Οι επανατοποθετήσεις κεφαλαίων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) από τη λήξη ομολόγων στο ΡΕΡΡ, σαφώς, στρέφονται προς τα κράτη-μέλη του Ευρωπαϊκού Νότου, με το χαρτοφυλάκιο τίτλων της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Ολλανδίας να συρρικνώνεται κατά 18 δισ. ευρώ το δίμηνο Ιουνίου-Ιουλίου. Την ίδια περίοδο, η ΕΚΤ διοχέτευσε 17 δισ. ευρώ σε ομόλογα της Ιταλίας, της Ισπανίας και της Ελλάδας, σύμφωνα με υπολογισμούς των Financial Times.
Δίχως αμφιβολία, η ΕΚΤ αξιοποιεί άμεσα την ευελιξία της εργαλειοθήκης της, καθώς το τρέχον οικονομικό περιβάλλον είναι εξαιρετικά ευμετάβλητο. Μάλιστα οικονομικοί αναλυτές επισημαίνουν πως η επανεπένδυση των κεφαλαίων από τη λήξη προϋπαρχόντων ομολόγων στο πλαίσιο του ΡΕΡΡ ξεπέρασε τις προβλέψεις. Στη διάθεση της ΕΚΤ βρίσκεται επίσης ο νεοσύστατος μηχανισμός TPI (Transmission Protection Instrument). Αποστολή του θα είναι η αντιμετώπιση του κατακερματισμού των αγορών ομολόγων στην Ευρωζώνη όποτε και εάν κριθεί αναγκαίο να ενεργοποιηθεί από τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου, ανακοίνωσε η ΕΚΤ έναν μήνα πριν.
Αστάθεια στο οικονομικό κλίμα της Ευρωζώνης
Η επιδείνωση των πληθωριστικών πιέσεων και η κορύφωση της ενεργειακής ανασφάλειας μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου έχουν επαναφέρει σενάρια ύφεσης μόλις μια διετία μετά την προηγούμενη. Αστάθεια στο οικονομικό κλίμα της Ευρωζώνης προκαλεί επίσης η παραίτηση του Μάριο Ντράγκι από την πρωθυπουργία της Ιταλίας. Με την τρίτη ισχυρότερη οικονομία της Ευρωζώνης να πρέπει να αντέξει τους πολιτικούς κραδασμούς των πρόωρων εκλογών τον Σεπτέμβριο, ο οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης Moody’s υποβάθμισε στις αρχές Αυγούστου την προοπτική της από «σταθερή» σε «αρνητική».
Οι παρεμβάσεις της ΕΚΤ φαίνεται να έχουν περιορίσει τις ανοδικές πιέσεις στο κόστος δανεισμού της Ευρωζώνης, με τις αποδόσεις των 10ετών ιταλικών ομολόγων να υποχωρούν από το 4,2% στα μέσα Ιουνίου στο 3% τη Δευτέρα. Μεγάλη πρόκληση της ΕΚΤ είναι να θέσει υπό έλεγχο τον πληθωρισμό, διατηρώντας παράλληλα ευνοϊκές τις συνθήκες δανεισμού για τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης. Γι’ αυτόν τον λόγο στη συνεδρίαση του Ιουλίου προχώρησε σε μεγαλύτερου του αναμενομένου αύξηση των επιτοκίων αλλά δρομολόγησε και τη δημιουργία του ΤΡΙ. Σε ένα τέτοιο σκηνικό, οι ενέργειες της ΕΚΤ τον Ιούνιο και τον Ιούλιο θεωρούνται εύστοχες, δεδομένου ότι η ενεργειακή επάρκεια της Ευρώπης παραμένει υπό αμφισβήτηση.
Η περίπτωση της Ιταλίας
Η περίπτωση της Ιταλίας είναι ιδιαίτερη. Με το δημόσιο χρέος της να υπερβαίνει τα 2 τρισ. ευρώ, αναλυτές της αγοράς φοβούνται μήπως μια ανατροπή της πορείας της οικονομίας πυροδοτήσει μια δυσάρεστη αλληλουχία εξελίξεων στην ευρύτερη Ευρωζώνη. «Συσσωρεύονται περισσότεροι κίνδυνοι στο πιστωτικό προφίλ της Ιταλίας τελευταία λόγω της οικονομικής επίδρασης που ασκεί η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και των εγχώριων πολιτικών εξελίξεων καθώς και οι δύο παράμετροι ενδεχομένως να έχουν σημαντικές επιπλοκές», ανέφερε η Moody’s στην ανακοίνωσή της.
Πιθανός παράγοντας αστάθειας στην οικονομία θα μπορούσε να είναι η επικράτηση ακραίων πολιτικών κομμάτων στην Ιταλία. Από τον περσινό Φεβρουάριο, όταν ο πρόεδρος Σέτζιο Ματαρέλα του ζήτησε να αναλάβει την πρωθυπουργία, ο Μάριο Ντράγκι είχε καταφέρει να συσπειρώσει τα μεγάλα πολιτικά κόμματα κάτω από έναν κυβερνητικό συνασπισμό. Αλλά ο Ντράγκι παραιτήθηκε διότι τελικά δεν είχε την απόλυτη στήριξη όλων των κομμάτων, μια απαραίτητη για τον ίδιο προϋπόθεση για να ηγηθεί της χώρας.
