THEPOWERGAME
Στη «μέγγενη» της Fitch και των αναταράξεων που προκάλεσε η υποβάθμιση του αμερικανικού αξιόχρεου βρέθηκε η Wall Street, με τους Dow Jones και Nasdaq να ολοκληρώνουν τη συνεδρίαση της Τετάρτης με βαριές απώλειες, χάνοντας πάνω από 340 και 310 μονάδες αντίστοιχα.
Ειδικότερα, ο βιομηχανικός δείκτης Dow Jones έκλεισε με πτώση 0,98% στις 35.282 μονάδες, ο τεχνολογικός Nasdaq σημείωσε τη χειρότερη επίδοση από τον Φεβρουάριο, υποχωρώντας στις 13.973 μονάδες μετά τη «βουτιά» 2,17%, την ώρα που ο ευρύτερος S&P 500 σημείωσε πτώση 1,38% στις 4.513 μονάδες.
Από την εικόνα sell off στη Wall Street δεν ξέφυγαν ούτε τα blue chips. Στο ταμπλό του Dow Jones οι Intel, Boeing, Disney και Microsoft κατέγραψαν πτώση άνω του 2%, την ώρα που στο ταμπλό του Nasdaq η «αιμορραγία» ήταν ακόμα μεγαλύτερη με 11 τίτλους να καταγράφουν απώλειες άνω του 5%. Η μετοχή της Nvidia έφθασε να χάνει έως και 5%, την ώρα που ο τίτλος της Tesla υποχώρησε κατά 2,78% και της Meta 2,73%.
Η κίνηση του οίκου αξιολόγησης να αφαιρέσει το ένα από τα τρία Α στο αμερικανικό αξιόχρεο έπεσε σαν κεραυνός εν αιθρία, προκαλώντας αναταράξεις σε ασιατικά και ευρωπαϊκά χρηματιστήρια με τα απόνερα να φθάνουν μέχρι τη Λεωφόρο Αθηνών, όπου το Χρηματιστήριο Αθηνών κατάφερε να κρατηθεί πάνω από τις 1.300 μονάδες. Η απόφαση της Fitch ήρθε σε μια χρονική στιγμή που οι ΗΠΑ δείχνουν να βγαίνουν «όρθιες» από το παρατεταμένο περιβάλλον υψηλών επιτοκίων της Fed, με έναν πληθωρισμό στο 3% τον Ιούνιο και μια αγορά εργασίας απροσδόκητα «ανθεκτική» σε σχέση με τα όσα περίμεναν οι αναλυτές ως απόρροια της αναπόφευκτης επιβράδυνσης της οικονομίας που προκαλούν οι «back to back» αυξήσεις επιτοκίων από τη Fed. Το γεγονός, μάλιστα, ότι η αποκλιμάκωση του πληθωρισμού συνεχίζεται ταχύτερα από το αναμενόμενο και τα «μάκρο» είναι καλύτερα, έχει κάνει αρκετούς επενδυτές να θεωρούν ότι το «peak» στο εύρος των επιτοκίων είναι πολύ κοντά, περιμένοντας, μάλιστα, από τον «Mr Fed» να ξεκινήσει τη σταδιακή μείωση του κόστους δανεισμού εντός του 2023. Υπενθυμίζεται ότι τον Ιούνιο υπήρχαν αναλυτές που προέβλεπαν ύφεση στις ΗΠΑ στο δ’ τρίμηνο του έτους.
Οι οικονομικοί αναλυτές δεν συμμερίζονται τη Fitch
Και μπορεί η Fitch να ισχυρίζεται –διά στόματος του ανώτερου διευθυντή Ρ. Φράνσις– ότι η υποβάθμιση του αμερικανικού αξιόχρεου ήρθε «λόγω δημοσιονομικών ανησυχιών, αλλά και επιδείνωσης της διακυβέρνησης των ΗΠΑ», κάνοντας μάλιστα και ειδική αναφορά στο κλίμα πόλωσης μετά την εισβολή στο Καπιτώλιο τον Ιανουάριο του 2021, ωστόσο κορυφαίοι οικονομικοί αναλυτές δεν βλέπουν να διαμορφώνονται συνθήκες bear market στο εγγύς μέλλον, κάνοντας λόγο για «μεμονωμένο γεγονός», το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τους επενδυτές στο πλαίσιο ενός βραχυπρόθεσμου profit taking.
«Οι επενδυτές μπορεί να χρησιμοποιήσουν αυτήν την υποβάθμιση του Fitch για να πάρουν κάποια κέρδη. Πιστεύουμε, όμως, ότι οι απώλειες αυτές αποτελούν μέρος του κύκλου αγοράς μετά από μια τόσο ισχυρή πορεία» δήλωσε η Mona Mahajan, ανώτερη σύμβουλος επενδυτικής στρατηγικής, στο CNBC, σημειώνοντας ότι «σε γενικές γραμμές αυτό δεν αλλάζει τη θεμελιώδη άποψή μας για την οικονομία ή τις αγορές».
