Οξύνεται η αντιπαράθεση γύρω από το υπό κατασκευή τελεφερίκ, ένα από τα μεγαλύτερα προγραμματισμένα έργα στη Μονεμβασιά, που θα συνδέει την Κάτω με την Άνω Πόλη. Παρότι το έργο έχει λάβει τις απαραίτητες εγκρίσεις από τις αρμόδιες αρχές, ο Σύλλογος Φίλων του Κάστρου έχει προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ), με την εκδίκαση να έχει προγραμματιστεί για τον Απρίλιο.
H προοπτική υλοποίησής του έχει διχάσει την τοπική κοινωνία, με τους υποστηρικτές να τονίζουν την αναβάθμιση της καστροπολιτείας και τη βελτίωση της πρόσβασης για άτομα με κινητικές δυσκολίες, ενώ οι αντιτιθέμενοι εκφράζουν ανησυχίες για την αλλοίωση της ιστορικής ταυτότητας του χώρου και την ενόχληση των κατοίκων.
Το έργο υλοποιείται από το Υπουργείο Πολιτισμού, με τον Δήμο να έχει αναλάβει την προμελέτη και τη χωροθέτηση, επενδύοντας 50.000 ευρώ. Η κατασκευή του έχει ανατεθεί σε κοινοπραξία δύο εταιρειών, οι οποίες έχουν ήδη ολοκληρώσει και υποβάλει για έγκριση την οριστική μελέτη. Το τελεφερίκ έχει λάβει το «πράσινο φως» από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ), τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού, το Δημοτικό Συμβούλιο και τον Αναπτυξιακό Σύλλογο του Κάστρου.
Ωστόσο, η πρωτοβουλία έχει συναντήσει σφοδρές αντιδράσεις. Συγκεκριμένα, ο Σύλλογος Φίλων του Κάστρου, που εναντιώνεται στο έργο, υποστηρίζει ότι η κατασκευή του τελεφερίκ γίνεται χωρίς σαφείς προδιαγραφές που θα διασφάλιζαν την ποιότητα και την προστασία του ιστορικού χώρου. Όπως επισημαίνουν, το κτίριο εισόδου –που θα βρίσκεται 150 μέτρα από την είσοδο της Μονεμβασιάς– θα έχει ύψος αντίστοιχο μιας τετραώροφης πολυκατοικίας, ενώ οι ανασκαφές περιλαμβάνουν εκβραχισμούς, που «βαφτίζονται» εκσκαφές, καθώς οι εκβραχισμοί απαγορεύονται από την αρχαιολογική νομοθεσία. Η υπόθεση έχει πάρει και ευρωπαϊκή διάσταση, καθώς, με πρωτοβουλία της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ), η Μονεμβασιά εντάχθηκε στη βραχεία λίστα των «Επτά πιο απειλούμενων μνημείων και τόπων πολιτιστικής κληρονομιάς της Ευρώπης» για το 2025, μέσω του προγράμματος Europa Nostra.
Σύμφωνα με όσα δήλωσε στο powergame.gr ο αντιδήμαρχος της Δημοτικής Ενότητας Μονεμβασίας, Σταύρος Χριστάκος, οι ανησυχίες για το έργο διαψεύδονται από τα φωτορεαλιστικά σχέδια και την αρχιτεκτονική μελέτη. Βάσει αυτών, το τελεφερίκ θα διαθέτει μόνο έναν πυλώνα στην Άνω Πόλη και ένα υπόσκαφο κτίριο, το οποίο δεν θα εξέχει από το έδαφος. Η αφετηρία του θα βρίσκεται 140 μέτρα από τη Δυτική Πύλη του Κάστρου, επίσης υπόσκαφη, ενώ το σύστημα θα λειτουργεί με δύο καμπίνες των 15 θέσεων, ικανές να μεταφέρουν έως 180 άτομα την ώρα.
