THEPOWERGAME
Η ελληνική αγορά ακινήτων σήμερα βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα σχετικό έλλειμμα εγχώριων επενδυτικών κεφαλαίων, γεγονός που καθιστά επιτακτική την ανάγκη προσέλκυσης νέων ξένων επενδύσεων. Η είσοδος νέων διεθνών επενδυτικών κεφαλαίων θα μπορούσε να προσφέρει μια ουσιαστική τόνωση στην αγορά και να ξεκλειδώσει πολλές ελκυστικές ευκαιρίες και σε εναλλακτικούς τομείς ακινήτων. Για παράδειγμα, εναλλακτικοί τομείς, οι οποίοι μπορούν να αναπτυχθούν στρατηγικά και το απόθεμα τους στη χώρα μας είναι ακόμη περιορισμένο, αποτελούν οι επενδύσεις στον οικιστικό τομέα που αφορούν την προσιτή στέγαση (affordable housing), τις φοιτητικές εστίες (student housing) και τα ολοκληρωμένα συγκροτήματα κατοικιών μεικτών χρήσεων για ηλικιωμένους (senior housing).
Σύμφωνα με όσα υποστηρίζει στο powergame.gr ο Ιωάννης Ορφανός, συνιδρυτής (Founding Partner) της Arbitrage Real Estate, αποκλειστικής αντιπρόσωπου της Colliers International σε Ελλάδα & Κύπρο, και επικεφαλής των υπηρεσιών της σχετικών με τη κεφαλαιαγορά, «η έλλειψη επαρκών εγχώριων επενδυτικών κεφαλαίων στην ελληνική αγορά ακινήτων δημιουργεί σχετικό επενδυτικό έλλειμα, εμποδίζοντας τη σύναψη μεγάλων αναπτυξιακών και συναλλακτικών συμφωνιών, ιδίως εκείνων που υπερβαίνουν τα συνήθη νούμερα (10-20 εκατ. ευρώ). Πέρα από τα ανεπαρκή εγχώρια επενδυτικά κεφάλαια, ένα άλλο βασικό ζήτημα εντοπίζεται επίσης στην περιορισμένη διαθεσιμότητα ελκυστικών επενδυτικά εμπορικών και ξενοδοχειακών ακινήτων, η οποία, σε συνδυασμό, οδηγεί μερικές φορές σε αναντιστοιχία μεταξύ της ζητούμενης τιμής και της πραγματικής αξίας των περιουσιακών στοιχείων. Για παράδειγμα, σε περιπτώσεις ακινήτων ελκυστικών επενδυτικά για μεικτές χρήσεις και αναβάθμισης λόγω τοποθεσίας και μεγέθους, οι προσδοκίες των πωλητών συχνά μπορεί να υπερβαίνουν τις ρεαλιστικές αποτιμήσεις, δημιουργώντας ένα σχετικά δύσκολο περιβάλλον για επιτυχείς συναλλαγές».
Σήμερα, όπως επισημαίνει, «παρατηρείται ότι τα περισσότερα μεγάλα deals εμπορικών ακινήτων που πραγματοποιούνται στην ελληνική αγορά – είτε πρόκειται για τραπεζικά ή θεσμικά χαρτοφυλάκια είτε μεμονωμένα για μεγάλα εταιρικά assets – δεν τυγχάνουν σε ικανοποιητικό βαθμό την επενδυτική στήριξη μεγάλων ξένων κεφαλαίων. Την ώρα που το ελληνικό τραπεζικό σύστημα βρίσκεται σε καλό επίπεδο και διαθέτει την απαιτούμενη ρευστότητα για να συμβάλλουν στην ουσιαστική χρηματοδότηση των συναλλαγών αυτών».
