Πετρέλαιο: Οι ισχυροί του ΟΠΕΚ αθετούν τους στόχους μείωσης της παραγωγής

Ο ΟΠΕΚ και οι σύμμαχοι του, μια ομάδα κρατών που ελέγχει το 40% της παγκόσμιας παραγωγής αργού πετρελαίου, επιδιώκουν τη σταθεροποίηση των τιμών σε υψηλά επίπεδα. Αναμφίβολα, οι διακυμάνσεις των τιμών είναι περιορισμένες τον τελευταίο καιρό αν και όχι σε τόσο υψηλά επίπεδα. Παρά τον πρόσφατο θάνατο του προέδρου Ραϊσί στο Ιράν και τον κλιμακούμενο πόλεμο στη Λωρίδα της Γάζας, η τιμή του πετρελαίου Μπρεντ, σημείο αναφοράς στις διεθνείς αγορές, κυμαίνεται περίπου στα 82 δολάρια το βαρέλι, με το φάσμα διακύμανσης να περιορίζεται στα δυο δολάρια από τις αρχές Μαΐου.

Όπως γράφει ο Economist, ο ΟΠΕΚ αποτυγχάνει να διατηρήσει τις τιμές σε υψηλά επίπεδα, εν μέρει, διότι τα κράτη – μέλη δεν ανταποκρίνονται στους στόχους για μείωση της ημερήσιας παραγωγής. Τον Μάρτιο, οι ηγέτες του ΟΠΕΚ συμφώνησαν με τη Ρωσία να παρατείνουν μειώσεις στην ημερήσια παραγωγή κατά 2,2 εκατ. βαρέλια, έως τα τέλη Ιουνίου. Τα μέτρα αυτά αντανακλούν στο 2% της παγκόσμιας προσφοράς και προστίθενται σε μειώσεις κατά 3,8 εκατ. βαρέλια που είχαν ήδη συμφωνηθεί για το 2024. Κι όμως η παραγωγή του καρτέλ είναι σήμερα πλεονάζουσα σε σημείο που δεν παρατηρείται καμία μεταβολή -παρά ελάχιστα- από τα επίπεδα που ίσχυαν το δ’ τρίμηνο του 2023. Το γεγονός αυτό αναμένεται να προκαλέσει τριβές στην υπουργική συνάντηση του οργανισμού των πετρελαιοπαραγωγών κρατών στις 2 Ιουνίου.

Η υποτονικότητα των τιμών στο πετρέλαιο αποδίδεται και σε εξωγενείς παράγοντες, σύμφωνα με τον Economist. Οι εντάσεις ανάμεσα στο Ιράν και το Ισραήλ καταλαγιάζουν και έτσι έχει μειωθεί το πρόσθετο αντίτιμο που ζητούσαν οι αγορές τον Απρίλιο. Η αποκλιμάκωση του πληθωρισμού στις ΗΠΑ είναι βραδεία και έτσι η Ομοσπονδιακή Τράπεζα δεν μπορεί να προχωρήσει πρώιμα σε μείωση των επιτοκίων ακόμη και αν επιταχύνονται οι ρυθμοί ανάπτυξης στην οικονομία. Η επιχειρηματική δραστηριότητα στην Κίνα συνεχίζει να κινείται σε χαμηλές ταχύτητες. Και η προσφορά μαύρου χρυσού αυξάνεται εκτός ΟΠΕΚ, ιδιαίτερα στις ΗΠΑ όπου η παραγωγή έχει φθάσει σε ιστορικά υψηλά επίπεδα.

Αλλά η απρόσμενα ισχυρή παραγωγή του ΟΠΕΚ συμβάλει στην αποδυνάμωση των ανοδικών τάσεων στις τιμές του πετρελαίου. Στο μεγαλύτερο μέρος της τελευταίας διετίας, η συμμαχία των πετρελαιοπαραγωγών κρατών παρήγαγε λιγότερο από τα πλαφόν για τη μείωση της παραγωγής. Αυτό άλλαξε τον Ιανουάριο, δηλαδή όταν τέθηκαν σε εφαρμογή οι νέες μειώσεις στην ημερήσια παραγωγή τους. Έκτοτε, ο ΟΠΕΚ και οι σύμμαχοι του έχουν ξεπεράσει το πλαφόν σε μηνιαία βάση. Τον Απρίλιο η πλεονάζουσα παραγωγή έφθασε το μισό εκατομμύριο βαρέλια την ημέρα, ένα επίπεδο που είχε καταγραφεί τελευταία φορά προ τριετίας. Κατά συνέπεια, τα παγκόσμια αποθέματα πετρελαίου συνεχίζουν να αυξάνονται παρά τις προσδοκίες περί του αντιθέτου.

