Αθηναϊκές στοές: Ποιες αποκτούν εκ νέου ζωή και ποιες μένουν στα αζήτητα

Την ώρα που στην πλειονότητά τους οι εμπορικές στοές της Αθήνας παρουσιάζουν σήμερα την εικόνα της παρακμής και της εγκατάλειψης, καθώς τα περισσότερα καταστήματα έχουν βάλει λουκέτο, ορισμένες από αυτές μπήκαν στο στόχαστρο των επενδυτών και σύντομα αναμένεται να ανακαινιστούν πλήρως και να αποκτήσουν εκ νέου ζωή. Ο λόγος για τη Στοά Αρσακείου, που θα μετατραπεί στο πρώτο ελληνικό food hall, αλλά και τη Στοά Κοραή, η οποία πρόκειται να ανακαινιστεί για δεύτερη φορά μέσα σε διάστημα 20 ετών.

Οι στοές της Αθήνας, πολλές εκ των οποίων υπήρξαν θύματα της οικονομικής κρίσης, γνώρισαν στο παρελθόν στιγμές μεγάλης δόξας και έσφυζαν από κόσμο και κίνηση. Οι στοές εμφανίστηκαν στα τέλη του 19ου αιώνα, σχεδιασμένες στα πρότυπα των δυτικοευρωπαϊκών χωρών του Παρισίου, του Λονδίνου και του Μιλάνου, και είχαν κύριο σκοπό τη διευκόλυνση της διέλευσης των πεζών ανάμεσα από τα κτίρια, που είχαν το μέγεθος οικοδομικού τετραγώνου.

Κατασκευασμένη στις αρχές του 20ού αιώνα, η Στοά Αρσακείου αποτελεί μία από τις εντυπωσιακότερες της πόλης. Η ανέγερση του κτιρίου και της στοάς αποφασίσθηκε για τη στέγαση ισόγειων καταστημάτων και των εξωτερικών Αρσακείων σχολείων της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας. Το 1907 ανατέθηκαν στον αρχιτέκτονα Ερνέστο Τσίλλερ τα σχέδια της αναμόρφωσης των κτιρίων επί της Οδού Σταδίου. Το πιο εντυπωσιακό στοιχείο της στοάς είναι ο κεντρικός γυάλινος θόλος, κάτω από τον οποίο διαμορφώνεται μια οκταγωνική πλατεία. Επίσης, το 1937 κατασκευάστηκε στο κεντρικό τμήμα της το κινηματοθέατρο Ορφέας και το 1996 τμήμα της στοάς μετονομάστηκε σε «Στοά του Βιβλίου» και φιλοξενούσε μόνο βιβλιοπωλεία. Τέλος, στο υπόγειό της στεγάζεται το ιστορικό Θέατρο Τέχνης του Καρόλου Κούν. Η Στοά Αρσακείου σήμερα έχει μπει στην τελική φάση της ανάπλασής της.

Η συνολική επένδυση θα φτάσει τα 15 εκατ. ευρώ, ποσό που δεν συμπεριλαμβάνει τα κεφάλαια που θα διαθέσουν οι μισθωτές, ενώ στόχος της Legendary Food, που έχει αναλάβει την ανάπλαση, είναι το έργο να παραδοθεί το 2025. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, η Στοά θα μετατραπεί σε έναν πολυχώρο πολιτισμού και γαστρονομίας. Συγκεκριμένα, θα αποτελείται από περίπου 20 καταστήματα, τα οποία ως επί το πλείστον θα αφορούν την αγορά τροφίμων και την εστίαση, αλλά ένα σημαντικό μέρος τους θα επικεντρώνεται στον πολιτισμό, ενώ θα δημιουργηθούν και εμπορικά καταστήματα. Συγκεκριμένα, θα λειτουργήσουν τέσσερα καταστήματα ένδυσης με επιλεγμένα brands, έχοντας πρόσοψη στη Σταδίου, τα οποία θα ενισχύσουν περαιτέρω τη ροή επισκεψιμότητας σε ένα καίριο τμήμα μεταξύ της πλατείας Συντάγματος και πλατείας Ομονοίας. Όσον αφορά το Θέατρο Τέχνης «Κάρολος Κουν», θα συνεχίσει τη λειτουργία του, ενώ έχει προβλεφθεί επένδυση της Legendary Food για την αναμόρφωση της εισόδου.

