THEPOWERGAME
Σχεδόν το 75% των νέων σήμερα στην Ελλάδα ηλικίας 18 έως 30 ετών εκφράζουν έντονη ανησυχία για το αν θα μπορέσουν να εξασφαλίσουν ένα σπίτι και να ανταποκριθούν στα έξοδα συντήρησής του, σύμφωνα με το νέο τεύχος του περιοδικού «Finance & Development» του ΔΝΤ. Αυτό συμβαίνει καθώς σήμερα τέσσερα στα δέκα νοικοκυριά αναγκάζονται να δαπανούν πάνω από το 40% του μηνιαίου εισοδήματός τους για την αποπληρωμή του ενοικίου τους, ενώ σχεδόν το 45% των πολιτών παραχωρούν το ίδιο περίπου ποσοστό του μισθού τους για τα στεγαστικά δάνειά τους. Την ώρα που, με βάση τα νέα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, το γ’ τρίμηνο του 2024 οι τιμές των διαμερισμάτων ήταν κατά μέσο όρο αυξημένες κατά 7,8% σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2023.
Η αύξηση των τιμών κατοικιών εντείνει τις εντάσεις μεταξύ των γενεών, καθώς, όπως αναφέρει το «Finance & Development», οι νέοι που δεν έχουν ακόμη αποκτήσει πρόσβαση στην αγορά κατοικίας ανησυχούν περισσότερο από τους γονείς τους σε διεθνές επίπεδο. Συγκεκριμένα, το 60% των νέων ηλικίας 18–39 ετών από τα κράτη-μέλη του ΟΟΣΑ δηλώνει ότι ανησυχεί σοβαρά για την προσιτότητα της στέγασης, σε αντίθεση με το 38% των ατόμων ηλικίας 55–64 ετών. Το χάσμα αυτό είναι ακόμη μεγαλύτερο σε χώρες όπως η Ιρλανδία, ο Καναδάς και οι Ηνωμένες Πολιτείες, όπου η ανησυχία των νέων ξεπερνά σημαντικά εκείνη των μεγαλύτερων ηλικιών.
Ωστόσο, υπάρχουν και χώρες όπου το πρόβλημα της εύρεσης προσιτής στέγης πλήττει όλες τις ηλικιακές ομάδες. Στη Σλοβενία, την Εσθονία και τη Φινλανδία το 49% των πολιτών, ανεξαρτήτως ηλικίας, εκφράζουν σοβαρές ανησυχίες σχετικά με τη δυνατότητά τους να βρουν μια κατοικία που να ανταποκρίνεται στις οικονομικές τους δυνατότητες. Το γεγονός αυτό αποκαλύπτει μια παγκόσμια κοινωνική πρόκληση, όπου η στέγαση αναδεικνύεται σε κοινό πρόβλημα για διαφορετικές γενιές, εντείνοντας τη γενικευμένη αβεβαιότητα για το μέλλον.
H ανασφάλεια αυτή που έχει η πλειονότητα των νέων σήμερα οφείλεται στο γεγονός ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των νοικοκυριών χαμηλού εισοδήματος σε επιλεγμένες χώρες του ΟΟΣΑ δαπανούν πάνω από το 40% του διαθέσιμου εισοδήματός τους για την αποπληρωμή στεγαστικών δανείων και ενοικίων. Τα δεδομένα του περιοδικού του ΔΝΤ αποκαλύπτουν ότι στην Ελλάδα το 37% των πολιτών αναγκάζεται να δίνει πάνω από το 40% του μισθού του για να καλύψει το ενοίκιο, καταδεικνύοντας τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα νοικοκυριά στη χώρα.
Η προσιτή στέγαση αποτελεί ιδιαίτερα σπάνια ευκαιρία για τους φτωχότερους, κάτι που δεν περιορίζεται μόνο στην Ελλάδα. Στην Κολομβία, για παράδειγμα, το 82% των ενοικιαστών στην κατώτερη εισοδηματική ομάδα παραχωρούν πάνω από το 40% του εισοδήματός τους σε ιδιώτες εκμισθωτές. Παρόμοια εικόνα παρατηρείται και στη Χιλή, όπου το 65% των πολιτών αντιμετωπίζει το ίδιο πρόβλημα, ενώ στη Νέα Ζηλανδία το ποσοστό φτάνει το 55%. Στο Ισραήλ το ποσοστό είναι επίσης αρκετά υψηλό, καταδεικνύοντας ότι το πρόβλημα της προσιτής στέγασης δεν είναι περιορισμένο σε μια μόνο περιοχή ή χώρα. Αντίθετα, σε χώρες όπως η Γερμανία, η Λετονία, η Σλοβενία, το Μεξικό και η Τσεχία, λιγότερο από το 20% των πολιτών πληρώνουν πάνω από το 40% του εισοδήματός τους για το ενοίκιο. Αυτά τα ποσοστά δείχνουν τις σημαντικές διαφορές στην πρόσβαση σε προσιτή στέγαση μεταξύ χωρών και περιοχών, με τις χώρες αυτές να αντιμετωπίζουν πιο ήπιες πιέσεις σε ό,τι αφορά τη στέγαση.
Από την άλλη πλευρά, ακόμη και για τους ιδιοκτήτες σπιτιών με υποθήκες, η κατάσταση δεν είναι πάντα καλύτερη. Στην Ελλάδα σχεδόν το 45% των πολιτών δαπανούν πάνω από το 40% του διαθέσιμου εισοδήματός τους για την αποπληρωμή των στεγαστικών τους δανείων. Παρόμοια κατάσταση επικρατεί και σε άλλες χώρες. Στην Κολομβία το 60% των πολιτών που είναι ιδιοκτήτες σπιτιών με υποθήκες αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα, ενώ στο Λουξεμβούργο το 50% των πολιτών αναγκάζονται να καταβάλουν επίσης το 40% του εισοδήματός τους για την αποπληρωμή των δανείων τους. Στην Πορτογαλία η κατάσταση είναι εξίσου δύσκολη για τους δανειολήπτες, με το 40% των νοικοκυριών να παλεύουν για να εξασφαλίσουν τη σταθερότητά τους στην αποπληρωμή των στεγαστικών τους υποχρεώσεων. Σε καλύτερη θέση βρίσκονται οι χώρες όπως η Ολλανδία, η Σουηδία, η Τσεχία, η Σλοβενία και η Ελβετία, όπου μόλις το 15% των νοικοκυριών αναγκάζονται να δώσουν σχεδόν το μισό εισόδημα τους για να πληρώσουν το στεγαστικό τους δάνειο.