Ο ΟΠΕΚ και οι σύμμαχοι υιοθετούν δυο τρόπους για τη μείωση της ημερήσιας παραγωγής τους, συνεχίζει ο Economist. Πρώτον είναι η επιβολή ενός υποχρεωτικού πλαφόν που ισχύει για όλα τα κράτη – μέλη μέσω ποσοστώσεων. Δεύτερον είναι οι εθελοντικές μειώσεις που ανακοινώνονται από ένα υποσύνολο κρατών με τη μεγαλύτερη παραγωγή, συμπεριλαμβανομένης της Σαουδικής Αραβίας, της Ρωσίας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων. Το πρόβλημα είναι πως οι παραγωγοί, σε μεμονωμένη βάση, τείνουν να κλέβουν. Δηλαδή υπερβαίνουν τις ποσοστώσεις και επωφελούνται από τις προσπάθειες των άλλων να διατηρήσουν υψηλά τις τιμές, ενισχύοντας τα δικά τους έσοδα. Έρευνα του Γιόργκ Λοέον της συμβουλευτικής εταιρείας Rystad Energy καταλήγει στο συμπέρασμα πως ορισμένες χώρες παραφέρονται σε μεγάλη κλίμακα. Τον περασμένο μήνα, τα κράτη που συναίνεσαν σε εθελοντικές μειώσεις παρήγαγαν 806.000 βαρέλια την ημέρα, πάνω από το συμφωνημένο πλαφόν.

Οι χώρες με τη μεγαλύτερη παραβατικότητα, δηλαδή το Ιράν και το Καζακστάν, έχουν επανειλημμένα αθετήσει τις δεσμεύσεις τους. Η Ρωσία φαίνεται πως αρέσκεται στο να ανακοινώνει μειώσεις στην ημερήσια παραγωγή αλλά δεν αρέσκεται στο να πουλά λιγότερο πετρέλαιο διότι χρειάζεται τα έσοδα για να χρηματοδοτεί τον πόλεμο στην Ουκρανία. Βάσει ορισμένων υπολογισμών φαίνεται πως ακόμη και η Σαουδική Αραβία, το ισχυρότερο κράτος του καρτέλ που πιστά εφαρμόζει τις αποφάσεις του ΟΠΕΚ, υπερβαίνει τα υφιστάμενα όρια έως έναν βαθμό. Κατά πάσα πιθανότητα, οι χώρες αυτές λογαριάζουν πως άλλες χώρες -όπως το Αζερμπαϊτζάν, η Νιγηρία και το Σουδάν- παράγουν κάτω από τα όρια του ΟΠΕΚ λόγω διαπλοκής, ανεπαρκών επενδύσεων σε υποδομές και πολέμων.

Βραχυπρόθεσμα, το καρτέλ μπορεί να δει φως στο τούνελ. Η παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου αναμένεται να ενισχυθεί μέσα στο επόμενο τρίμηνο. Με την ολοκλήρωση εργασιών συντήρησης αυτήν την άνοιξη, είναι πολλά τα διυλιστήρια που θα είναι έτοιμα να ανταπεξέλθουν σε παραγγελίες. Η ζήτηση για βενζίνη και η τουριστική κίνηση θα αυξηθούν μέσα στην περίοδο των διακοπών. Η πλειοψηφία των αναλυτών εικάζουν πως η Σαουδική Αραβία και οι φίλοι της θα διατηρήσουν αμετάβλητες τις μειώσεις στην ημερήσια παραγωγή για το υπόλοιπο του έτους. Είναι έτσι πιθανό να ενισχυθεί η τιμή του πετρελαίου κατά ακόμη 10 δολάρια, σύμφωνα με την JPMorgan Chase.

