Ξεκινά η διαδικασία για το νέo Ρυθμιστικό Σχέδιο της Αττικής

Προκηρύχθηκε χθες ο διαγωνισμός για την επιλογή αναδόχου, ο οποίος θα αναλάβει την εκπόνηση μελέτης αξιολόγησης και αναθεώρησης του ισχύοντος Ρυθμιστικού Σχεδίου της Αθήνας του 2014. Οι αλλαγές που θα προταθούν στο Ρυθμιστικό Σχέδιο αποσκοπούν στην αντιμετώπιση βασικών προκλήσεων για την πρωτεύουσα, οι οποίες σχετίζονται κυρίως με την ανάπτυξη μιας νέας πόλης 30.000 κατοίκων στο Ελληνικό, τη δημιουργία κυβερνητικού πάρκου στην περιοχή της ΠΥΡΚΑΛ στη Δάφνη, καθώς και με την αύξηση των επενδύσεων στους τομείς του τουρισμού και του real estate.

Ο προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται στο ποσό των 1.116.000 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ) και η χρηματοδότησή του θα προέλθει από το Πράσινο Ταμείο. Η ολοκλήρωση της μελέτης αναμένεται εντός επτά μηνών, ενώ η καταληκτική ημερομηνία για την υποβολή προσφορών από τους υποψήφιους έχει οριστεί για τις 12 Μαρτίου 2025. Το έργο, το οποίο ανατίθεται από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), θα υλοποιηθεί μέσω της Μονάδας Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας του Υπερταμείου.

Η αναθεώρηση του Ρυθμιστικού Σχεδίου της Αθήνας αναμένεται να κινηθεί γύρω από τρεις βασικούς άξονες, οι οποίοι αναδεικνύουν τις προτεραιότητες για το μέλλον της πρωτεύουσας. Πρώτη και κύρια πρόκληση αποτελεί η ανάπλαση του Ελληνικού, με τη δημιουργία μιας νέας «πόλης μέσα στην πόλη». Η βελτίωση των υποδομών αποτελεί επίσης κεντρικό στόχο της αναθεώρησης. Η αναβάθμιση του οδικού δικτύου, η επέκταση του μετρό και η ανάπτυξη νέων μέσων μαζικής μεταφοράς θεωρούνται αναγκαία βήματα για την αποσυμφόρηση των δρόμων και τη βελτίωση της κυκλοφορίας στην Αθήνας. Στόχος είναι να δημιουργηθούν οι απαραίτητες συνθήκες για έναν πιο αποδοτικό και βιώσιμο συγκοινωνιακό ιστό. Μέτρα επίσης για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, τη μείωση της ρύπανσης και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων θα ενσωματωθούν στον σχεδιασμό, στοχεύοντας σε μία πόλη πιο φιλική προς το περιβάλλον και τους πολίτες της.

Αυτά εξάλλου είχε επισημάνει προ ημερών ο γενικός γραμματέας Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του ΥΠΕΝ, κ. Ευθύμιος Μπακογιάννης, κατά τη διάρκεια του 8ου Συνεδρίου Ηλεκτροκίνησης. Συγκεκριμένα, ο ίδιος υποστήριξε ότι «ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στην ανάπτυξη του πόλου του Ελληνικού, καθώς η εγκατάσταση των 30.000 κατοίκων που προβλέπονται θα δημιουργήσει σημαντικές ανάγκες, ενώ ταυτόχρονα ο κυκλοφοριακός φόρτος στο δίκτυο της Αττικής αναμένεται να επιβαρυνθεί περαιτέρω».

Παράλληλα, ο ίδιος αναφέρθηκε στην ανάγκη ενίσχυσης της βιώσιμης κινητικότητας, με ιδιαίτερη προσοχή στη δημόσια συγκοινωνία. «Ο σχεδιασμός για τα επόμενα 30 χρόνια θα περιλαμβάνει επεκτάσεις στα δίκτυα συγκοινωνίας, καθώς τα τελευταία χρόνια παρατηρείται στασιμότητα, με το μήκος των λεωφορειακών γραμμών να παραμένει αμετάβλητο από την εποχή των Ολυμπιακών Αγώνων. Για τον λόγο αυτόν, οι δήμοι έχουν ήδη λάβει τα απαραίτητα κονδύλια για την εκπόνηση Σχεδίων Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας, με στόχο τη χρηματοδότηση των έργων που θα υλοποιηθούν», πρόσθεσε.

