THEPOWERGAME
Σοβαρά εμπόδια στην επίτευξη των στόχων που έχουν θέσει τα business plans των εταιρειών διαχείρισης για τις ανακτήσεις οφειλών από τις τιτλοποιήσεις του «Ηρακλή», θέτουν αρρυθμίες στην αναγκαστική εκτέλεση, απειλώντας τις εγγυήσεις του «Ηρακλή». Με τον «Ηρακλή ΙΙΙ» να εκκινεί την εκκαθάριση των κόκκινων δανείων και από τις μικρότερες τράπεζες μέσα στη διάρκεια του 2024, τα εμπόδια στο σκέλος των ανακτήσεων που προέρχονται από πλειστηριασμούς επείγει να αρθούν, καθώς διακυβεύονται χρήματα των Ελλήνων φορολογούμενων εάν καταπέσουν κρατικές εγγυήσεις που συνολικά ξεπερνούν τα 20 δισ. ευρώ (18,7 δισ. οι εγγυήσεις που έχουν δοθεί στον «Ηρακλή Ι» και «Ηρακλή ΙΙ» και 2 δισ. οι εγγυήσεις του «Ηρακλή ΙΙΙ»).
Μέχρι στιγμής, οι ανακτήσεις από πλειστηριασμούς έχουν συμβάλει κατά 20% στους στόχους των business plans, με τις εταιρείες διαχείρισης να κρατούν το ποσοστό χαμηλά διότι οι ίδιες δεν επιδιώκουν πλειστηριασμούς – που άλλωστε κοστίζουν και σε χρήμα και σε φήμη για τις ίδιες -, αλλά ρυθμίσεις και φιλικούς διακανονισμούς. Ωστόσο, τα συνεχή «παγώματα» πλειστηριασμών τόσο με αποφάσεις της κυβέρνησης για λόγους πανδημίας, φυσικών καταστροφών (που ορθώς αποφασίστηκαν και είναι απολύτως σεβαστά από τις εταιρείες διαχείρισης) ή εκλογών, καθώς και εξαιτίας παρατεταμένων αποχών συμβολαιογράφων και δικηγόρων από τα καθήκοντά τους (σημειώνεται ότι και στην παρούσα φάση οι πρώτοι απέχουν μέχρι τις 8 Ιανουαρίου και οι δεύτεροι μέχρι τις 5, ενώ θα επανεξετάσουν την στάση τους ακολούθως), δημιουργούν σοβαρές παρενέργειες στους στόχους που έχουν επιβληθεί στους servicers για τις ανακτήσεις του «Ηρακλή».
Για το 2024, αναγκαστικά το ποσοστό συμβολής των πλειστηριασμών στα business plans θα ανέβει στο 30%, ενώ υπολογίζεται ότι θα διενεργηθούν περίπου 40.000 πλειστηριασμοί, συμπεριλαμβάνοντας και όσους δεν εκτελέστηκαν λόγω των ανωτέρω συγκυριών και τα δάνεια δεν ρυθμίστηκαν. Επισημαίνεται ότι πλειστηριασμοί διενεργούνται σε δάνεια που έχουν καταγγελθεί, δηλαδή είναι για πολλά χρόνια απλήρωτα, και για χρέη κάθε ύψους εφόσον ο οφειλέτης δεν έχει λάβει το πιστοποιητικό του ευάλωτου.
