή», που υποστήριζε ότι αν χρειαστούμε, αυτό θα το ρυθμίσει η αγορά» εξηγεί ο Κοξ.
Η κυβέρνηση του φωτεινού σηματοδότη ξεκίνησε πολύ φιλόδοξα, αλλά τελικά δεν δικαίωσε τις προσδοκίες εξαιτίας και του διαφορετικού τρόπου, που έβλεπαν το θέμα τα τρία κυβερνητικά κόμματα.
Σε μια χώρα όπου πάνω από το 60% των πολιτών ζει στο ενοίκιο, η πλήρης απελευθέρωση της αγοράς σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες όπως η μακρά περίοδος χαμηλών επιτοκίων, έχουν δημιουργήσει λοιπόν μια κατάσταση, που μοιάζει αδιέξοδη ή που σε κάθε περίπτωση θα απαιτούσε τεράστιο πολιτικό θάρρος για να μπορέσει να αναστραφεί. Κάτι που σήμερα μοιάζει μάλλον απίθανο.
Έλλειψη πολιτικής θέλησης
Ο Κοξ είναι κατηγορηματικός: «Είμαι απολύτως πεπεισμένος ότι για ένα πολύ μεγάλο μέρος του πολιτικού συστήματος το πρόβλημα δεν έχει να κάνει με άγνοια, αλλά με έλλειψη πολιτικής θέλησης επειδή δεν υπάρχουν τέτοιες πλειοψηφίες για παρεμβάσεις και ρύθμιση της αγοράς».
Τέτοια πλειοψηφία δεν θα υπάρχει πράγματι ούτε και στην επόμενη Βουλή, που θα συσταθεί τις επόμενες ημέρες. Οι ενοικιαστές θα ελπίζουν είτε σε κάποιο θαύμα της αγοράς, είτε σε μεμονωμένες παρεμβάσεις σαν αυτή της Ομοσπονδίας Ενοικιαστών, είτε σε κάποιες κοινωνικές πρωτοβουλίες που θα μπορέσουν να προκαλέσουν την απαραίτητη πίεση στα κόμματα και στις κυβερνήσεις των επόμενων ετών.
