THEPOWERGAME
Έπειτα από δύο δεκαετίες στην εξουσία και περισσότερες από 12 εκλογικές αναμετρήσεις, ο μόνιμος ηγέτης της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ετοιμάζεται να πανηγυρίσει μία ακόμη νίκη. Οι επενδυτές γνωρίζουν ότι αυτό συνεπάγεται πως θα συνεχιστούν τόσο η ανορθόδοξη στρατηγική διατήρησης των χαμηλών επιτοκίων σε περιβάλλον υπερβολικά υψηλού πληθωρισμού όσο και οι περιοριστικές πολιτικές που παραπέμπουν σε capital controls, περιορίζοντας δραματικά τις εισροές επενδυτικών κεφαλαίων.
Οι διεθνείς παρατηρητές αναμένουν τη σύνθεση του οικονομικού επιτελείου της νέας κυβέρνησης γιατί πιστεύουν ότι από τα πρόσωπα που θα επιλέξει ο Ερντογάν θα κριθεί η αξιοπιστία των πολιτικών που θα εφαρμοστούν. Ο Τούρκος πρόεδρος δείχνει αμετακίνητος σε συγκεκριμένα πεδία όπως τα επιτόκια, ωστόσο αναλυτές εκτιμούν ότι θα είναι πολύ δύσκολο να σταθεί στα πόδια της η τουρκική οικονομία μετά τις εκλογές, αν δεν αποφασίσει ο Ερντογάν μία μεγάλη αλλαγή οικονομικής πολιτικής. Μία από αυτές τις αλλαγές θα μπορούσε να είναι η αύξηση των επιτοκίων στο 40%, από 8,50% σήμερα, επίπεδο που θεωρείται κατάλληλο για να αντιμετωπιστεί ο πληθωρισμός, ο οποίος επίσημα βρίσκεται στο 44% και ανεπίσημα στο 105%.
Ο Ερντογάν δεν δείχνει διατεθειμένος να κάνει πίσω και γι’ αυτό η νίκη του θεωρείται πως θα επιδείνωνε τη δημοσιονομική θέση της Τουρκίας, κυρίως σε ό,τι αφορά το δημόσιο χρέος. Η μεγάλη υποτίμηση της τουρκικής λίρας θα είχε ως αποτέλεσμα να αυξηθεί σημαντικά το χρέος της χώρας σε ξένο νόμισμα, εξαιτίας των μέτρων που έχει εφαρμόσει ο Τούρκος πρόεδρος, όπως οι καταθέσεις σε λίρες που προστατεύουν από τις διακυμάνσεις στη συναλλαγματική ισοτιμία.
Η Τουρκία δεν κινδυνεύει άμεσα με χρεοκοπία. Οι υποχρεώσεις της χώρας σε ξένο νόμισμα είναι διαχειρίσιμες από τη στιγμή που η κυβέρνηση εφαρμόζει περιορισμούς στις κινήσεις κεφαλαίων και αναμένεται να επιβάλλει ακόμη πιο αυστηρά capital controls. Επενδυτικοί οίκοι διαπιστώνουν ότι το τουρκικό δημόσιο έχει να αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα στο μέλλον, στην περίπτωση που ο Ερντογάν συνεχίσει στον ίδιο δρόμο των ανορθόδοξων πολιτικών και έτσι ο κίνδυνος χρεοκοπίας ή μίας σοβαρής κρίσης χρέους θα αυξάνεται με τα χρόνια.
Η πρώτη αντίδραση των επενδυτών φάνηκε στην αγορά συναλλάγματος την Παρασκευή. Η ισοτιμία της τουρκικής λίρας με το δολάριο ΗΠΑ έφτασε έως το ιστορικό χαμηλό των 20,2139 λιρών ανά δολάριο. Το τουρκικό νόμισμα έχει ακολουθήσει μία ξέφρενη καθοδική πορεία από τη νομισματική κρίση του 2018 μέχρι σήμερα. Πριν από μία πενταετία, η ισοτιμία με το δολάριο βρισκόταν στο επίπεδο των 4,50 λιρών ανά δολάριο πριν ξεσπάσει η κρίση. Σε αυτά τα χρόνια το δολάριο έχει ενισχυθεί κατά 350% έναντι της λίρας.
Ξένοι αναλυτές, σχολιάζοντας τις προοπτικές της τουρκικής οικονομίας στο σενάριο επανεκλογής του Ερντογάν, δεν αποκλείουν να συνεχιστεί η φυγή επενδυτικών κεφαλαίων από την Τουρκία και η επιδείνωση των δημοσίων οικονομικών, με αποτέλεσμα να ξεπεράσουν τα CDS της Τουρκίας το επίπεδο των 900 μονάδων βάσης που είναι το ιστορικό τους υψηλό. Τα «ασφάλιστρα κινδύνου», όπως λέγονται τα CDS, αντικατοπτρίζουν τον κίνδυνο χρεοκοπίας μιας χώρας γιατί δείχνουν το επιπλέον επιτόκιο που πρέπει να πληρώσουν οι επενδυτές για να προστατευτούν από τον κίνδυνο χρεοκοπίας.
Τα συναλλαγματικά αποθέματα της κεντρικής τράπεζας της Τουρκίας συνεχίζουν να μειώνονται. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, στις 17 Μαΐου διαμορφώθηκαν στα 104,4 δισ. δολάρια αλλά τα καθαρά συναλλαγματικά αποθέματα είναι αρνητικά (-14,8 δισ. δολάρια) γιατί οι υποχρεώσεις σε ξένο νόμισμα είναι στα 119,2 δισ. δολάρια.