Κύμα φυγής από τις αγορές, πιο κοντά η ύφεση στις ΗΠΑ

Η ανάρτηση μηνύματος από τον Αμερικανό πρόεδρο, Ντόναλντ Τραμπ, χθες πως θα ξεκινήσει άμεσα διαπραγματεύσεις με τον Ιάπωνα πρωθυπουργό, Σιγκέρου Ισίμπα, για τους δασμούς λίγο μετά την έναρξη της συνεδρίασης στη Wall Street δεν καταλάγιασε τους φόβους των επενδυτών. Το πτωτικό σερί των διεθνών αγορών συνεχίστηκε δυναμικά τη Δευτέρα μετά τις ιστορικές απώλειες των 5,4 τρισ. δολαρίων που κατέγραψε ο δείκτης S&P 500 μέσα στο 48ώρο της περασμένης Πέμπτης με Παρασκευή.

Χθες, οι δείκτες S&P 500 και Dow Jones  κατέγραψαν πτώση 0,23% και 0,91% αντίστοιχα, με τους φόβους ύφεσης να απλώνονται σε κάθε ήπειρο λόγω του εμπορικού πολέμου των ΗΠΑ. Ο Nasdaq μόνον κατάφερε να καταγράψει περιορισμένα κέρδη της τάξεως του 0,10%.

Ο πανευρωπαϊκός δείκτης Stoxx 600 είχε ήδη κλείσει με απώλειες 4,50%, ενώ ο Dax στη Φρανκφούρτη και ο Cac-40 στο Παρίσι έχασαν ένα επιπρόσθετο 4,13% και 4,78% της αξίας τους. Στο Μιλάνο, ο FTSE Mib διολίσθησε 5,18% και ο FTSE 100 στο Λονδίνο υποχώρησε 4,38%.

Από τις αρχές του έτους, οι S&P 500, Nasdaq και Stoxx 600 έχουν βυθιστεί κατά 15%, 20%, 7,22%. Χθες η Goldman Sachs αύξησε τις πιθανότητες ύφεσης στις ΗΠΑ στο 45% μέσα στο επόμενο 12μήνο.

Με πρωταγωνιστή το πετρέλαιο, τα βιομηχανικά και αγροτικά εμπορεύματα κινούνταν στο κόκκινο καθώς οι φόβοι για παγκόσμια ύφεση ενισχύονται από τη μια ημέρα στην άλλη. Ο δείκτης μεταβλητότητας VΙΧ έχει αναρριχηθεί 120% κατά τη διάρκεια των τελευταίων πέντε συνεδριάσεων, με τη χθεσινή άνοδο να προσεγγίζει το 18% στο υψηλό τριετίας. Το Bitcoin κινήθηκε κάτω από τα 79.000 δολάρια από τα 102.000 δολάρια που είχαν καταγραφεί μια ημέρα πριν την ορκωμοσία του Τραμπ, όσο ακόμη η Wall Street έτρεφε θετικές προσδοκίες για τη 2η θητεία του Αμερικανού προέδρου. Το κύμα ρευστοποιήσεων είναι τόσο μεγάλο που οι επενδυτές αποχωρούν ακόμη και από το χρυσό, ένα παραδοσιακό καταφύγιο, μετά τα πρόσφατα ρεκόρ. Η τιμή του πολύτιμου μετάλλου υποχώρησε χθες κάτω από τα 3.000 δολάρια την ουγκιά αφού την περασμένη εβδομάδα είχε φτάσει τα 3.152 δολάρια.

Εδώ και 78 ημέρες από τότε που ο Τραμπ ανέλαβε τη ηνία του Λευκού Οίκου, ανήγγειλε δασμούς εις βάρος σχεδόν κάθε χώρας που περιλαμβάνεται στο εμπορικό της ισοζύγιο. Την περασμένη Τετάρτη, ειδικότερα, επισημοποίησε την επιστροφή των ΗΠΑ στον προστατευτισμό με οριζόντιους δασμούς 10% σε όλες τις εισαγωγές των ΗΠΑ, αμοιβαίους δασμούς εις βάρος όσων χωρών θεωρείται πως επωφελούνται δυσανάλογα από το εμπόριο με τις ΗΠΑ και δασμούς 25% στα αυτοκίνητα και την συσκευασμένη μπύρα. Οι Ρεπουμπλικάνοι είχαν ήδη φορολογήσει με 25% τις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου από τον Μάρτιο, και με 25% σχεδόν όλα τα προϊόντα από τον Καναδά ενώ ανάλογα μέτρα εφαρμόστηκαν εις βάρος του Μεξικού. Περίπου 60 μικρές και μεγάλες οικονομίες θίγονται από τον παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο του Τραμπ, συμπεριλαμβανομένης και της αμερικανικής που επωμίζεται τη μεγαλύτερη φορολογική επιβάρυνση της τελευταίας 67ετίας από τους δασμούς.

