THEPOWERGAME
Το ξέσπασμα της πανδημίας ανέτρεψε βίαια την ανοδική τάση της ελληνικής αγοράς ακινήτων αλλά ο αντίκτυπος ήταν διαφορετικός ανά κλάδο. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Cerved Property Services, η αγορά κατοικίας στη χώρα μας παραμένει ανθεκτική παρά την απουσία ξένων επενδυτών που στήριξαν την ανάπτυξή στο πρόσφατο παρελθόν, κυρίως μέσω του προγράμματος «Χρυσή Βίζα».
Οι αναλυτές της Cerved Property Services επισημαίνουν πως στα βασικά χαρακτηριστικά της αγοράς κατοικίας περιλαμβάνεται η ζήτηση από Έλληνες για ιδιόχρηση παρά το πολύ υψηλό κόστος στέγασης, η περιορισμένη προσφορά λόγω αυξημένου όγκου συναλλαγών την περίοδο 2018 και 2019, οι νέες εργολαβικές οικοδομές και νεόδμητα νέας κατασκευαστικής φιλοσοφίας. Τα διαπραγματευτικά περιθώρια παραμένουν σταθερά καθώς οι αγοραστές πιέζουν, αλλά οι πωλητές δεν ενδίδουν. Ταυτόχρονα στο κάδρο έχουν μπει και οι τουριστικές κατοικίες, με την ελπίδα προσέλκυσης ψηφιακών νομάδων και συνταξιούχων.
Οι τιμές των πράξεων γίνονται κατά κανόνα σε επίπεδα 2019 επισημαίνουν στην εταιρεία συμβούλων ακινήτων και προσθέτουν πως οι υπαναχωρήσεις συμβάλουν στη μείωση του όγκου συναλλαγών. Σημειώνεται πως τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας δείχνουν συνεχή ανοδική τάση στο σχετικό δείκτη τιμών κατοικιών στη χώρα μας.
Ειδικά για τον όγκο συναλλαγών, στη διάρκεια της πανδημίας καταγράφεται σημαντική μείωση μετά από τρία χρόνια συνεχούς ανόδου. Στο δήμο Αθηναίων την περίοδο 2016 – 2017 οι συναλλαγές είχαν αυξηθεί κατά 17,7%, το 2018 κατά 18%, το 2019 κατά 59,6% (λόγω και της έκρηξης αγοραστών μέσω «Χρυσή Βίζα») ενώ το 2020 υπήρξε μείωση συναλλαγών κατά 49,5%. Στη διάρκεια της περιόδου Μάρτιος 2020 έως Μάρτιος 2021 καταγράφεται μείωση των συναλλαγών κατά 50% στο δήμο Αθηναίων, σε σύγκριση με την περίοδο Μάρτιος 2019 – Μάρτιος 2020. Η αντίστοιχη πτώση στο δήμο Θεσσαλονίκης είναι 38%, στο δήμο Πειραιά 27,1% και στις υπόλοιπες περιοχές του Πειραιά 15,75%,, στο δήμο Χαλανδρίου 28,7%, στο δήμο Ζωγράφου 42,5% και στο δήμο Παπάγου – Χολαργού 7,4%.
Η μεγάλη κάμψη συνδέεται με το πάγωμα του προγράμματος «Χρυσή Βίζα» αφού κατά τη διάρκεια του 2020 οι άμεσες ξένες επενδύσεις σε ακίνητα υποχώρησαν 60% ενώ πέρυσι οι «Χρυσές Βίζες» ήταν μειωμένες κατά 88,5% σε σύγκριση με το 2019.
Η αγορά γραφείων και καταστημάτων
Σύμφωνα με την Cerved Property Services, η τηλεργασία αλλάζει τις ανάγκες και θέτει νέους κανόνες στην αγορά γραφείων ενώ η ψηφιοποίηση και το ηλεκτρονικό εμπόριο αλλάζουν την ισορροπία στην αγορά καταστημάτων. Ταυτόχρονα, η τεράστια αύξηση του διαδικτυακού εμπορίου επιταχύνει μια σειρά αλλαγών που είχαν ήδη ξεκινήσει, ενισχύοντας τις επενδύσεις στους αποθηκευτικούς χώρους.
Ειδικά στα γραφεία, οι διεθνείς τάσεις δείχνουν πως σταδιακά θα επικρατήσει ένα υβριδικό μοντέλο σε σχέση με την τηλεεργασία καθώς το 52% του συνόλου των υπαλλήλων εργάζονται εξ αποστάσεως. Το ποσοστό αυξάνεται στο 69% – 80% για τους υπαλλήλους γραφείων στις περισσότερες μεγάλες πρωτεύουσες, ενώ το ποσοστό ήταν ελάχιστον πριν την πανδημία (5,4% τηλεργαζόμενοι έως το 2019 στην Ελλάδα). Επτά στις δέκα εταιρείες εφαρμόζουν τηλεργασία.
Είναι πλέον εμφανής η μείωση του όγκου αγοραπωλησιών με το ενδιαφέρον επικεντρώνεται κυρίως σε μισθώσεις γραφείων. Ωστόσο συνεχίζονται οι επενδύσεις για νέες αναπτύξεις σύγχρονων γραφειακών χώρων που θα καλύπτουν τις απαιτήσεις της εποχής μετά την πανδημία με αποτέλεσμα να δημιουργείται σταδιακά μια αγορά δύο ταχυτήτων. Σε πρώτο πλάνο έρχονται πλέον και οι ευέλικτοι γραφειακοί χώροι. Τα μισθώματα και αποδόσεις σύγχρονων χώρων κινούνται κοντά στα επίπεδα του 2019.
Σοβαρό είναι πλήγμα στο λιανεμπόριο αν και ο αντίκτυπος είναι διαφορετικός ανάλογα με τον κλάδο της λιανικής. Για παράδειγμα τα σουπερμάρκετ και τα καταστήματα ηλεκτρονικών είδαν τα έσοδα τους να αυξάνονται κατά περίπου 10% μέσα στο 2020 και τα φαρμακεία κατά 4%. Αντίθετα κατά 48% υποχώρησε ο τζίρος στα καταστήματα κοσμημάτων, κατά 37,4% στα καλλυντικά, κατά 30% στην ένδυση, κατά 29% στην υπόδηση και κατά 32% στα αλκοολούχα ποτά. Οι συναλλαγές στα ακίνητα λιανικής ήταν περιορισμένες και οι περισσότερες έγιναν στις αρχές του 2020, με αγοραστές κυρίως ΑΕΕΑΠ (εταιρείες επενδύσεων σε ακίνητη περιουσία). Καταγράφεται, επίσης, χαμηλός όγκος νέων μισθώσεων κυρίως από διεθνείς αλυσίδες (ΙΚΕΑ, Leroy, Jysk, Prenatal, Intersport, Decathlon), ενώ η αγορά κινείται στον αστερισμό των επαναδιαπραγματεύσεων ενοικίων με πρόβλεψη για σύνδεσή τους με τα έσοδα.