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα πολλά από τα deals που έχουν ανακοινωθεί το τελευταίο διάστημα να έχουν επιτευχθεί είτε μέσω κάποιων δημιουργικών χρηματοδοτικών δομών για να διευκολυνθούν σημαντικά οι διαδικασίες ή μέσω αναζήτησης επιπροσθέτων επενδυτικών κεφαλαίων, αφού πρώτα έχει συμφωνηθεί η συναλλαγή και το τίμημα της. Στις περιπτώσεις αυτές, «η προσέλκυση διεθνών επενδυτών θα πρέπει να αξιοποιηθεί, προκειμένου να ενισχυθεί η δυναμική των αναπτυξιακών επενδύσεων στην ακίνητη περιουσία και να δημιουργηθεί μια πιο εύρωστη αγορά».
Στο πλαίσιο αυτό, για μια στοχευμένη και στρατηγική προσέγγιση στην προσέλκυση ξένων κεφαλαίων, ο κ. Ορφανός υπογραμμίζει ότι οι επενδυτικές αγορές απαιτούν πιο εξελιγμένες χρηματοοικονομικές δομές. Σύμφωνα με τον ίδιο, «η εισροή κεφαλαίων μπορεί να επιτευχθεί μέσω διαφόρων μηχανισμών, όπως αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου, ανεξαρτητοποίηση ορισμένων θεσμικών επενδυτών από το υφιστάμενο τραπεζικό σύστημα και ευρύτερη διασπορά επενδυτών στο μετοχικό κεφάλαιο θεσμικών σχημάτων. Ο στόχος είναι να διαμορφωθούν πιο σύνθετες και ελκυστικές κεφαλαιακές δομές (sophisticated capital structures), προκειμένου να καταστούν οι ελληνικές επενδυτικές ευκαιρίες όχι μόνο περισσότερο προσβάσιμες αλλά και πιο ανταγωνιστικές στο διεθνές περιβάλλον».
Ωστόσο, όπως τονίζει, «η επιτυχία αυτής της προσπάθειας προϋποθέτει μια ρεαλιστική προσέγγιση στη διαμόρφωση των τιμών, καθώς η Ελλάδα ανταγωνίζεται άλλες χώρες για την προσέλκυση ξένων κεφαλαίων. Οι τιμές των περιουσιακών στοιχείων στη χώρα μας πρέπει να παραμείνουν ανταγωνιστικές, για να προσφέρουμε ελκυστικές ευκαιρίες στους διεθνείς επενδυτές σε σχέση με τις αγορές τις Κεντρικής και Νότιας Ευρώπης.».
Οι νέες επενδυτικές ευκαιρίες
Η Ελλάδα διαθέτει ακόμη σημαντικές επενδυτικές ευκαιρίες στον τομέα της ακίνητης περιουσίας και των συνδεόμενων υποδομών, ωστόσο τα διαθέσιμα κεφάλαια έχουν επικεντρωθεί το τελευταίο διάστημα σε συγκεκριμένους τομείς, με κυρίαρχο τον κλάδο της φιλοξενίας (hospitality). Ο τομέας αυτός παρουσιάζει έντονο διεθνές επενδυτικό ενδιαφέρον, γεγονός που οδηγεί στην ανάγκη εξεύρεσης συνεργασιών με εγχώριους επιχειρηματικούς ομίλους του κλάδου. Όπως επισημαίνει ο κος Ορφανός, «στις προτεινόμενες στρατηγικές συγκαταλέγονται τα sale & leasebacks, τα joint ventures για την ανάπτυξη καινούριων ή επέκταση και αναβάθμιση υφιστάμενων μονάδων», με τους ελληνικούς ομίλους να επικεντρώνονται στη διαχείριση των ξενοδοχείων και τους διεθνείς επενδυτές να αναλαμβάνουν την κεφαλαιακή ενίσχυση. Το υφιστάμενο «επενδυτικό momentum δεν πρέπει να χαθεί, καθώς η διάθεση για σχετικές επενδύσεις είναι σημαντική».