Οι αναγκαίες αλλαγές στο Ρυθμιστικό Σχέδιο

Ένα από τα πιο σημαντικά ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν αφορά τις δημογραφικές τάσεις και τις κοινωνικοοικονομικές μεταβολές. Η πρόσφατη απογραφή του 2021 παρέχει νέα δεδομένα για την πληθυσμιακή κινητικότητα στην Αττική, τα οποία πρέπει να ληφθούν υπόψη στο νέο Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθηνών-Αττικής (ΡΣΑ). Η ανασκόπηση της κινητικότητας του πληθυσμού και των κοινωνικοοικονομικών αλλαγών της δεκαετίας 2011-2021 αποδεικνύει την ανάγκη για ένα πιο ευέλικτο σχέδιο, που θα ανταποκριθεί στις νέες απαιτήσεις της πόλης. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στις μεταναστευτικές ροές. Η Αθήνα, όπως πολλές άλλες μητροπόλεις του ευρωπαϊκού Νότου, αντιμετωπίζει την πρόκληση της κοινωνικής ένταξης των μεταναστών, κυρίως σε όρους απασχόλησης, στέγασης και πρόσβασης σε υπηρεσίες Υγείας και πρόνοιας.

Επιπλέον, αξιοσημείωτο είναι το φαινόμενο της υποβάθμισης και της περιθωριοποίησης περιοχών, που έχει γίνει αισθητό σε αρκετούς Δήμους της Αττικής τα τελευταία χρόνια. Για να αντιμετωπιστούν τα φαινόμενα αυτά, είναι αναγκαίος ο εντοπισμός των περιοχών που πλήττονται και η εφαρμογή πολιτικών και κίνητρων που θα επιτρέψουν την αναβάθμιση αυτών των περιοχών. Οι πολιτικές αυτές πρέπει να υπερβαίνουν τον τοπικό χαρακτήρα των προβλημάτων και να προωθούν συντονισμένες δράσεις σε επίπεδο Περιφέρειας.

Η οικονομική εξέλιξη της Αττικής και οι κλαδικές αλλαγές που συντελούνται τα τελευταία χρόνια, όπως η αποβιομηχάνιση και η μετάβαση σε έναν πιο τουριστικό και τριτογενή τομέα, απαιτούν την αναθεώρηση του πολεοδομικού σχεδιασμού. Ο τουρισμός, με τις νέες μορφές του, όπως ο τουρισμός εμπειρίας και ο αστικός τουρισμός, έχει γίνει βασικός μοχλός ανάπτυξης για την πόλη. Η δημιουργία νέων τουριστικών ζωνών και η ενσωμάτωσή τους στον αστικό ιστό, με σεβασμό στον χαρακτήρα των γειτονιών, αποτελεί σημαντική πρόκληση.

Παράλληλα, η ολοκλήρωση του πολεοδομικού σχεδιασμού στους Δήμους της Αττικής είναι απαραίτητη, καθώς οι περισσότερες από τις πολεοδομικές μελέτες που εφαρμόζονται σήμερα είναι παρωχημένες και δεν ανταποκρίνονται στις σύγχρονες ανάγκες της πόλης. Η ανάπτυξη και η εξειδίκευση του οικιστικού αποθέματος θα πρέπει να προσαρμοστούν στις νέες οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες, προκειμένου να καλύψουν τις ανάγκες των πολιτών και να εξασφαλίσουν τη βιωσιμότητα της πόλης.

Η αυθαίρετη δόμηση, που παραμένει σημαντικό πρόβλημα στην Αττική, συνεχίζει να υποβαθμίζει το φυσικό και αστικό περιβάλλον. Παρά τις προσπάθειες που έχουν γίνει για την τακτοποίηση αυθαιρέτων μέσω νομοθετικών ρυθμίσεων, απαιτούνται περαιτέρω μέτρα και πολιτικές που θα προλαμβάνουν την επέκτασή της και θα εστιάζουν στην αποκατάσταση των περιοχών που έχουν πληγεί.

Ένα από τα πιο κρίσιμα ζητήματα που τίθενται είναι και η διαχείριση των αστικών κενών, που αναφέρονται κυρίως σε αδόμητες ή αχρησιμοποίητες περιοχές και ακίνητα μέσα στον αστικό ιστό. Πρόκειται για περιοχές όπως τα πρώην στρατόπεδα, οι μεγάλες αποβιομηχανοποιημένες εκτάσεις και οι εγκαταλελειμμένες βιομηχανικές ζώνες. Η εκμετάλλευση αυτών των εκτάσεων μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στην αναβάθμιση και αξιοποίηση περιοχών που έχουν μείνει αναξιοποίητες για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η ανάπλαση πρώην στρατοπέδων, όπως το στρατόπεδο της ΠΥΡΚΑΛ στην περιοχή του Υμηττού, που προγραμματίζεται να μετατραπεί σε ένα «Κυβερνητικό Πάρκο» για την εγκατάσταση υπουργείων, συμβάλλοντας στην αναζωογόνηση της περιοχής. Παράλληλα, αναμένονται ανάλογες αναπλάσεις πρώην βιομηχανικών εκτάσεων, όπως η ανάπλαση της πρώην βιομηχανίας ΧΡΩΠΕΙ στο Νέο Φάληρο και της παλιάς βιομηχανίας ΒΙΟΧΑΛΚΟ στον Ταύρο.