Όμως, η στρατηγική του ΟΠΕΚ θα δεχτεί ακόμα μεγαλύτερες πιέσεις μέσα στο 2025, όταν η πλεονάζουσα παραγωγή από χώρες εκτός καρτέλ διοχετευτεί στην αγορά. Ο Καναδάς εγκαινίασε αυτόν τον Μάιο έναν αγωγό, ο οποίος ολοκληρώθηκε με κόστος 25 δισ. δολαρίων, που θα επιτρέψει στη χώρα να εξάγει ακόμη πιο πολύ πετρέλαιο, ενθαρρύνοντας τις εταιρείες του κλάδου να τονώσουν την παραγωγή τους. Παρομοίως, οι εταιρείες σχιστολιθικού πετρελαίου στην Αργεντινή, επίσης, εντείνουν τις γεωτρήσεις πετρελαίου. Παράλληλα μια σειρά έργων θα ολοκληρωθούν σε άλλα κράτη στη Νότια Αμερική.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες θα είναι δυσκολότερο για τη Σαουδική Αραβία να διατηρήσει την παραγωγή σε υψηλά επίπεδα δίχως να κατακλυστεί η αγορά. Μεσοπρόθεσμα, το βασίλειο των Σαούντ μπορεί να αποκτήσει κάποια ευελιξία κινήσεων με μια μικρή αύξηση της παραγωγής, προκειμένου να έχει το περιθώριο μετά να τη μειώσει ξανά χωρίς να απωλέσει μέρος του μεριδίου του στις διεθνείς αγορές. Οπότε είναι πιθανό να ματαιώσει η Σαουδική Αραβία κάποιες από τις μειώσεις στην ημερήσια παραγωγή, παροτρύνοντας και άλλα μέλη του καρτέλ να πράξουν ανάλογα. Μια τέτοια απόφαση θα έδινε μεγάλη χαρά στον πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, του οποίου οι πιθανότητες επανεκλογής στην αναμέτρηση του ερχόμενου Νοεμβρίου εξαρτώνται, εν μέρει, από τις τιμές της βενζίνης στα πρατήρια. Θα ικανοποιούσε, επίσης, τους κεντρικούς τραπεζίτες που επιδιώκουν να δαμάσουν τον πληθωρισμό.

Μια τέτοια απόφαση εκ μέρους της Σαουδικής Αραβίας, ωστόσο, δεν θα κατεύναζε τους διαφωνούντες στον ΟΠΕΚ. Πολλά μέλη του καρτέλ θεωρούν πως είναι άδικες οι μειώσεις στην ημερήσια παραγωγή και δεν αντανακλούν την τόνωση της παραγωγικής τους ικανότητας. Έως το 2025, όλες οι μειώσεις στην ημερήσια παραγωγή, υποχρεωτικές ή μη, θα λήξουν. Στις 14 Μαΐου το Καζακστάν άνοιξε μια διαμάχη για τα πλαφόν του επόμενου έτους, ισχυριζόμενο πως δικαιούται να επεκτείνει την παραγωγή του εν όψει ολοκλήρωσης ενός μεγάλου έργου. Στην προηγούμενη αναθεώρηση των ποσοστώσεων, το 2023, καθυστέρησε η λήψη αποφάσεων για αρκετές ημέρες και η Αγκόλα αποχώρησε από την πετρελαϊκή συμμαχία.

Αυτήν τη φορά η δυσπιστία είναι τόσο μεγάλη που το καρτέλ ανέθεσε σε τρεις εταιρείες της Δύσης να εξετάσουν ενδελεχώς τις παραγωγικές δυνατότητες των κρατών – μελών. Τα πορίσματά τους δεν θα είναι έτοιμα μέχρι τη συνάντηση της 2^ης Ιουνίου, αφήνοντας στο σκοτάδι όσους θα θέλουν να ενημερωθούν για τις προθέσεις του ΟΠΕΚ μέσα στο επόμενο διάστημα. Ένα πράγμα, όμως, είναι ξεκάθαρο. Είναι απίθανο να ληφθεί μια απόφαση από τον ΟΠΕΚ που να ικανοποιεί τους πάντες, γεγονός που σημαίνει πως ο πειρασμός των μελών να παρακούσουν θα γίνει όλο και πιο μεγάλος.

Διαβάστε επίσης:

Κάννες: Τα ρολόγια που εντυπωσίασαν στο “κόκκινο χαλί”

Air France: Ξεκινά απευθείας πτήσεις από Παρίσι προς Καλαμάτα

Αυξάνεται η ζήτηση για φορτία LNG στο Τέρμιναλ της Ρεβυθούσας