THEPOWERGAME
Ο τομέας των εμπορικών ακινήτων στην Ευρώπη μετά την πανδημία, τον πόλεμο στην Ουκρανία, αλλά και την εκτόξευση του πληθωρισμού φαίνεται ότι εμφανίζεται ισχυρότερος απ’ ό,τι αναμένονταν, καθώς οι επενδύσεις στον τομέα μειώθηκαν μόλις 2% το 2022 σε σχέση με τις επενδύσεις στα γραφεία και στα logistics, που σημείωσαν πτώση κατά 21%. Το 2023, μάλιστα, θα αποδειχθεί καθοριστικό για τα ακίνητα λιανικής πώλησης, καθώς λόγω της δυναμικής επιστροφής του τουρισμού, οι τιμές και οι αποδόσεις τους θα παραμείνουν ιδιαίτερα ελκυστικές για τους επενδυτές σύμφωνα με την έρευνα της ΒΝP Paribas Real Estate.
Στην Ελλάδα το λιανεμπόριο επαναπροσδιορίζεται, στα νέα δεδομένα της εποχής και στις συνήθειες των καταναλωτών, με τον τουρισμό και την αύξηση του ηλεκτρονικού εμπορίου να παίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση των νέων τάσεων. Η ζήτηση, μάλιστα, για μίσθωση εμπορικών καταστημάτων στους πλέον εμπορικούς δρόμους της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης, της Γλυφάδας, της Κηφισιάς και του Πειραιά, αλλά και στα καθιερωμένα εμπορικά κέντρα, εξακολουθεί να είναι αυξημένη, λόγω της έλλειψης κενών καταστημάτων, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η έρευνα της Cerved Property Services (CPS).
Παράλληλα, θεσμικοί επενδυτές και μεγάλες κατασκευαστικές εταιρείες, όπως η Lamda Development, η Trade Estate και η Ten Brinke, έχουν ξεκινήσει νέα έργα μεγάλης κλίμακας στον τομέα του λιανεμπορίου, κυρίως εμπορικά κέντρα και εμπορικά πάρκα, που αναμένεται να προσθέσουν επιπλέον 170.000 τ.μ. στην αγορά καταστημάτων. Την επόμενη πενταετία, μάλιστα, συνολικά 250.000 τ.μ. νέων εμπορικών χώρων αναμένεται να εισέλθουν στην αγορά, με τα 140 χιλ. τ.μ. να βρίσκονται στην Αθήνα, συμπεριλαμβανομένων του Vouliagmenis Mall, της Marina Galleria και του πάρκου λιανικής Retail Park, που θα αναπτυχθούν από τη Lamda Development στο Project του Ελληνικού. Την ίδια ώρα που η Trade Estates ΑΕΕΑΠ σχεδιάζει συνολικά τη λειτουργία 12 εμπορικών πάρκων πανελλαδικά, εντός της προσεχούς διετίας.
Παράλληλα, στο ιστορικό κέντρο, στις περιοχές από την Ακρόπολη και την Πλάκα έως την Ερμού και την Αθηνάς , λόγω του έντονου τουριστικού ενδιαφέροντος, υπάρχει έντονη η ανάγκη για περισσότερα και καλύτερα εμπορικά καταστήματα. Έτσι, η ζήτηση για ενοικίαση αλλά και αγορά καταστημάτων έχει αυξηθεί κατακόρυφα το τελευταίο διάστημα, με τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος να τραβούν και τη μεγαλύτερη προσοχή.
Σε ό,τι αφορά, μάλιστα, τις τιμές των ενοικίων για τα εμπορικά ακίνητα, σύμφωνα με τα στοιχεία στην τελευταία τριμηνιαία έρευνα της Cushman & Wakefield Propius υπάρχει άνοδος τιμών των καταστημάτων στις εμπορικές πιάτσες. Συγκεκριμένα, σημειώνεται πως η μίσθωση ενός καταστήματος στην Ερμού κοστίζει 275 ευρώ ανά τ.μ. τον μήνα, από 260 ευρώ ανά τ.μ. πριν από έναν χρόνο και πολύ κοντά στα 280 ευρώ/τ.μ. που ήταν το 2019, την ιστορικά καλύτερη χρονιά για τον τουρισμό. Αντίθετα, μειωμένα κατά 5% είναι τα μισθώματα στο Κολωνάκι σε σχέση με το 2021. Στη Γλυφάδα φτάνουν σε 140 ευρώ/τ.μ. τον μήνα, στην Κηφισιά ανέρχονται σε 110 ευρώ/τ.μ. τον μήνα, στον Πειραιά 80 ευρώ/τ.μ. τον μήνα.