Το «καρφί» του CEO της JP Morgan
Την ίδια ώρα CEO αμερικανικών κολοσσών συντάσσονται με την Αμερικανίδα ΥΠΟΙΚ Τζάνετ Γέλεν, κατακεραυνώνοντας τον οίκο αξιολόγησης για την απόφασή του αυτή. Χαρακτηριστική είναι η ατάκα του Tζέιμι Nτάιμον, CEO της JP Morgan, ο οποίος -σύμφωνα με το CNBC- χαρακτήρισε «γελοία» την απόφαση της Fitch, υπογραμμίζοντας: «Δεν έχει τόση σημασία. Επισημαίνουν ορισμένα θέματα που όλοι γνωρίζαμε. Είναι γελοίο άλλες χώρες, όπως ο Καναδάς, να βρίσκονται υψηλότερα από τις ΗΠΑ, όταν η σταθερότητά τους εξαρτάται από την Αμερική και τη στρατιωτική της παρουσία».
Στην αρχική της ανακοίνωση η Fitch είχε τονίσει ότι η υποβάθμιση κατά ένα βήμα σε αξιολόγηση ΑΑ+ αντανακλά μια «διάβρωση της διακυβέρνησης» που έχει «εκδηλωθεί σε επανειλημμένες αντιπαραθέσεις για το όριο χρέους και αποφάσεις της τελευταίας στιγμής». Σε σχετικό δημοσίευμα του Bloomberg αναφέρθηκε ότι οι ΗΠΑ «πληρώνουν» τη διελκυστίνδα Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικάνων για το ανώτατο όριο του ομοσπονδιακού χρέους -όπως είχε συμβεί και την προηγούμενη δεκαετία επί διακυβέρνησης Ομπάμα όταν η Standard & Poor’s «έκοψε» το ένα από τα τρία ΑΑΑ, καθώς το αμερικανικό Δημόσιο βρέθηκε με το 1,5 πόδι σε κατάσταση χρεοκοπίας.
Το παρασκήνιο της απόφασης Fitch
Η στέρηση του τριπλού Α από την Fitch θα μπορούσε να εκληφθεί σαν μια παραδειγματική υποβάθμιση σε όσες χώρες θεωρούνται εκ των πραγμάτων θωρακισμένες από τέτοιας φύσεως αξιολογήσεις. Διότι τα δύο βασικά επιχειρήματα της Fitch στην υποβάθμιση του αξιόχρεου των ΗΠΑ είναι η εκτίμηση για επιδείνωση της δημοσιονομικής κατάστασης της χώρας την επόμενη τριετία και η «διάβρωση της διακυβέρνησης» την τελευταία 20ετία. Μια διάβρωση που οδηγεί σε επανειλημμένες διαμάχες για την αύξηση του ορίου του χρέους και συμβιβασμούς της τελευταίας στιγμής, τόνισε η Fitch.
Ο οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης είχε προειδοποιήσει για μια υποβάθμιση τον περασμένο Μάιο αλλά εν συνεχεία βρέθηκε συναίνεση μεταξύ Κογκρέσου και Λευκού Οίκο για την αύξηση του ορίου στο χρέος των ΗΠΑ.
Εποχή μεγάλων δημοσιονομικών δαπανών
Κάτω από τη συγκεκριμένη συγκυρία, οι ισχυρότερες οικονομίες προσπαθούν να ορθοποδήσουν κάτω από αντίξοες πολιτικές και οικονομικές συνθήκες. Οι προϋπολογισμοί είναι υπέρμετρα διογκωμένοι.
Ποιος θα φανταζόταν έως και μια πενταετία πριν πως η Γερμανία, μια χώρα που εκπροσωπεί τη δημοσιονομική ορθότητα, θα αναλογούσε σε πάνω από το ήμισυ των κρατικών επιδοτήσεων που έχει εγκρίνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Από τον Μάρτιο του 2022, η Κομισιόν έχει δώσει το πράσινο φως σε κρατικές επιδοτήσεις 733 δισ. ευρώ λόγω των αναγκών της πράσινης μετάβασης και του πολέμου στην Ουκρανία, προσεγγίζοντας τα ιστορικά ποσά που δόθηκαν επί πανδημίας.
Σε ανάλογο μήκος κύματος πάνω από 20 δισ. δολάρια έχει παραχωρήσει μέχρι σήμερα η Ουάσιγκτον για τη στρατιωτική και οικονομική στήριξη των Ουκρανών, ενώ η επεκτατική δημοσιονομική πολιτική των Bidenomics με κονδύλια εκατοντάδων δισ. δολαρίων εκτιμάται πως ήδη θέτουν τα θεμέλια για την αναγέννηση της αμερικανικής βιομηχανίας. Όμως, ο υψηλός πληθωρισμός οδηγεί σε αγανάκτηση τους πολίτες, μια μεγάλη μερίδα των οποίων εκτονώνεται με ακραίες πολιτικές θέσεις.