Σύμφωνα με τον ίδιο, «ένας ακόμη τομέας με σημαντικές προοπτικές ανάπτυξης είναι αυτός των logistics, όπου μέχρι σήμερα κυριαρχούσαν κυρίως μικρής κλίμακας αναπτυξιακές επενδύσεις από εγχώριους επενδυτές και τοπικούς κατασκευαστές. Ωστόσο, η αγορά βρίσκεται εν μέσω τεχνολογικής μετάβασης, γεγονός που επιτάσσει την περαιτέρω αξιοποίηση υφιστάμενων υποδομών. Η ανάπτυξη του last mile logistics, η δημιουργία διαμετακομιστικών hubs κοντά στα λιμάνια και η διαμόρφωση σύγχρονων αποθηκευτικών κέντρων αποτελούν στρατηγικές κατευθύνσεις που θα πρέπει να ενισχυθούν». Η αγορά απαιτεί δράσεις που περιλαμβάνουν την απελευθέρωση ανεκμετάλλευτων επαγγελματικών ακινήτων, την αξιοποίηση υπαρχόντων εκτάσεων «καθώς και ενδελεχή πολεοδομικό σχεδιασμό, ώστε να εντοπιστούν οι πλέον στρατηγικές τοποθεσίες για επιπλέον επενδύσεις».
Ο κλάδος των logistics, όπως ξεκαθαρίζει ο κ. Ορφανός, «δεν περιορίζεται μόνο σε αποθηκευτικούς χώρους και μεταφορές προϊόντων, περιλαμβάνει και τη βιομηχανική δραστηριότητα. Η μεταποίηση υλικών (processing), η συναρμολόγηση (assembling) για τη δημιουργία τελικών προϊόντων καθώς και η ανάπτυξη σύγχρονων αστικών χώρων παρασκευής φαγητού (όπως τα shadow kitchens) αποτελούν ενδιαφέρουσες επενδυτικές εναλλακτικές. Με τις κατάλληλες πολιτικές, η Ελλάδα μπορεί να αναδειχθεί σε κόμβο logistics στην ευρύτερη περιοχή με ουσιαστική ενίσχυση της βιομηχανικής της βάσης».
Παράλληλα, σε μια αγορά οικιστικών ακινήτων που οι τιμές αυξάνονται σημαντικά, η έννοια του “affordable housing” αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη σημασία. Όπως επισημαίνει ο κ. Ορφανός, «η προσιτή κατοικία δεν πρέπει να συγχέεται με την κοινωνική κατοικία, όπως αυτή γίνεται αντιληπτή στην παραδοσιακή της μορφή ως εργατική κατοικία. Αντιθέτως, στην ευρωπαϊκή πρακτική, το affordable housing αφορά κατοικίες που απευθύνονται σε ένα ευρύτερο φάσμα αγοραστών και ενοικιαστών, παρέχοντας βιώσιμες λύσεις στέγασης σε πληθυσμιακές ομάδες που δυσκολεύονται να ανταποκριθούν στο αυξανόμενο κόστος των ακινήτων, όπως οι νέοι επαγγελματίες, τα νέα ζευγάρια ή οικογένειες».
Η ανάπτυξη του affordable housing, εκτιμάται ότι θα μπορούσε να αποτελέσει έναν από τους κύριους επενδυτικούς τομείς στην Ελλάδα τα προσεχή χρόνια. Παράλληλα, ακολουθώντας τις τάσεις στο διεθνές περιβάλλον, θα μπορούσε να υπάρξει έντονο ενδιαφέρον και για άλλες εναλλακτικές μορφές κατοικίας, όπως το senior living, το student housing και άλλες μορφές μεικτών χρήσεων που μπορεί να συνδυάζουν όλα τα παραπάνω. Στην πραγματικότητα, η επενδυτική δραστηριότητα στους συγκεκριμένους τομείς στην Ελλάδα παραμένει μέχρι στιγμής περιορισμένη σε αντίθεση με ανταγωνιστικές αγορές του εξωτερικού.