Η αντιμετώπιση του γερασμένου κτιριακού δυναμικού της πόλης, ιδιαίτερα σε παραδοσιακές περιοχές της Αθήνας, όπως το Παγκράτι, η Κυψέλη και οι Αμπελόκηποι, είναι επίσης μία από τις προτεραιότητες του νέου ΡΣΑ. Τα κτίρια που αναπτύχθηκαν κυρίως τη δεκαετία του 1960 και 1970 παρουσιάζουν σήμερα σοβαρές φθορές, λόγω της φθοράς του χρόνου και των περιορισμένων επενδύσεων. Η ανάγκη για ανακαίνιση και αποκατάσταση των υφιστάμενων κτιρίων είναι επιτακτική, καθώς η συντήρηση του υπάρχοντος οικιστικού αποθέματος θα συμβάλει στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής στις γειτονιές, αποτρέποντας ταυτόχρονα την εκτόξευση της αστικής κτηματαγοράς εις βάρος των κατοίκων.

Ο τομέας των μεταφορών και της κυκλοφορίας αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για τη βιώσιμη ανάπτυξη της Αττικής, με προτεραιότητα στη βελτίωση του δικτύου μεταφορών και την προώθηση εναλλακτικών τρόπων μετακίνησης, όπως το ποδήλατο, η ηλεκτροκίνηση και οι πεζοδρομήσεις. Τέλος, η προσαρμογή στις συνθήκες της κλιματικής αλλαγής και η ενίσχυση της ανθεκτικότητας των αστικών και περιαστικών περιοχών αναδεικνύονται ως καίρια ζητήματα για το μέλλον του ρυθμιστικού σχεδιασμού.

Τα ρυθμιστικά σχέδια της Αθήνας μέχρι σήμερα

Το ρυθμιστικό σχέδιο για την Αθήνα και την Αττική έχει εξελιχθεί μέσα από διαδοχικά σχέδια από τη δεκαετία του 1960 έως σήμερα.

Το πρώτο σχέδιο, που αναπτύχθηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1960, επικεντρώθηκε στην περιοχή του Λεκανοπεδίου Αττικής και του Θριάσιου Πεδίου και αποτέλεσε τη βάση για τον σχεδιασμό της μελλοντικής αστικής ανάπτυξης. Στη δεκαετία του ’70, το δεύτερο σχέδιο, το οποίο ανατέθηκε στο γραφείο Δοξιάδη, δεν χρησιμοποιούσε τον όρο «ρυθμιστικό», αλλά τον όρο «χωροταξικό σχέδιο», εστιάζοντας στην περιφερειακή ανάπτυξη της Αττικής, μακριά από τα όρια του κέντρου της Αθήνας. Το τρίτο σχέδιο, το «Σχέδιο Πλαίσιο Αθήνα 2000», αναπτύχθηκε στα τέλη της δεκαετίας του ’70 και επικεντρώθηκε σε στρατηγικές για τη μητροπολιτική οργάνωση της Αθήνας, ενώ παρουσίαζε και τις πρώτες μεγάλες υποδομές, όπως το αεροδρόμιο στα Σπάτα και το Μετρό.

Το τέταρτο σχέδιο, το Ρυθμιστικό Σχέδιο της Αθήνας (Ρ.Σ.Α.), που θεσπίστηκε το 1985, υπήρξε το πιο σημαντικό ως προς τον στρατηγικό του χαρακτήρα. Ανέπτυξε τις κατευθύνσεις για την πολεοδομική οργάνωση της Αττικής, προτείνοντας μέτρα για την ανάπτυξη της πόλης με σκοπό την αποσυμφόρηση του κέντρου της Αθήνας και τη δημιουργία πολυκεντρικής ανάπτυξης, ενώ περιελάμβανε και την ίδρυση του ΟΡΣΑ για την εφαρμογή του σχεδίου. Το σχέδιο επηρεάστηκε από τις κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες της εποχής, που απαιτούσαν την ανάπτυξη της περιφέρειας και την ανασυγκρότηση των υποβαθμισμένων περιοχών του λεκανοπεδίου. Πολλές από τις κατευθύνσεις του Ρ.Σ.Α. του 1985 ενσωματώθηκαν στην υλοποίηση μεγάλων έργων, όπως το Μετρό, η Αττική Οδός, και οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2004. Ωστόσο, οι τροποποιήσεις του 1991 και του 1999 προέκυψαν εξαιτίας της ανάγκης για εξυπηρέτηση της ανάπτυξης των Ολυμπιακών έργων και άλλων αναγκών.

Αξιολογώντας την εφαρμογή του Ρ.Σ.Α. του 1985, παρατηρήθηκαν πολλές αστοχίες στη γεωμετρική κατανομή των κέντρων και στην πολυκεντρική ανάπτυξη, ενώ η αποκέντρωση της Αθήνας και η ανάπτυξη των προαστίων ακολούθησαν γραμμικές μορφές, συνδυασμένες με τη δημιουργία νέων υποδομών μεταφορών. Παρά τις προσπάθειες, η εφαρμογή των σχεδίων δεν ήταν πάντα συνεπής και η αναμενόμενη ανάπτυξη των κέντρων δεν ευοδώθηκε πλήρως.

Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!