THEPOWERGAME
Σε παράγοντα μετατόπισης της ζήτησης κατοικιών και γραφείων προς τα νότια προάστια, είναι πιθανόν να εξελιχθεί η δρομολόγηση της επένδυσης για την ανάπλαση της έκτασης του πρώην αεροδρομίου στο Ελληνικό. Στην ετήσια έκθεσή της, η Τράπεζα της Ελλάδας αναφέρει ότι «το 2021 αναμένεται να αποτελέσει χρονιά δομικών αλλαγών στην αγορά ακινήτων. Η αλλαγή νοοτροπίας και αναγκών, σε συνδυασμό με τα έργα ανάπτυξης και υποδομών μεγάλης εμβέλειας που έχουν δρομολογηθεί, με κυριότερο το έργο στο πρώην αεροδρόμιο του Ελληνικού, είναι πιθανόν να αναδιαμορφώσουν ή και να μετατοπίσουν χωρικά τη ζήτηση τόσο των οικιστικών όσο και των επαγγελματικών ακινήτων, ειδικά στην ευρύτερη περιοχή της πρωτεύουσας».
Αγορά ακινήτων: Αντοχή στην κρίση
Εν τω μεταξύ, σύμφωνα με την έκθεση της ΤτΕ, η αγορά κατοικίας εξακολουθεί να εμφανίζει σημαντικές αντοχές στην κρίση που έχει προκληθεί από την πανδημία. Όπως τονίζεται, η αγορά κατοικιών διατηρεί σχετική ανθεκτικότητα, η οποία επιβεβαιώνεται τόσο από τους ετήσιους ρυθμούς αύξησης των τιμών, όσο και από την πορεία της οικοδομικής δραστηριότητας και άλλων στοιχείων, όπως για παράδειγμα ότι οι επενδύσεις σε κατοικίες ενισχύθηκαν κατά 15,6%, έναντι μικρής αύξησης κατά 0,4% το 2019, έστω κι αν εξακολουθούν να μην ξεπερνούν το 1% του ΑΕΠ.
Αντίστοιχα, η ιδιωτική οικοδομική δραστηριότητα το 2020 κατέγραψε άνοδο κατά 8,8%, με βάση τον αριθμό των οικοδομικών αδειών, κατά 8,9%, με βάση την επιφάνεια και κατά 5,9%, με βάση τον όγκο της ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητας. Πιο αναλυτικά, το 2020, εκδόθηκαν 18.747 άδειες οικοδομής, οι οποίες αντιστοιχούσαν σε 4.055,4 χιλ. τετραγωνικά μέτρα και σε 17.196,6 χιλ. κυβικά μέτρα. Στην Αττική, ο όγκος των νέων αδειών σημείωσε αύξηση κατά 8,7%, ενώ μεγάλη άνοδος καταγράφηκε επίσης και στις Περιφέρειες Στερεάς Ελλάδας (65,7%), Ιονίων Νήσων (32,5%), Θεσσαλίας (21,7%), Ηπείρου (17,9%) και Πελοποννήσου (13,6%).
Αγορά ακινήτων: Η πορεία των τιμών
Η ανθεκτικότητα της αγοράς κατοικίας εντοπίζεται και στην πορεία των τιμών, όπου πάντως, η ΤτΕ σημειώνει ότι η επίδραση της τρέχουσας υγειονομικής κρίσης δεν έχει ακόμη αποτυπωθεί πλήρως στις τιμές των ακινήτων και τις τάσεις τους, Υπενθυμίζεται ότι το 2020 οι τιμές πώλησης κατοικιών αυξήθηκαν κατά 4,2% σε ετήσια βάση, έναντι αύξησης 7,2% το 2019 και 1,8% το 2018. Πάντως, καταγράφηκε μια αποκλιμάκωση του ρυθμού της ανόδου κατά την διάρκεια του έτους, καθώς κατά το πρώτο τρίτο τρίμηνο του 2020, η ετήσια μεταβολή διαμορφωνόταν σε 6,7%, ενώ στο τέταρτο τρίμηνο αυτή είχε υποχωρήσει σε 2,6%.
