THEPOWERGAME
Με πολλά ανοιχτά μέτωπα σε ό,τι αφορά τις μεταβιβάσεις κατοικιών ξεκινά το 2024, καθώς συνεχίζεται η προσπάθεια για την επιτάχυνση των συναλλαγών, εν μέσω σημαντικών αντιξοοτήτων. Κατ’ αρχάς, οι συμβολαιογράφοι Αθηνών – Πειραιώς συνεχίζουν να απέχουν από τα καθήκοντά τους από τις 20 Νοεμβρίου, κάτι που σημαίνει ότι έχει συσσωρευτεί ένας ιδιαίτερα μεγάλος όγκος συναλλαγών που δεν έχουν ολοκληρωθεί. Οι συμβολαιογράφοι πρόκειται να συνεδριάσουν εκ νέου στις 8 Ιανουαρίου, προκειμένου να αποφασιστεί το αν θα συνεχίσουν ή όχι την αποχή από τα καθήκοντά τους, κι ενώ στο μεσοδιάστημα δεν φαίνεται να έχει αρθεί ο κύριος λόγος για τον οποίο, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς των μελών τους, γίνεται η αποχή αυτή.
Συγκεκριμένα, δεν έχει υπάρξει κάποια γραπτή ή δημόσια τοποθέτηση/δέσμευση από την πλευρά του υπ. Ψηφιακής Διακυβέρνησης σχετικά με το ψηφιακό συμβόλαιο και τον τρόπο εφαρμογής του, στο πλαίσιο του νέου συστήματος που εγκαινιάζει αυτές τις ημέρες η κυβέρνηση, τον Ψηφιακό Φάκελο Μεταβίβασης Ακινήτων. Πηγές του υπουργείου αναφέρουν ότι η κύρια αντίρρηση των συμβολαιογράφων έγκειται στο ότι το νέο σύστημα προσφέρει την επιλογή (προαιρετική) χρήσης ενός νέου πληροφοριακού συστήματος σύνταξης συμβολαίων, που είναι διαφορετικό από εκείνο που χρησιμοποιούν μέχρι σήμερα (επί πληρωμή) τα περισσότερα συμβολαιογραφικά γραφεία. Ωστόσο, το νέο αυτό σύστημα δεν είναι υποχρεωτικό να χρησιμοποιηθεί κι απλώς υφίσταται ως επιλογή, για όσους συμβολαιογράφους δεν θέλουν να συνεχίσουν να πληρώνουν το υφιστάμενο σύστημα.
Στην αγορά αναφέρουν, πάντως, ότι η παραπάνω ένσταση είναι απλώς μια αφορμή και ότι στην πραγματικότητα η αντίδραση των συμβολαιογράφων οφείλεται σε εσωτερικές έριδες μεταξύ των μελών τους, αλλά και στον φόβο πολλών ότι ο νέος Ψηφιακός Φάκελος Μεταβίβασης και η πλήρης ψηφιοποίηση της διαδικασίας σύνταξης, υποβολής, ελέγχου και μεταγραφής συμβολαιογραφικών πράξεων θα αποτελέσει την «κερκόπορτα» για την κατάργηση της ανάγκης ύπαρξης των συμβολαιογράφων στις μεταβιβάσεις ακινήτων. Όπως αναφέρουν, σε πολλές χώρες του εξωτερικού οι συμβολαιογράφοι δεν ασχολούνται με τις αγοραπωλησίες και ασφαλώς δεν πληρώνονται αδρά για την υπηρεσία αυτήν, όπως γίνεται στην Ελλάδα, όπου κάθε συμβόλαιο αμείβεται με ποσοστό επί της αξίας του συμβολαίου (κυμαίνεται από 0,1% έως 0,8% της αντικειμενικής αξίας ή της αξίας που αναγράφεται στο συμβόλαιο, εφόσον αυτή υπερβαίνει την αντικειμενική τιμή).
Τι είναι ο Ψηφιακός Φάκελος Μεταβίβασης Ακινήτου
Έπειτα από αρκετό διάστημα προετοιμασίας, το υπ. Ψηφιακής Διακυβέρνησης θα εγκαινιάσει ήδη από τις πρώτες ημέρες του 2024 την πλατφόρμα ψηφιακής υποβολής συμβολαίων αγοραπωλησίας. Πρόκειται για το νέο «όπλο» που προστίθεται στην κρατική «φαρέτρα», προκειμένου να αντιμετωπιστεί η πολύμηνη αναμονή για την ολοκλήρωση της μεταγραφής του συμβολαίου μιας αγοραπωλησίας. Για τον σκοπό αυτόν έχει δημιουργηθεί ένα νέο τμήμα ανθρώπων κι εξοπλισμού, που θα υποδέχονται όλες τις πράξεις αγοραπωλησίας απ’ όλη τη χώρα και θα προχωρούν στην άμεση διεκπεραίωσή τους. Εφόσον το τέλος μεταγραφής πληρώνεται μέσω κάρτας, κάθε μεταγραφή θα μπορεί να ολοκληρώνεται σε μία εργάσιμη ημέρα (και 2-3 ημέρες εφόσον η εξόφληση γίνεται μέσω τραπέζης).