Παράλληλα, η πρόσφατη έρευνα της Cerved Property Services (CPS) για τα εμπορικά ακίνητα ανέφερε πως το μεγαλύτερο ποσοστό των εκπροσώπων της κτηματαγοράς εκτιμούν πως οι τιμές πώλησης και ενοικίασης καταστημάτων θα παραμείνουν στα ίδια επίπεδα με εκείνα του 2022 και τη φετινή χρονιά. Ωστόσο, ένας στους δύο ανθρώπους της αγοράς θεωρεί ότι θα σημειωθεί και νέα άνοδος των τιμών στις κύριες αγορές ζήτησης.
Όσον αφορά την Ευρώπη, η έρευνα της BNP Paribas Real Estate αναφέρει ότι οι συνολικές επενδύσεις λιανικής αυξήθηκαν κατά 16% σε ετήσια βάση, με καθοριστικό παράγοντα την ισχυρή ανάκαμψη του διεθνούς τουρισμού και της επισκεψιμότητας, που βοήθησε τις λιανικές πωλήσεις να παραμείνουν υγιείς παρά την οικονομική αναταραχή.
Συγκεκριμένα, στη Γερμανία τα εμπορικά κέντρα ανέκτησαν τη δυναμική τους το 2022, ενώ στα εμπορικά ακίνητα επενδύθηκαν συνολικά 9,4 δισ. ευρώ. Στο Ηνωμένο Βασίλειο η αγορά αντέδρασε έντονα στο δεύτερο εξάμηνο του έτους λόγω των απότομων αυξήσεων των επιτοκίων και των πολιτικών αναταραχών, με αποτέλεσμα τη μείωση των επενδύσεων κατά 74% το 4ο τρίμηνο του 2022, με τις συνολικές επενδύσεις λιανικής να φτάνουν μόλις τα 6,2 δισ. ευρώ.
Στη Γαλλία οι συνολικές επενδύσεις λιανικής το 2022 ανέρχονται σε 5,6 δισ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 76%. Μάλιστα, οι συναλλαγές ύψους άνω των 100 εκατ. ευρώ αντιπροσώπευαν περισσότερο από το 50% των επενδύσεων σε περιουσιακά στοιχεία λιανικής.
Σύμφωνα και με την έρευνα της Savills, συγκεκριμένα η Νότια Ευρώπη τα πήγε εξαιρετικά καλά το 2022, με τον όγκο των επενδύσεων να φτάνει στο επίπεδο-ρεκόρ των 31,7 δισ. ευρώ. Τόσο η Ισπανία όσο και η Πορτογαλία, με εξαίρεση την Ιταλία, παρατήρησαν μεγάλη αύξηση των επενδύσεων λιανικής, λόγω του ότι οι χώρες αυτές ωφελήθηκαν από τη δυναμική επιστροφή της εγχώριας κατανάλωσης μετά την πανδημία, αλλά και του ότι ήταν πιο προστατευμένες από τις αυξήσεις των τιμών της ενέργειας σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρώπη.
Παράλληλα, σε υψηλά επίπεδα κινήθηκαν και οι αποδόσεις των κύριων εμπορικών ευρωπαϊκών δρόμων, καθώς διευρύνθηκαν σημαντικά στο τέλος του 2022 σε σύγκριση με το 2021. Συγκεκριμένα, στην Ιταλία οι αποδόσεις αυξήθηκαν κατά 40 μ.β., στη Γαλλία κατά 30 μ.β. και στη Γερμανία κατά 20 μ.β. Οι αποδόσεις παρέμειναν σταθερές στην Ισπανία και συμπιέστηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο κατά 50 μ.β. Οι αποδόσεις, ακόμη, εμπορικών κέντρων πρώτης κατηγορίας το 2022 αυξήθηκαν σχεδόν σε όλες τις κύριες αγορές, εκτός από την Ισπανία, όπου παρέμειναν σταθερές.