Τρεις τάσεις, οι οποίες αλλάζουν το τοπίο στην ελληνική αγορά κατοικίας αυτήν την περίοδο, έχουν εντοπίσει οι επαγγελματίες του κλάδου, σύμφωνα με τα αποτελέσματα σχετικής έρευνας του RICS (Royal Institute of Chartered Surveyors), μεταξύ των μελών του ελληνικού τμήματός του.
Αυτές είναι:
- ο κορονοϊός,
- οι μεταβολές στην σύνθεση των ελληνικών νοικοκυριών, λόγω του δημογραφικού προβλήματος και της αύξησης των μελών της τρίτης ηλικίας και
- η ενεργειακή απόδοση, η οποία έχει εισέλθει στην καθημερινότητα όλο και περισσότερων νοικοκυριών.
Οι τρεις αυτοί παράγοντες λειτουργούν ως κινητήριοι μοχλοί τεκτονικών αλλαγών στο μοντέλο λειτουργίας της αγοράς, το οποίο παραμένει, σχεδόν αναλλοίωτο κατά την διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών. Μέχρι σήμερα, το βασικό «προϊόν», που προσφέρεται στον κλάδο της κατοικίας, είναι το διαμέρισμα σε μια πολυκατοικία, ή μια μεζονέτα, ή ένα εξοχικό ακίνητο. Μάλιστα, σε συντριπτικό ποσοστό, τα νέα ακίνητα που κατασκευάζονται προσφέρονται αποκλειστικά προς πώληση.
Η πανδημία του κορονοϊού έχει αναθεωρήσει τις στεγαστικές ανάγκες δεκάδων χιλιάδων νοικοκυριών, καθώς ακόμα και σήμερα, αρκετά μέλη τους συνεχίζουν να εργάζονται εξ αποστάσεως, είτε πλήρως, είτε εκ περιτροπής με άλλους συναδέλφους τους. Ακόμα κι αν κάποια στιγμή, επέλθει η πλήρης επιστροφή στους χώρους εργασίας, η ανάγκη για μεγαλύτερα σπίτια, που να διαθέτουν τουλάχιστον έναν χώρο για εργασία, βρίσκεται πλέον στην ημερήσια διάταξη.
Αντίστοιχα, η εκτόξευση των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας, η συνειδητοποίηση των πλεονεκτημάτων της διαμονής σε ένα ακίνητο με υψηλή ενεργειακή απόδοση και η συνολική βελτίωση της ποιότητας ζωής, που εξασφαλίζει κανείς από ένα τέτοιο σπίτι, έχουν αλλάξει τις προτιμήσεις μεγάλης μερίδας του αγοραστικού κοινού. Αυτό σημαίνει ότι στο μέλλον, τα ακίνητα που θα κατατάσσονται στις υψηλότερες βαθμίδες των ενεργειακών πιστοποιητικών, θα συγκεντρώνουν και την υψηλότερη ζήτηση. Πρόκειται για άλλο ένα στοιχείο, που θα μεταφραστεί σε εκτεταμένες επενδύσεις για την ενεργειακή αναβάθμιση του υφιστάμενο αποθέματος κατοικιών.
Όσον αφορά στην αύξηση των μελών μεγαλύτερης ηλικίας σε κάθε νοικοκυριό, αυτή αναμένεται να ενισχύσει την ανάγκη για την δημιουργία συγκροτημάτων κατοικιών, που να προσφέρουν μια συγκεκριμένη ποιότητα ζωής για τους ανθρώπους αυτούς. Τα συγκροτήματα senior living, δηλαδή κατοικίες που απευθύνονται σε ένα δημογραφικό μεγαλύτερης ηλικίας, αποτελούν κυρίαρχη τάση στο εξωτερικό και δεν αποκλείεται να αρχίσουν να δημιουργούνται και στην Ελλάδα, ιδίως αν στο μέλλον, η χώρα αρχίσει να προσελκύει περισσότερους συνταξιούχους από χώρες της Βόρειας Ευρώπης. Άλλωστε, έχει ψηφιστεί και σχετική ρύθμιση, που προσφέρει συγκεκριμένα φορολογικά πλεονεκτήματα, για όσους επιλέξουν να γίνουν φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας. Στο πλαίσιο αυτό, όπως αναφέρει η έρευνα του RICS, το 31,2% θεωρεί ότι μια από τις τρεις τάσεις εναλλακτικής επένδυσης στην αγορά κατοικίας της Ελλάδας, θα αφορά την ανάπτυξη υποδομών φιλοξενίας ηλικιωμένων (senior living), ενώ ένα πρόσθετο 14% εκτιμά ότι θα υπάρξει σημαντική ζήτηση και για νέες αναπτύξεις εξοχικών κατοικιών.
Ωστόσο, η δημοφιλέστερη νέα τάση για τους επενδυτές στην ελληνική αγορά κατοικίας, θα είναι οι επενδύσεις για την απόκτηση/κατασκευή κατοικιών με στόχο την ενοικίαση (buy torent). Δηλαδή, όπως δηλώνει το 54,8% των επαγγελματιών του RICS, υπάρχει πλέον σημαντικό αντικείμενο για την δημιουργία νέων οικιστικών υποδομών, που θα απευθύνονται αποκλειστικά σε ενοικιαστές και όχι σε αγοραστές. Η δυσκολία απόκτησης κατοικίας από την πλειονότητα των νοικοκυριών, αλλά και η ανάγκη για διαμονή σε σύγχρονους χώρους υψηλής ενεργειακής απόδοσης, δημιουργούν τις προϋποθέσεις εκείνες, για την ενίσχυση των επενδύσεων για ανάπτυξη νέων οικιστικών υποδομών, κάτι που συμβαίνει επί δεκαετίες και στο εξωτερικό.
Άλλωστε, όπως αναφέρει η έρευνα, το 90% των εκπροσώπων της γενιάς των «millennials», δηλαδή όσων έχουν γεννηθεί την περίοδο από το 1981 έως το 1996, άνθρωποι ηλικίας 26-41 ετών, επιλέγουν την ενοικίαση και όχι την αγορά κατοικίας για την κάλυψη των στεγαστικών τους αναγκών. Όσον αφορά στις περιοχές, που αναμένεται να πρωταγωνιστήσουν από πλευρές ζήτησης στο μέλλον, το 76,3% των επαγγελματιών αναφέρει τις περιοχές της Αθηναϊκής Ριβιέρας, ενώ ακολουθεί με 17,2% το κέντρο της Αθήνας. Παρατηρείται δηλαδή μια μετατόπιση της ζήτησης προς τα νότια προάστια και ιδίως το παράκτιο μέτωπο, όπου θα κυριαρχήσει τα επόμενα χρόνια, η εμβληματική ανάπτυξη του πρώην αεροδρομίου στο Ελληνικό. Αντίστοιχα, το κέντρο της Αθήνας αναμένεται να πρωταγωνιστήσει λόγω της δυνατότητας να δημιουργηθούν προσιτές κατοικίες, ιδίως για νέους, αξιοποιώντας πλειάδα κενών ή εγκαταλελειμμένων κτιρίων, που ανήκουν σε διάφορους φορείς του δημοσίου, ή αλλάζοντας χρήση σε παλιά κτίρια γραφείων.