Για να γίνει όμως αυτό απαιτείται η άμεση και καθοριστική συμβολή των συμβολαιογράφων, οι οποίοι θα αποτελέσουν τον πιο κρίσιμο «κρίκο της αλυσίδας» αυτής. Ο ρόλος θα είναι πολυδιάσταστος, καθώς αφενός μεν θα αιτούνται αυτοί πλέον (και όχι ο πολίτης) τα σχετικά δικαιολογητικά και πιστοποιητικά (π.χ. ασφαλιστική και φορολογική ενημερότητα, βεβαίωση ΤΑΠ κ.λπ.) από τις υπόλοιπες υπηρεσίες, αφετέρου δε θα υποβάλλουν πλέον ψηφιακά (με μορφή αναγνώσιμου αρχείου και όχι σαρωμένης φωτογραφίας) τα συμβόλαια αγοραπωλησίας που συνάπτουν. Επίσης, οι συμβολαιογράφοι θα υπολογίζουν και το τέλος μεταγραφής του ακινήτου στο Κτηματολόγιο, εκδίδοντας και τον σχετικό ηλεκτρονικό κωδικό πληρωμής.
Όλο το προηγούμενο διάστημα πραγματοποιούνται δοκιμές στη λειτουργία της σχετικής πλατφόρμας, αξιοποιώντας σαρωμένα συμβόλαια πράξεων αγοραπωλησίας κι εμπλουτίζοντας τις επιλογές που παρέχει η πλατφόρμα, με όσο το δυνατόν περισσότερες κατηγορίες και υποπεριπτώσεις ακινήτων, κάτι που θα συνεχιστεί και το επόμενο διάστημα. Εντός της εβδομάδας είναι προγραμματισμένη και η πραγματοποίηση επίδειξης και δοκιμών προς τους συμβολαιογράφους, με την ηγεσία του υπ. Ψηφιακής Διακυβέρνησης να προσδοκά ότι θα αρθούν και οι τελευταίες αντιρρήσεις από την πλευρά τους, ώστε να λυθεί και η αποχή.
Σύμφωνα με φορείς του κλάδου των ακινήτων, η πρωτοβουλία για τον Ψηφιακό Φάκελο Μεταβίβασης Ακινήτων είναι ιδιαίτερα κρίσιμη, καθώς, αν λειτουργήσει αποτελεσματικά, θα επιλύσει ένα σημαντικό πρόβλημα που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια, αυτό που αφορά το διάστημα από την υπογραφή μιας πράξης αγοραπωλησίας και μετά. Σήμερα σε περιοχές όπως το κέντρο της Αθήνας απαιτούνται μήνες (έως κι ένας χρόνος) για να ολοκληρωθεί μια μεταγραφή ακινήτου, καθώς συσσωρεύονται όγκοι έγχαρτων συμβολαίων σε διάφορες αίθουσες του υφιστάμενου Κτηματολογικού Γραφείου (πρώην Υποθηκοφυλακείο Αθηνών), με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ασφάλεια δικαίου και την κατοχύρωση του νέου ιδιοκτήτη του εκάστοτε ακινήτου. Η δε αναζήτηση κι εύρεση μιας πράξης ισοδυναμεί με την αναζήτηση «ψύλλου στ’ άχυρα».
Ο λόγος που συμβαίνει αυτό είναι η υποστελέχωση των Κτηματολογικών Γραφείων, κάτι που έχει ξεκινήσει από τη σταδιακή κατάργηση των Υποθηκοφυλακείων και τη μετατροπή τους σε γραφεία του Κτηματολογίου. Η διαδικασία αυτή είχε αποτέλεσμα την αποχώρηση πολλών εργαζομένων, που δεν έχουν αντικατασταθεί επαρκώς, καθώς αποφασίστηκε η ψηφιοποίηση των διαδικασιών, ώστε να λειτουργεί πιο αποτελεσματικά το Κτηματολόγιο. Παράλληλα, «τρέχει» πλέον και το έργο της ψηφιοποίησης των αρχείων των παλιών υποθηκοφυλακείων σε όλη τη χώρα. Πρόκειται για μια διαδικασία που εκτιμάται ότι θα έχει ολοκληρωθεί έως το τέλος του 2025, εφόσον δεν σημειωθούν σημαντικές καθυστερήσεις.
Δείτε αναλυτικά ΕΔΩ τα βήματα για τον Ψηφιακό Φάκελο Μεταβίβασης.