Στελέχη χρηματοδοτικών φορέων επισημαίνουν την απόλυτη και επείγουσα ανάγκη να ρυθμιστούν δικονομικά θέματα που λειτουργούν προς όφελος παρελκυστικών τακτικών από πλευράς οφειλετών και καταλήγουν να καθυστερούν για πολλά χρόνια την αναγκαστική εκτέλεση, με κίνδυνο για τις κρατικές εγγυήσεις. Μείζον πρόβλημα είναι ο υπερβολικά μακρύς χρόνος εκδίκασης των ανακοπών κατά πλειστηριασμών που ασκούν οι οφειλέτες, για τις οποίες ανακοπές δίνονται δικάσιμες μετά από 4 – 5 χρόνια (σ.σ. τώρα υπάρχουν ημερομηνίες εκδίκασης από το 2028 μέχρι το 2030). Αν ένα ακίνητο έχει αγοραστεί στον πλειστηριασμό, ο πρώην ιδιοκτήτης και οφειλέτης μπορεί να ασκήσει αναστολή και ανακοπή. Η μεν πρώτη, εν είδει ασφαλιστικών μέτρων, δικάζεται γρήγορα. Η ανακοπή, όμως, εγγράφεται στο Κτηματολόγιο και αποτελεί νομικό ελάττωμα του ακινήτου. Που σημαίνει ότι το ακίνητο δεν μπορεί να μεταβιβαστεί στον αγοραστή (είτε αυτός το αγοράζει για ιδία χρήση είτε για επένδυση). Όπως είναι προφανές, η συγκεκριμένη δικονομική αρρυθμία εμποδίζει τελικά τις ανακτήσεις οφειλών από τους servicers, καθώς κλείνει τον κύκλο των δυνητικών αγοραστών ακινήτων και την πώληση των τελευταίων.
Σημειώνεται ότι για το 2023 είχαν προγραμματιστεί 61.314 πλειστηριασμοί, διενεργήθηκαν 35.900 και κατακυρώθηκαν μόλις 9.078. Στην πράξη δηλαδή, μόλις το 25% των πλειστηριασμών που έγιναν ολοκληρώθηκαν, και αυτό εν μέρει οφείλεται σε αναστολές (υπολογίζεται ότι ένα 20% των οφειλετών ασκεί ανακοπές κατά πλειστηριασμών) και εν μέρει σε ρυθμίσεις.
Η διαχείριση των ακινήτων των πλειστηριασμών παρουσιάζει περαιτέρω προβλήματα, λόγω μεγάλων καθυστερήσεων στο Κτηματολόγιο και στα Υποθηκοφυλακεία. Μέχρι να παρθούν τα πιστοποιητικά μεταγραφής προκειμένου ο αγοραστής να λάβει τον τίτλο του ιδιοκτήτη μεσολαβούν πολλοί μήνες (ενδεικτικά 12 – 15 μήνες σε Αθήνα, Πειραιά έως 3 χρόνια π.χ. από το Υποθηκοφυλακείο Ζωγράφου). Το πρόβλημα έγκειται στο ότι η αίτηση από πλευράς αγοραστή υποβάλλεται μεν ηλεκτρονικά, αλλά «χρεώνεται» σε υπάλληλο να την ελέγξει και να απαντήσει ηλεκτρονικά. Επομένως, για να επιταχυνθούν οι διαδικασίες χρειάζεται ή περισσότερο προσωπικό ή μεγαλύτερη αυτοματοποίηση.
Το ίδιο ισχύει και με τις μονομερείς τροποποιήσεις σύστασης οριζόντιας ιδιοκτησίας. Ένας αγοραστής/ιδιοκτήτης ακινήτου μπορεί να υποβάλει μονομερή τροποποίηση οριζόντιας ιδιοκτησίας σε περίπτωση που το ακίνητο έχει καταπατηθεί ή έχει άλλες παραβάσεις στην άδεια, έτσι ώστε να μπορέσει να πληρώσει τον φόρο του ακινήτου στην εφορία. Και στην περίπτωση αυτή, ενώ η αίτηση κατατίθεται ηλεκτρονικά, μεσολαβεί για τον έλεγχό της υπάλληλος. Παλαιότερα, η απάντηση στο αίτημα δινόταν σε μία εβδομάδα, σήμερα αυτό γίνεται σε διάστημα 3 έως 6 μηνών. Που σημαίνει ότι εάν κάποιος θέλει να πουλήσει ένα σπίτι και έχει βρει αγοραστή (τρανταχτό παράδειγμα οφειλέτες που θέλουν να διακανονίσουν τα χρέη τους) και πρέπει να προβεί σε μονομερή τροποποίηση σύστασης οριζόντιας ιδιοκτησίας για να διορθώσει ελαττώματα του ακινήτου, να πληρωθεί η εφορία και να γίνει η μεταβίβαση, θα πρέπει να περιμένει, ελπίζοντας ότι δεν θα χάσει εν τω μεταξύ τον αγοραστή.