Καθώς η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) καλείται να εκπληρώσει δυο αντικρουόμενους στόχους, δηλαδή τη χαλιναγώγηση του πληθωρισμού και συνάμα την αποτροπή της απόκλισης του κόστους δανεισμού των κρατών-μελών της Ευρωζώνης, ο Λορένζο Μπίνι Σμάγκι, πρόεδρος της Societe Generale και πρώην μέλος τους εκτελεστικού συμβουλίου της ΕΚΤ, κάνει τις δικές του συστάσεις σε εκτενές άρθρο που δημοσίευσαν οι Financial Times.
Μεταξύ άλλων, το πρώην μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου της ΕΚΤ τονίζει πως μια προφανής λύση θα ήταν να μην λαμβάνονται οι βαθμολογίες των οίκων πιστοληπτικής αξιολόγησης όταν η ΕΚΤ αποφασίζει για την καταλληλότητα των ομολόγων της Ευρωζώνης ως εξασφάλιση (collateral). Δεδομένου πως είναι η μοναδική μεγάλη κεντρική τράπεζα που το κάνει, η κατάργηση αυτής της πρακτικής θα «έστελνε ένα ισχυρό σήμα στις αγορές που θα βοηθούσε στη μείωση της απόκλισης στις χρηματοοικονομικές αγορές της Ευρωζώνης» γράφει ο κ. Σμάγκι.
Ως νυν πρόεδρος της Societe Generale, ο κ. Σμάγκι ξεκινά το άρθρο του στους Financial Times επισημαίνοντας αρχικά ότι ο μηχανισμός ΟΜΤ (Outright Monetary Transactions), ο οποίος ενεργοποιήθηκε το 2012 για την αντιμετώπιση της κρίσης δημοσίου χρέους της Ευρωζώνης, ενεργοποιείται μόνον όταν μια χώρα-μέλος υπόκειται σε σχέδιο διάσωσης υπό την εποπτεία του ευρωπαϊκού ταμείου σταθερότητας. Κάτω από αυτές τις προϋποθέσεις, ωστόσο, οι κυβερνήσεις καλούνται να λάβουν μια πολιτικά δύσκολη απόφαση, τονίζει ο Σμάγκι.
Συν τοις άλλοις, η πιθανότητα αναδιάρθρωσης των ομολόγων είναι αποθαρρυντικός παράγοντας για τους επενδυτές. Ο ίδιος τονίζει επίσης πως αν και είναι «ευπρόσδεκτη» η ευελιξία του έκτακτου προγράμματος ΡΕΡΡ, που τέθηκε σε εφαρμογή στην πανδημία της νόσου Covid-19, το μέγεθος του είναι «περιορισμένο».
Προτείνει, ως εκ τούτου, δυο συμπληρωματικούς τρόπους για να καταπολεμηθεί ο κατακερματισμός των αγορών ομολόγων στην Ευρωζώνη. Πρώτον, να εφοδιαστεί η ΕΚΤ καταλλήλως για να μπορεί να αντιστρέφει μια αναίτια αύξηση του spread στις αποδόσεις ομολόγων ανάμεσα στις χώρες-μέλη με υψηλό και χαμηλό χρέος. Δεύτερον, είναι απαραίτητο να είναι «χαλαρή» στους όρους και τις προϋποθέσεις που θέτει για να παρεμβαίνει στις αγορές ομολόγων.
O κ. Σμάγκι αναφέρει στο άρθρο του στη βρετανική εφημερίδα πως η ΕΚΤ είναι μοναδική μεταξύ των μεγάλων κεντρικών τραπεζών που στηρίζεται στις βαθμολογίες των «ιδιωτικών οίκων πιστοληπτικής αξιολόγησης» για να προσδιορίσει την καταλληλότητα και την ποιότητα των εγγυήσεων που δίνουν τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα για να αντλήσουν κεφάλαια από την κεντρική τράπεζα.
Αυτές οι προϋποθέσεις καταλληλότητας ισχύουν επίσης για τα κρατικά ομόλογα, αλλά το πρόβλημα με τους οίκους πιστοληπτικής αξιολόγησης είναι πως τείνουν να «υποβαθμίζουν τους κινδύνους όταν οι συνθήκες είναι καλές και να τους υπερκτιμούν στις δύσκολες περιόδους» γράφει ο πρώην αξιωματούχους της ΕΚΤ.
Υπογραμμίζει, μάλιστα, πως η ΕΚΤ αναγνώρισε πως η διαδικασία είναι προβληματική με την περίπτωση της Ελλάδας, εντάσσοντας τα ελληνικά ομόλογα στο ΡΕΡΡ. Ο κ. Σμάγκι καταλήγει στο συμπέρασμα ότι τα κρατικά ομόλογα αγοράζονται κυρίως από τις κεντρικές τράπεζες της Ευρωζώνης, ενώ η φερεγγυότητα των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων εξετάζεται από τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό (SSM) που δημιουργήθηκε το 2013. Βέβαια, είναι απαραίτητη η χάραξη μιας αξιόπιστης δημοσιονομικής πολιτικής από τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης.