Το πολιτικό κλίμα σε αρκετές χώρες του πολιτισμένου κόσμου είναι οξυμένο εάν όχι πολωμένο. Με διαφορά λίγων ωρών από την υποβάθμιση του αξιόχρεου των ΗΠΑ από τη Fitch ανακοινώθηκε η άσκηση δίωξης εις βάρος του πρώην προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ, για «συνωμοσία εναντίον του αμερικανικού κράτους» την ώρα που συγκεντρώνει ανάλογο ποσοστό με τον νυν πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, σε πρόσφατες δημοσκοπήσεις.
Ήπιες οι αντιδράσεις στις αγορές των ομολόγων
Όπως αναφέρθηκε και νωρίτερα, οικονομικοί αναλυτές τονίζουν πως η υποβάθμιση από την Fitch δεν θα έχει μόνιμο αρνητικό αντίκτυπο στο προφίλ της οικονομίας. Η αρνητική αναθεώρηση της βαθμολογίας των ΗΠΑ από την S&P τον Ιούνιο του 2013, η πρώτη στην ιστορία της οικονομίας, τέθηκε στο περιθώριο. Μολονότι, όμως, η υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Τζάνετ Γέλεν, χαρακτήρισε την απόφαση της Fitch «αυθαίρετη και βασισμένη σε ξεπερασμένα στοιχεία», οι χρηματιστηριακές αγορές βυθίστηκαν στο κόκκινο την Τετάρτη τόσο στην Ευρώπη, όσο και στις ΗΠΑ.
Οι επενδυτές στις αγορές μετοχών αποκαρδιώθηκαν από την πρόβλεψη της Fitch πως επίκειται ύφεση στις ΗΠΑ το δ’ τρίμηνο του 2023 και το α’ τρίμηνο του 2024. Όμως, οι αντιδράσεις δεν ήταν δραματικές στην αγορά ομολόγων των ΗΠΑ, με το 10ετές κόστος δανεισμού να υποχωρεί 0,03 ποσοστιαίες μονάδες στο 4,03%. «Θεωρούμε πως η πρόσφατη υποβάθμιση δεν αντανακλά νέα δημοσιονομικά στοιχεία και μάλλον θα έχει περιορισμένη επίδραση» σχολίασε ο Μαρκ Χάιφελ, επικεφαλής επενδύσεων στην UBS Global Wealth Management, στους Financial Times.
Εκτός των άλλων, η Fitch στήριξε την υποβάθμιση της σε προβλέψεις για αύξηση του δημοσιονομικού ελλείμματος στο 6,3% του ΑΕΠ έως τα τέλη του 2023 από το 3,7% το 2022, «αντικατοπτρίζοντας την αποδυνάμωση των εσόδων του ομοσπονδιακού κράτους, την πρωτοβουλία για νέες δαπάνες και τα βάρη από την αύξηση των επιτοκίων», όπως αναφέρεται στην έκθεση της.
Από την άλλη πλευρά, ο Έντουαρντ αλ Χουσένι, αναλυτής στην Columbia Threadneedle, τονίζει πως «η βαθμολογία του αξιόχρεου των ΗΠΑ είναι ιδιαίτερη περίπτωση -δεν υπάρχει μια γενική μεθοδολογία για την βαθμολογία του επικρατέστερου επενδυτικού καταφυγίου». Ο Λευκός Οίκος εξέφρασε την έκπληξη του από την απόφαση της Fitch σε μια περίοδο που μια μεγάλη μερίδα αναλυτών θεωρεί πως η αμερικανική οικονομία έχει καταφέρει να διαφύγει τον κίνδυνο της ύφεσης και πορεύεται σε ομαλή προσγείωση καθώς επιβραδύνεται ο πληθωρισμός και φαίνεται να ολοκληρώνεται σύντομα ο κύκλος των ανοδικών επιτοκίων.
Ο νομπελίστας οικονομολόγος και αρθρογράφος των New York Times, Πολ Κρούγκμαν, έγραψε πως η υποβάθμιση αυτή ήταν «αλλόκοτη». Εντονότερη ήταν η αντίδραση του Λάρι Σάμμερς, υπουργού Οικονομικών επί προεδρίας του Μπιλ Κλίντον. «Οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν σοβαρές δημοσιονομικές προκλήσεις. Αλλά η σημερινή απόφαση ενός οίκου πιστοληπτικής αξιολόγησης, δεδομένου ότι η οικονομία φαίνεται να είναι πιο εύρωστη από ό,τι αναμενόταν, είναι περίεργη και ανάρμοστη», έγραψε ο πρώην αξιωματούχος στο μέσο κοινωνικής δικτύωσης Χ που μέχρι πρότινος αποκαλούνταν Twitter.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
