THEPOWERGAME
Το ιστορικό χαμηλό του περσινού Νοεμβρίου προσέγγισε τη Δευτέρα η τουρκική λίρα, με τις απώλειες των τελευταίων τριών ημερών διαπραγμάτευσης να φθάνουν το 3,5% έναντι του δολαρίου λόγω των τεταμένων σχέσεων της Άγκυρας με την Ουάσινγκτον και της μεγάλης δυσπιστίας που επικρατεί για την πορεία της νομισματικής πολιτικής στην Τουρκία υπό τη διοίκηση του νέου κεντρικού τραπεζίτη, Σαχάπ Καβτσιόγλου.
Οι επενδυτές παρακολουθούν ανήσυχοι την επιδείνωση των σχέσεων ανάμεσα στην Άγκυρα και την Ουάσινγκτον ύστερα από την αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων του 1915 από την κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν και την έντονη αντίδραση της Άγκυρας καθώς «μια τέτοια στάση εξυπηρετεί μόνον τη χυδαία αλλοίωση της ιστορίας μας», όπως αναφέρεται στην επίσημη ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών της γειτονικής χώρας.
Οι φόβοι για τη νομισματική πολιτική
Αρνητικό ρόλο στην πορεία της τουρκικής λίρας διαδραματίζουν επίσης σενάρια για μείωση των επιτοκίων από το δεύτερο εξάμηνο του έτους, σύμφωνα με το Reuters, αντιστρέφοντας έτσι τις διαδοχικές αυξήσεις που είχε πραγματοποιήσει ο Νατσί Άγκπαλ στο σύντομο διάστημα που ήταν κεντρικός τραπεζίτης. Μετά την αιφνίδια απομάκρυνση του Άγκπαλ προ ενός μηνός, ο Σαχάπ Καβτσιόγλου ανέλαβε καθήκοντα διοικητή της κεντρικής τράπεζας της Τουρκίας. Σε αντίθεση με τον προκάτοχο του, ο Καβτσιόγλου είναι υπέρμαχος των χαμηλών επιτοκίων όπως ο πρόεδρος της χώρας, Ρετζέπ Ταγίπ Έρντογαν.
Μεγάλο προβληματισμό προκαλεί, μάλιστα, το ενδεχόμενο να καταφύγει ο Καβτσιόγλου στα συναλλαγματικά αποθέματα του χρηματοπιστωτικού συστήματος για να στηρίξει την τουρκική λίρα, μια τακτική που πρόσφατα καταδικάστηκε σε αποτυχία με επιπτώσεις στη σταθερότητα της οικονομίας. Έχει επίσης οδηγήσει σε πολιτικές συγκρούσεις μεταξύ των κομμάτων της αντιπολίτευσης και του Έρντογαν.
Σε συνέντευξη που έδωσε αργά την Παρασκευή, ο Καβτσιόγλου δήλωσε πως μια περαιτέρω αύξηση των επιτοκίων θα έστελνε το λάθος μήνυμα για την πραγματική οικονομία της Τουρκίας. «Ποιος είναι ικανοποιημένος με υψηλά επιτόκια», δήλωσε ο νέος Τούρκος κεντρικός τραπεζίτης στην πρώτη του τηλεοπτική συνέντευξη. Νωρίς τη Δευτέρα το νόμισμα της χώρας είχε διολισθήσει 0,6% στις 8,48 τουρκικές λίρες έναντι του δολαρίου αν και αργότερα ανέκοψε τις απώλειες στις 8,2911 λίρες. Μολονότι μια αύξηση των επιτοκίων είναι απαραίτητη σε μια οικονομία που ο πληθωρισμός ξεπέρασε το 16% τον Μάρτιο και αναμένεται να φθάσει το 18%, το πολιτικό δίλημμα για τον Έρντογαν είναι μεγάλο καθώς σημαντική μερίδα μικρομεσαίων επιχειρήσεων είναι χρεωμένη με τραπεζικά δάνεια.
Στο μικροσκόπιο τα συναλλαγματικά αποθέματα
Την περασμένη εβδομάδα, το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP), το μεγαλύτερο της αντιπολίτευσης, ζήτησε δημόσια με ανάρτηση αφισών σε όλη την Κωνσταντινούπολη να ξεκαθαριστεί πως ακριβώς αξιοποιήθηκαν συναλλαγματικά αποθέματα 128 δισ. δολαρίων από το 2019 μέχρι το 2020. Εκτός του ότι προέκυψε βαθύτατη ασάφεια για το ύψος των συναλλαγματικών αποθεμάτων, η Τουρκία υπερβάλει αισθητά στην εκμετάλλευση των συναλλαγματικών αποθεμάτων της για τη σταθεροποίηση του νομίσματος της. Από τις αρχές του 2020 μέχρι τον Απρίλιο, τα καθαρά συναλλαγματικά αποθέματα της Τουρκίας έχουν μειωθεί έως και 75% και υπολογίζονται στα 10 δισ δολάρια, σύμφωνα με το Bloomberg. Στην προαναφερόμενη συνέντευξη, ο Καβτσιόγλου υπερασπίστηκε τις μαζικές πωλήσεις συναλλάγματος τότε καθώς, όπως είπε, η χώρα δέχονταν «επιθέσεις» στο πλαίσιο της χρηματοοικονομικής και νομισματικής κρίσης που είχε ξεσπάσει στην Τουρκία το 2018.
Με αυτόν τον τρόπο, όμως, «το σύστημα παραμένει εύθραυστο σε μια μαζική φυγή καταθέσεων όπου επιχειρήσεις και νοικοκυριά θα ζητήσουν τις καταθέσεις τους σε συνάλλαγμα» σχολιάζει στο Reuters o Οζλέμ Ντερίσι Σενγκούλ, συνιδρυτής της Spinn Consulting. Ο Άγκπαλ εκτέλεσε καθήκοντα επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας της Τουρκίας από τις 7 Νοεμβρίου του 2020, λίγες ημέρες αφού η τουρκική λίρα είχε υποχωρήσει στο ιστορικό χαμηλό του 8,58 ως προς το δολάριο, μέχρι τις 20 Μαρτίου του 2021. Μέσα σε ένα πεντάμηνο, ο Άγκπαλ αύξησε το κόστος δανεισμού της τουρκικής οικονομίας από το 15% στο 19%, με αποτέλεσμα η τουρκική λίρα να είναι το νόμισμα με τις υψηλότερες αποδόσεις στον αναδυόμενο κόσμο. Όμως, ο Έρντογαν απέλυσε τον Άγκπαλ με προεδρικό διάταγμα και έπειτα η τουρκική λίρα έγινε ένα από τα νομίσματα με τις χαμηλότερες αποδόσεις στον αναδυόμενο κόσμο.