Πρόσφατα η Legendary Food, μισθώτρια εταιρεία για 35 χρόνια της στοάς, υπέγραψε σύμβαση με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τη δημιουργία του Europa Experience στην Αθήνα, το οποίο θα στεγάζεται στους χώρους του ιστορικού κτιρίου. Ακόμη, ανακοινώθηκε ότι ένας από τους πρώτους μισθωτές της στοάς θα είναι η εταιρεία Notos. Στη Στοά Αρσακείου, μάλιστα, πρόκειται να στηθεί το κατάστημα-«ναυαρχίδα» του brand, το οποίο θα σηματοδοτεί το restart της μάρκας στη χώρα.

Mία ακόμη ριζική ανακαίνιση πρόκειται να συμβεί στη Στοά Κοραή, η οποία βρίσκεται στο ιστορικό ακίνητο της Εθνικής Ασφαλιστικής, στη συμβολή των οδών Κοραή και Σταδίου, το οποίο απέκτησε η Πειραιώς. Στο εν λόγω ακίνητο θα στεγαστούν οι κεντρικές διοικητικές μονάδων της Πειραιώς, που θα ανακαινισθεί με την επιμέλεια της Dimand. Επιπλέον, 3.000 τ.μ. θα διατεθούν σε καταστήματα λιανικού εμπορίου και εστίασης στη Στοά Κοραή, δημιουργώντας έναν νέο κόμβο εμπορικής και ψυχαγωγικής δραστηριότητας στο κέντρο της Αθήνας. Το σχέδιο περιλαμβάνει την ανάδειξη του διατηρητέου κινηματογράφου ΑΣΤΥ και του χώρου ιστορικής μνήμης της Kommandatur της περιόδου 1941-44.

Η ευρωπαϊκού τύπου galleria, η Στοά Κοραή, κατασκευάστηκε το 1938 στο ισόγειο του Μεγάρου της Εθνικής Ασφαλιστικής, σε σχέδια των Α. Μεταξά και Ε. Κριεζή. Το κτίριο διέθετε, βάσει νόμου, το δικό του καταφύγιο και το συγκεκριμένο «πρωταγωνίστησε» σε μία ζοφερή περίοδο της ιστορίας μας, όταν το Μέγαρο επιτάχθηκε από τους Γερμανούς και στο υπόγειο στεγάστηκαν τα κρατητήρια της Kommandatur. Σήμερα ο χώρος λειτουργεί ως Χώρος Ιστορικής Μνήμης 1941-1944.

Οι στοές του κέντρου της Αθήνας είναι κομμάτι της ιστορίας της πόλης. Εμφανίστηκαν στα τέλη του 19ου αιώνα και οι περισσότερες εμπορικές στοές της Αθήνας βρίσκονται κατά μήκος των οδών Πανεπιστημίου και Σταδίου και γύρω από την πλατεία της Ομονοίας, ενώ στην ευρύτερη περιοχή του Δήμου Αθηναίων υπάρχουν περίπου 180 στοές.

Η Στοά Εμπόρων στην οδό Βουλής είναι από τις πιο γνωστές, όχι μόνο λόγω της κεντρικής τοποθεσίας της, αλλά και γιατί πέρασε διαδοχικές φάσεις δόξας και εγκατάλειψης. Από το 2014 το σήμα κατατεθέν της είναι οι πάνω από 30 επιγραφές παλιών καταστημάτων της Αθήνας, που κρέμονται από την οροφή, δίνοντας στη στοά χρώμα και χαρακτήρα. Η περίοδος ακμής της Στοάς Εμπόρων ήταν οι δεκαετίες του ’60, του ’70 και του ’80. Το ότι βρίσκεται στην καρδιά του εμπορικού κέντρου και μάλιστα στο κτίριο που στεγάζει το Ταμείο Εμπόρων σαφώς έπαιξε κάποιον ρόλο. Επιπλέον, εκείνη την εποχή η εμπορική δραστηριότητα στην Αθήνα αυξανόταν και το μικροεμπόριο ανθούσε. Οι αλλαγές στην εμπορική ζωή της Αθήνας τις δεκαετίες που ακολούθησαν καθόρισαν τη μοίρα της στοάς. Το 2006 το Ταμείο Εμπόρων μετεγκαταστάθηκε στην οδό Ακαδημίας. Ήδη τότε πολλά καταστήματα είχαν κατεβάσει ρολά και η στοά, που κάποτε έσφυζε από ζωή, είχε πια μετατραπεί σε μία στοά-φάντασμα.