Σε κάθε περίπτωση, η ΤτΕ επισημαίνει ότι η δυναμική της αγοράς κατοικίας περιορίστηκε σημαντικά κατά το 2020, γεγονός που αποτυπώνεται στα στοιχεία του προγράμματος Golden Visa, στην μείωση της εισροής κεφαλαίων από το εξωτερικό για την αγορά ακινήτων, στο μειωμένο αριθμό μεταβιβάσεων κατοικιών, στο συγκρατημένο επενδυτικό ενδιαφέρον ειδικά στον τομέα των βραχυχρόνιων μισθώσεων, καθώς και στις αρνητικές επιχειρηματικές προσδοκίες για την κατασκευή κατοικιών, όπως αποτυπώνονται στο σχετικό δείκτη του ΙΟΒΕ. Σημειώνεται ότι το 2020, οι καθαρές ξένες άμεσες επενδύσεις για την αγορά ακινήτων στην Ελλάδα, μειώθηκαν κατά σχεδόν 40% σε 875 εκατ. ευρώ, από 1,45 δις ευρώ το 2019. Ωστόσο, η αγορά ακινήτων εξακολουθεί να αποτελεί ένα σημαντικό μερίδιο των ξένων επενδύσεων, καθώς αποτελεί το 28% του συνόλου, από 32,3% που ήταν το 2019.
Παράλληλα, οι αναλυτές της ΤτΕ επισημαίνουν ότι το 2020 συντελέστηκαν σημαντικές αλλαγές στις αγορά ακινήτων, αρκετές από τις οποίες αναμένεται να παραμείνουν και να επηρεάσουν τις ισορροπίες της αγοράς, ακόμη και μακροπρόθεσμα. «Πρώτον, ανακόπηκε η ισχυρή δυναμική της αγοράς, η οποία είχε βασιστεί κυρίως στην εξωτερική επενδυτική ζήτηση και τον τουρισμό, και δεύτερον, αναδείχθηκαν νέοι τομείς επενδυτικού ενδιαφέροντος, οι οποίοι ενδέχεται πλέον να επισκιάσουν τη ζήτηση σε τομείς και αγορές που είχαν σχεδόν μονοπωλήσει το ενδιαφέρον στο παρελθόν».
Νέες επενδύσεις από τις ΑΕΕΑΠ
Αντίστοιχα, σύμφωνα με την έκθεση της ΤτΕ, οι Ανώνυμες Εταιρίες Επενδύσεων σε Ακίνητη Περιουσία (ΑΕΕΑΠ) κατά τη διάρκεια του 2020, αν και με σαφώς μικρότερη ένταση, προχώρησαν σε νέες επενδύσεις, ορισμένες από τις οποίες πραγματοποιήθηκαν με αποδόσεις στα κατώτερα όρια της αγοράς, όπως ίσχυαν πριν από την έναρξη της υγειονομικής κρίσης. «Υπολογίζεται ότι ποσοστό μεγαλύτερο του 90% των κεφαλαίων των ΑΕΕΑΠ επενδύθηκε στην Αττική, με την πλειοψηφία των επενδύσεων (περίπου 45%) να κατευθύνεται προς χρήσεις γραφείων, ενώ σημαντικό ποσοστό επενδύθηκε σε επαγγελματικούς αποθηκευτικούς χώρους ή σε γη που προορίζεται για ανάπτυξη αντίστοιχων χρήσεων (περί το 18%)», σημειώνουν οι αναλυτές.
Επίσης, αξιοσημείωτο είναι και το γεγονός ότι το ενδιαφέρον των ΑΕΕΑΠ στρέφεται σταδιακά προς την ανάπτυξη ακινήτων και προς χρήσεις οι οποίες μέχρι τώρα είχαν προσελκύσει μικρό ή μηδαμινό ενδιαφέρον, όπως η οργανωμένη-εξειδικευμένη κατοικία εισοδήματος, οι φοιτητικές εστίες και οι μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων, αλλά και προς τους αποθηκευτικούς χώρους υψηλών προδιαγραφών κοντά στα μεγάλα αστικά κέντρα. Σημαντικές επενδύσεις υλοποιούνται ήδη, ή προγραμματίζονται για το 2021, και από άλλα χαρτοφυλάκια, τα οποία στοχεύουν στην επένδυση σε τουριστικά ακίνητα, σε χρήσεις υψηλότερου επιχειρηματικού κινδύνου, όπως εμπορικά κέντρα και πάρκα, θεματικά πάρκα και χώρους αναψυχής, αλλά και σε χρήσεις που σχετίζονται με υπηρεσίες περίθαλψης, παιδείας κ.λπ. Παράλληλα, εγχώριες και ξένες εταιρείες και αλυσίδες επιχειρήσεων έχουν ανακοινώσει ή έχουν ήδη προβεί σε σημαντικού ύψους πράξεις και έργα ανάπτυξης στο πλαίσιο της επέκτασης ή προσαρμογής των δραστηριοτήτων τους στη χώρα.