Οι κυβερνήσεις του υπόλοιπου κόσμου, πλην της Κίνας και του Καναδά, διστάζουν να προχωρήσουν σε αντίποινα για να μην θίξουν εγχώριες επιχειρήσεις και καταναλωτές καθώς οι δασμοί πυροδοτούν αύξηση των τιμών. Την ίδια στιγμή, όμως, είναι αβέβαιο εάν τυχόν διαπραγματεύσεις με τον Τραμπ θα ευοδωθούν και θα οδηγήσουν σε μείωση ή ακόμη και άρση των δασμών. Από την πλευρά της Ε.Ε, ο επίτροπος Εμπορίου, Μάρος Σέφτσοβιτς, δήλωσε πως κατόπιν έκκλησης των κυβερνήσεων θα επιβληθούν τελικά δασμοί σε λιγότερα αμερικανικά προϊόντα συγκριτικά με την αρχική λίστα που έφθανε τα 26 δισ. ευρώ.

Πληροφορίες των Financial Times αποκάλυψαν, ειδικότερα, πως η Γαλλία και η Ιταλία ζήτησαν να αποσυρθεί το μπέρμπον και κάποια άλλα προϊόντα, φοβούμενες για νέα μέτρα από τις ΗΠΑ όπως δασμός 200% που είχε απειλήσει ο Τραμπ πως θα επιβάλει εις βάρος της σαμπάνιας. Η οριστική λίστα θα σταλεί στα κράτη-μέλη σήμερα για να ψηφίσουν στις 9 Απριλίου. Πέραν τούτου, όμως, η Γερμανία συμπορεύεται με την πρόταση της Γαλλίας για την ενεργοποίηση του μηχανισμού κατά του εξαναγκασμού της Ε.Ε από τρίτες χώρες,  ο οποίος δίνει τη δυνατότητα στις Βρυξέλλες να απαντήσουν με εναλλακτικά μέτρα εις βάρος των ΗΠΑ, όπως αυστηρότερους κανόνες στους τεχνολογικούς ομίλους των ΗΠΑ.

Αναλυτές της αγοράς τονίζουν πως είναι ακόμη απρόβλεπτες οι ανατροπές στις εφοδιαστικές αλυσίδες αλλά φοβούνται πως ο εμπορικός πόλεμος των ΗΠΑ θα οδηγήσει σε ύφεση την παγκόσμια οικονομία και θα πυροδοτήσει νέα άνοδο του πληθωρισμού. Οι πτωτικές τάσεις είναι τόσο έντονες που διακόπηκε η συνεδρίαση στο χρηματιστήριο της Βαρσοβίας χθες επί μια ώρα για λόγους ασφαλείας, ενώ οι τιμές των ομολόγων υψηλού ρίσκου (junk bonds) στις ΗΠΑ παρουσίασαν τη μεγαλύτερη πτώση από το 2020.  Μεγάλο είναι το πλήγμα εμπιστοσύνης στο δολάριο, με την ισοτιμία του αποδυναμώνεται περαιτέρω τη Δευτέρα έναντι καλαθιού νομισμάτων. Συγκεκριμένα, ο δείκτης δολαρίου υποχώρησε στο 103 τη Δευτέρα από το 110 στα μέσα Ιανουαρίου. Ήδη την περασμένη εβδομάδα υποχώρησε 1,4%.

Αφού ανέκοψαν προσωρινά την πτώση τους, οι τιμές του πετρελαίου βυθίστηκαν χθες στο χαμηλό τετραετίας, με την τιμή του αργού στις ΗΠΑ να διολισθαίνει κάτω από τα 61 δολάρια το βαρέλι και την τιμή του Μπρεντ περίπου στα 65 δολάρια, αντίστοιχα. Στα χαμηλότερα επίπεδα από τον Σεπτέμβριο του 2024 και ειδικότερα στα 35 ευρώ τη μεγαβατώρα (MWh) διαμορφώθηκε η τιμή του φυσικού αερίου στην αγορά TTF της Ολλανδίας, παρατείνοντας την πτώση στο 10% καθώς υπερισχύει η ανησυχία πως ένας παρατεταμένος εμπορικός πόλεμος θα μειώσει τη βιομηχανική δραστηριότητα και άρα τη ζήτηση για ενέργεια.

Οι κεντρικοί τραπεζίτες βρίσκονται σε δίλημμα για το εάν θα πρέπει να διακόψουν τον κύκλο των καθοδικών επιτοκίων όσο ενισχύονται οι προσδοκίες για αύξηση του πληθωρισμού ή εάν θα μειώσουν περαιτέρω το κόστος δανεισμού για να στηρίξουν τις οικονομίες τους. Πάντως, η Άννα Γούονγκ, επικεφαλής οικονομολόγος του Bloomberg Economics, θεωρεί πως τα σημερινά σχόλια της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed) για τους πληθωριστικούς κινδύνους των δασμών, παραπέμπει σε διατυπώσεις που είχαν προηγηθεί του κύκλου σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής του 2022.