Η Στοά Πανταζόπουλου/Χόλιγουντ (Ακαδημίας 98) είναι μια σχετικά μικρή στοά κοντά στην Πλατεία Κάνιγγος, η οποία αποτέλεσε κάποτε το επίκεντρο της ελληνικής κινηματογραφικής βιομηχανίας. Από την αρχή της άνθησης του ελληνικού κινηματογράφου και για πολλές δεκαετίες, η στοά και το επιβλητικό κτίριο στο οποίο βρίσκεται φιλοξένησε τα γραφεία όλων των εταιρειών παραγωγής και διανομής ταινιών, γι’ αυτό και απέκτησε το προσωνύμιο «Χόλιγουντ». Από τη στοά αυτήν, αλλά και από το καφενείο της (που διατηρείται έως σήμερα ανακαινισμένο), πέρασαν όλοι οι γνωστοί Έλληνες ηθοποιοί και σκηνοθέτες, ενώ πολλές φορές χρησιμοποιήθηκε ως χώρος γυρισμάτων. Το μόνο που μένει σήμερα να θυμίζει το ένδοξο παρελθόν της είναι η επιγραφή στην είσοδο του κτιρίου «ΜΕΓΑΡΟ ΕΒΔΟΜΗΣ ΤΕΧΝΗΣ» και η αναμνηστική πλάκα με τα ονόματα των Ελλήνων παραγωγών που είχαν κάποτε τα γραφεία τους στο κτίριο.

Η πολυτελής Στοά Νικολούδη (Πανεπιστημίου 41) χτίστηκε από τον αρχιτέκτονα Αλ. Νικολούδη εκεί όπου βρισκόταν το πατρικό του σπίτι, μία μονοκατοικία με κήπο. Το καινούργιο κτίριο που σχεδίασε το 1897 ο Α. Νικολούδης περιελάμβανε στο ισόγειο μία στοά μικρού μήκους, για καταστήματα, η οποία πήρε την τελική της μορφή, με πρόσβαση προς τη Σταδίου, το 1936. Στα μέσα της δεκαετίας του ’30 εκεί στεγάστηκε το ιστορικό βιβλιοπωλείο της ΕΣΤΙΑΣ, καθώς και το καφενείο του Λουμίδη, με το διάσημο πατάρι, λογοτεχνικό και καλλιτεχνικό στέκι της εποχής. Ο αρχιτέκτονας έμενε μέχρι τον θάνατό του (1944) σε όροφο του κτιρίου. Το Μέγαρο Νικολούδη έχει χαρακτηριστεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο και έργο τέχνης και σταθερό σημείο αναφοράς της στοάς είναι ο χώρος της Alpha Bank-Πολιτιστικά.

Η Στοά Πεσμαζόγλου (Πανεπιστημίου 39), στο ισόγειο πολυώροφου κτιρίου του 1976, σε σχέδια του Α. Καλλιγά, οικοδομήθηκε στη θέση του Μεγάρου Πρωίας (δεκαετίας 1890). Στο εν λόγω μέγαρο στεγάστηκαν από το 1906 τα γραφεία της εφημερίδας «Πρωία». Σήμερα εκεί, μεταξύ άλλων καταστημάτων, υπάρχει το δισκοπωλείο του Νίκου Ξυλούρη, το οποίο ίδρυσε το 1979 ο γνωστός καλλιτέχνης και λειτουργεί από μέλη της οικογενείας του.

Διαβάστε επίσης

Δημόσιο: Πόσες συμβάσεις υπεγράφησαν την τελευταία τριετία

Μάθιου Πέρι: Πέντε συλλήψεις για τον θάνατο του “Τσάντλερ”

Φωτοβολταϊκά στις στέγες: “Ουρά” για να συνδεθούν στο δίκτυο