Η πλειονότητα των διεθνών και εγχωρίων, θεσμικών και ιδιωτικών, επενδυτών στον οικιστικό τομέα επικεντρώνεται κυρίως στην αξιοποίηση του προγράμματος της Golden Visa και σε στρατηγικές που προσανατολίζεται σε πολυτελείς επώνυμές και μη κατοικίες, αφήνοντας προς το παρόν ανεκμετάλλευτες σημαντικές ευκαιρίες που θα μπορούσαν να συμβάλουν στην ανάπτυξη μιας πιο ισορροπημένης και κοινωνικά ωφέλιμης αγοράς οικιστικών ακινήτων. Αντί της μονομερούς εστίασης στην αγορά ακινήτων, ο κ. Ορφανός «επικροτεί την προβλεπόμενη διεύρυνση του προγράμματος της Χρυσής Βίζας, ώστε να περιλαμβάνει επενδύσεις σε νεοφυείς επιχειρήσεις με καινοτόμες δραστηριότητες και ψηφιακά ενισχυμένες λύσεις στην αγορά των ακινήτων, οι οποίες θα μπορούσαν να προσφέρουν ουσιαστική προστιθέμενη αξία στην ελληνική οικονομία και στο κλάδο.
Επιπροσθέτως, σύμφωνα με τον ίδιο, όσον αφορά τους υπόλοιπους εμπορικούς κλάδους της αγοράς, το ενδιαφέρον από αξιόλογες εταιρείες για ποιοτικότερους χώρους γραφείων συνεχίζεται, καθώς οι πολλές επιχειρήσεις αναζητούν καλύτερους επαγγελματικούς χώρους. Ταυτόχρονα, ο τομέας του λιανεμπορίου (retail) παρουσιάζει μια θετική δυναμική, ενισχυμένος από την άνοδο του τουρισμού και της εγχώριας καταναλώσεις, οι οποίες συνεχίζει να αποτελεί βασικό μοχλό μεγέθυνσης της οικονομικής δραστηριότητας.
Η αξιοποίηση αυτών των ευκαιριών προϋποθέτει «μια ορθολογική προσέγγιση στη διαμόρφωση των ζητούμενων τιμών, καθώς και την αναγνώριση της ανάγκης προσέλκυσης ξένων κεφαλαίων. Στο πλαίσιο αυτό, κρίνεται απαραίτητη η μεγαλύτερη διασπορά και η ενίσχυση του μετοχικού κεφαλαίου εγχώριων επενδυτικών σχημάτων, ώστε να ενισχυθούν τα διαθέσιμα επενδυτικά κεφάλαια, η ρευστότητα της αγοράς και να διευρυνθεί η βάση των επενδυτών». Για τον λόγο αυτό, είναι απαραίτητη μια εύλογη στρατηγική, τόσο στην προώθηση επενδυτικών χαρτοφυλακίων και σημαντικών ακινήτων όσο και στην προσέλκυση θεσμικών επενδύσεων, ώστε να ενισχυθεί η ελκυστικότητα και η απήχηση της ελληνικής αγοράς για να διαμορφωθεί ένα ισχυρό επενδυτικό περιβάλλον για την αξιοποίηση των υφιστάμενων ευκαιριών.
«Οι εγχώριοι παράγοντες που θα αντιληφθούν αυτό το μεταβαλλόμενο περιβάλλον και θα κινηθούν έγκαιρα και στις διεθνείς αγορές για την κεφαλαιακή τους ενίσχυση, θα μπορέσουν να αξιοποιήσουν στο έπακρο τις επενδυτικές ευκαιρίες που διαμορφώνονται, ενισχύοντας τη θέση τους σε μια διαρκώς εξελισσόμενη αγορά» καταλήγει ο κος Ορφανός.
Διαβάστε επίσης
Ανατροπές στην αγορά από το deal Πειραιώς & CVC για την Εθνική Ασφαλιστική
Καλλυντικά: Το φαινόμενο K beauty & η διείσδυση των κορεατικών προϊόντων στην Ελλάδα
ΥΠΕΝ: Οι ενεργειακές ρυθμίσεις του νομοσχεδίου για τις ΔΕΥΑ
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
