Τα διεθνή χρηματιστήρια μπορεί να παίρνουν μικρές ανάσες από απώλειες όποτε δίνεται πρόσκαιρα η εντύπωση πως ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, θα μαλακώσει τους τόνους στον εμπορικό πόλεμο που έχει κηρύξει εναντίον της Κίνας και του υπόλοιπου κόσμου. Όμως το δολάριο ακολουθεί σταθερά μια πτωτική πορεία, καθώς αντανακλά το βαθύ ρήγμα στην εμπιστοσύνη των επενδυτών απέναντι στις ΗΠΑ και την επιθετική εμπορική πολιτική των Ρεπουμπλικάνων. Αυτή η απρόσμενη αποδυνάμωση του αμερικανικού νομίσματος διαμορφώνει μια νέα πραγματικότητα και αυξάνει τις πιέσεις στις κεντρικές τράπεζες ανά την υφήλιο να μειώσουν τα επιτόκια πιο επιθετικά, ώστε να ενισχύσουν τις οικονομίες τους.
Το πρώτο βήμα έκανε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) την περασμένη Πέμπτη με τη μείωση των επιτοκίων της κατά 25 μονάδες βάσης για έκτη διαδοχική φορά. Το επιτόκιο αποδοχής καταθέσεων μειώθηκε, συγκεκριμένα, στο 2,25%, δηλαδή στο χαμηλότερο επίπεδο από τον Ιανουάριο του 2023 και έτσι μπορεί να δοθεί μια ώθηση στην υποτονική ανάπτυξη της Ευρωζώνης. Με τον πληθωρισμό να διολισθαίνει τον Μάρτιο στο 2,2% και έτσι να προσεγγίζει το 2% που είναι στόχος της ΕΚΤ, οικονομικοί αναλυτές της ABN Amro προδικάζουν πως η ΕΚΤ θα συνεχίσει να μειώνει το κόστος δανεισμού μέχρι να φτάσει το επιτόκιο αποδοχής καταθέσεων στο 1,5% τον Σεπτέμβριο. Η πτώση της οικονομικής δραστηριότητας στην Ευρωζώνη τα τελευταία χρόνια δίνει τη δυνατότητα στην ΕΚΤ να μειώσει τα επιτόκια της.
Από τις αρχές του έτους, η ισοτιμία του δολαρίου έναντι ενός καλαθιού νομισμάτων έχει χάσει 8%, αντανακλώντας τη μεγαλύτερη πτώση σε σχέση με κάθε άλλη αντίστοιχη περίοδο από το 1995. Αυτήν την εβδομάδα χάθηκαν ξανά οι ελπίδες για μια ανάκαμψη του αμερικανικού νομίσματος, αφού ο Τραμπ ανακοίνωσε νέους περιορισμούς στις πωλήσεις προηγμένων τσιπ για τεχνητή νοημοσύνη, μια απόφαση που θα πλήξει τη Nvidia λίγα 24ώρα, αφού εξαίρεσε ορισμένα τεχνολογικά προϊόντα από δασμούς 145% εις βάρος της Κίνας.
Ένα αδύναμο δολάριο διαβρώνει τα κέρδη των εξαγωγικών επιχειρήσεων όταν μετατρέπονται σε ευρώ ή γιεν, ενώ ακριβαίνει τα ξένα προϊόντα για τους Αμερικανούς. Επί σειρά ετών, το αδύναμο γιεν ωφελούσε την κερδοφορία των ιαπωνικών ομίλων, όπως η Toyota. Όμως τα κέρδη τους ανακόπτονται από την άνοδο του γιεν στα 143 ως προς το δολάριο έναντι του 157 που ίσχυε αρχές του έτους. Η UBS αναμένει, επίσης, πλήγμα στην κερδοφορία των ευρωπαϊκών οίκων πολυτελείας, όπως η Prada και η LVMH. Με την πτώση του δολαρίου αυξάνεται επίσης ο κίνδυνος να υποχωρήσει η τουριστική κίνηση στην Ευρώπη από τις ΗΠΑ. Όλον αυτόν τον καιρό, οι Αμερικανοί τουρίστες εκμεταλλεύονταν το ισχυρό δολάριο για να κάνουν ταξίδια στη νότια Ευρώπη ή τη Ιαπωνία. Σήμερα, όμως, το ευρώ κινείται στα υψηλότερα επίπεδα έναντι του δολαρίου (1,14:1) από τον Ιανουάριο του 2022.
Μια ακόμη απώλεια της επιθετικής και απρόβλεπτης εμπορικής πολιτικής των ΗΠΑ είναι η άνοδος των αποδόσεων στα κρατικά ομόλογα των ΗΠΑ. Ιστορικά αποτελούν διαχρονικό επενδυτικό καταφύγιο που συσχετίζονταν με το δολάριο ως κυρίαρχο αποθεματικό νόμισμα. Σήμερα, οι επενδυτές ζητούν υψηλότερο αντίτιμο από την αγορά χρέους των ΗΠΑ, με το 10ετές κόστος δανεισμού να αναρριχάται στο 4,3% από το 4% πέρσι τον Δεκέμβριο. Παραδόξως, το αντίστοιχο της Γερμανίας έχει υποχωρήσει στο 2,5% που είναι το χαμηλότερο από πέρσι τον Μάρτιο παρά τη διετή ύφεση στην ισχυρότερη οικονομία της Ευρωζώνης.
Εν ολίγοις, οι δασμοί Τραμπ προκαλούν μια σειρά αλυσιδωτών αντιδράσεων που ενισχύουν φόβους για ύφεση στις ΗΠΑ και άλλες οικονομίες. Αν και ο Λευκός Οίκος πάγωσε τους «αμοιβαίους» δασμούς εις βάρος δεκάδων χωρών για ενάμιση μήνα, συμπεριλαμβανομένου ενός 20% στις εισαγωγές από την Ε.Ε, ισχύουν τελωνειακές επιβαρύνσεις 25% στις εισαγωγές αλουμινίου, χάλυβα, αυτοκινήτων και ένα οριζόντιο 10% σε όλα τα προϊόντα που εισέρχονται στις ΗΠΑ.
Μεγάλο βαρίδι στην παγκόσμια οικονομία είναι πως οι κινήσεις του Τραμπ είναι απρόβλεπτες και σπασμωδικές, έχοντας προχωρήσει σε εξαιρέσεις μετά την αναγγελία δασμών, αναστολή τους ή έναρξη ερευνών για επιβολή νέων. Στις τελευταίες προβλέψεις του, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου (ΠΟΕ) εκτιμά πως το εμπόριο αγαθών θα συρρικνωθεί κατά 1,5% φέτος, λόγω των «αμοιβαίων» δασμών και της αβεβαιότητας που επικρατεί για την πορεία της εμπορικής πολιτικής στις ΗΠΑ. Μεγαλύτερο θα είναι το πλήγμα στο εμπόριο της Βορείου Αμερικής, ενώ στην Ασία και την Ευρώπη θα καταγραφεί μετριοπαθής άνοδος, τόνισε ο ΠΟΕ.