Το έργο σχεδιάστηκε πρωτίστως για να εξυπηρετήσει τις ανάγκες των κατοίκων και των επισκεπτών της Μονεμβασιάς, καθώς έχει διαπιστωθεί ότι πάνω από το 50% αυτών αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην πρόσβαση στην Άνω Πόλη. Οι υπάρχουσες δίοδοι της Κάτω Πόλης, καθώς και ο απότομος, ελικοειδής πλακόστρωτος δρόμος, καθιστούν την ανάβαση δύσκολη, ιδιαίτερα σε βροχερές ή πολύ ζεστές ημέρες, υπό ολοένα και πιο ακραίες κλιματολογικές συνθήκες.
Οι αρμόδιοι επισημαίνουν ότι το τελεφερίκ δεν προορίζεται αποκλειστικά για τουριστική χρήση, αλλά κυρίως για την εξυπηρέτηση των αναστηλωτικών εργασιών του Υπουργείου Πολιτισμού. Στην Άνω Πόλη πολλά κτίρια έχουν καταρρεύσει και το τελεφερίκ θα διευκολύνει τη μεταφορά υλικών και προσωπικού, συμβάλλοντας στην πρώτη συστηματική αναστήλωση του κάστρου από τον 18ο αιώνα.
Το συνολικό κόστος ανέρχεται σε 6,8 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 1,3 εκατ. ευρώ αφορούν συνοδά έργα, όπως η αποκάλυψη βυζαντινών και ενετικών διαδρομών. Η αρχική προθεσμία ολοκλήρωσης ήταν το τέλος του 2025, αλλά πλέον η παράδοση μετατίθεται για τις αρχές του 2026.
Μακέτα από το Τελεφερίκ
Παράλληλες επενδύσεις στη Μονεμβασιά
Εκτός από το τελεφερίκ, άλλες σημαντικές παρεμβάσεις βρίσκονται σε εξέλιξη. Συγκεκριμένα, στους επόμενους μήνες θα εγκαινιαστεί το Μουσείο του Γιάννη Ρίτσου, το οποίο ανέλαβε η εταιρεία Tetragon Α.Ε. Σύμφωνα με τον Σταύρο Χριστάκο, το Υπουργείο Πολιτισμού, έχει δαπανήσει 300.000 ευρώ για το Μουσείο, ενώ, ο δήμος Μονεμβασίας, αγόρασε το οίκημα, δίνοντας 750.000 ευρώ το 2021 στην κόρη του ποιητή, Ερη Ρίτσου. Το σπίτι του Λάκωνα ποιητή, μετά τις μετατροπές και τις παρεμβάσεις, θα λειτουργήσει ως δημοτικό μουσείο.
Ξεκινά επίσης μέσα στον Μάρτιο το έργο του φωτισμού του εμβληματικού βράχου της Μονεμβασίας. Ήδη, έχουν ολοκληρωθεί οι εργασίες για την έναρξη του έργου και τώρα μένει η Ελευθερία Ντεκώ, της οποίας είναι γνωστό το έργο και τα επιτεύγματά της στα μνημεία της Ακρόπολης, να προχωρήσει τον φωτισμό, ο οποίος έχει κόστος 1 εκατ. ευρώ.
Το πεντάστερο ξενοδοχείο με το όνομα Kinsterna, το οποίο ανήκει στον Αντώνη Σγαρδέλη και βρίσκεται στον οικισμό του Αγίου Στεφάνου, 7 χλμ της Μονεμβασιάς και είναι χτισμένο στην άκρη του κτήματος «Ιμπραήμ Μπέη» αναμένεται να επεκταθεί.
Τον Απρίλιο του 2024 η ΜΠΛΕ Κέδρος ΑΕΕΑΠ, η οποία συνδέεται με τον όμιλο Ευμορφίδη της COCO-MAT ξεκίνησε την ανοικοδόμηση της σύνθετης τουριστικής μονάδας στο παραλιακό οικισμό Ξιφιά του δήμου Μονεμβασίας. Το projectθα αποτελείται από ξενοδοχείο 5 αστέρων και πρασίνου συγκροτήματος κατοικιών 58 στον αριθμό, με την ολοκλήρωση της πρώτης φάσης του να εκτιμάται εντός του πρώτου τριμήνου του 2026.
