Σαν να μην έφταναν οι εστίες προβληματισμού και ανησυχιών στην Ευρώπη, από χθες υπάρχει και ο παράγοντας Ιταλία, που θα μπορούσε υπό προϋποθέσεις να εξελιχθεί σε ένα νέο δραματικό σίριαλ για την Ευρωζώνη και να προκαλέσει ακόμη και τριγμούς στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Ενεργειακή κρίση, πληθωρισμός, προβλήματα στις εφοδιαστικές αλυσίδες, πόλεμος στην Ουκρανία και ρωσικές απειλές προς όλους, τρομακτική κρίση κόστους ζωής στη Μ. Βρετανία και διεθνώς, συνθέτουν ένα εκρηκτικό σκηνικό, σε ένα ντόμινο που επηρεάζει σημαντικά και την Ελλάδα.
Οι εξελίξεις δεν είναι ευνοϊκές για την ελληνική οικονομία, κάτι που φάνηκε με πολύ χαρακτηριστικό τρόπο χθες, όταν το κόστος δανεισμού του ελληνικού δημοσίου εκτινάχθηκε σε επίπεδα που θυμίζουν μνημόνια. Στον απόηχο της μεγάλης εκλογικής νίκης της Τζόρτζια Μελόνι στην Ιταλία, οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων της Ευρωζώνης κινήθηκαν έντονα ανοδικά. Το ελληνικό 10ετές ξεπέρασε το 4,7%, γυρίζοντας στο 2017 όταν η Ελλάδα βρισκόταν στην καρδιά του τρίτου μνημονίου και ήταν αποκλεισμένη από τις αγορές. Το ιταλικό 10ετές είδε την απόδοση του να φτάνει στο 4,5% για πρώτη φορά από το 2013 και το γερμανικό 10ετές έσπασε το φράγμα του 2% για πρώτη φορά από το 2011.
Το τέλος των αρνητικών επιτοκίων είναι η βασική αιτία ανόδου των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων και όσο διαφαίνονται νέες αυξήσεις στον ορίζοντα τόσο τα ομόλογα θα δέχονται πιέσεις. Αν προστεθεί και η αβεβαιότητα γύρω από τις πολιτικές που θα εφαρμόσει η Μελόνι, τότε οι επόμενοι μήνες θα είναι δύσκολοι για την αγορά ομολόγων. Προς το παρόν, οίκοι όπως η DBRS, η Goldman Sachs και η ING, επισημαίνουν ότι τα ευρωπαϊκά ομόλογα και το ευρώ έχουν μεγαλύτερα προβλήματα να αντιμετωπίσουν από την Ιταλία.
Σε μία περίοδο που η ελληνική οικονομία εμφανίζει ανάπτυξη 7,7% στο α’ εξάμηνο και η Τράπεζα της Ελλάδος κάνει λόγο για ρυθμό 6% στο σύνολο του 2022, μετά το εντυπωσιακό 8% του 2021, η άνοδος του κόστους δανεισμού σε συνδυασμό με την ακρίβεια να απειλεί να την φρενάρει απότομα. Οι μεγάλες επενδύσεις μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης θα λειτουργήσουν αντισταθμιστικά και η διολίσθηση του ευρώ θα ευνοήσει εξαγωγές και τουρισμό, αλλά η νέα διεθνής οικονομική κρίση έρχεται στη χειρότερη στιγμή, όταν ανεβάζει ταχύτητα.
Δικαιολογημένα, σε ένα τόσο τοξικό περιβάλλον οι επενδυτές φεύγουν από τις μετοχές και εγκαταλείπουν μαζικά τα assets υψηλού ρίσκου, αναζητώντας ασφαλή καταφύγια. Τα χρηματιστήρια σε ΗΠΑ και Ευρώπη υποχωρούν προς τα χαμηλά του Ιουνίου και ο δείκτης μεταβλητότητας VIX ξεπέρασε το 30 υποδεικνύοντας ότι έρχονται αναταράξεις. Το δολάριο είναι το asset που δέχεται τις μεγαλύτερες εισροές κεφαλαίων, με αποτέλεσμα ο δείκτης δολαρίου να είναι σε υψηλό 20 ετών και το αμερικανικό νόμισμα να καταγράφει ιστορικό υψηλό έναντι της στερλίνας και υψηλό 20 ετών με το ευρώ.
Η Ευρώπη βρίσκεται στην καρδιά των εξελίξεων, είτε ως Ευρωζώνη και ΕΕ, είτε ευρύτερα ως ήπειρος, συμπεριλαμβανομένης και της Μεγάλης Βρετανίας. Η Κομισιόν καλείται να βρει λύσεις απέναντι στην ακρίβεια και τον κίνδυνο να υπάρξουν ελλείψεις στην τροφοδοσία φυσικού αερίου, ενώ δεν αποκλείεται πολύ σύντομα να πρέπει να έρθει σε μετωπική σύγκρουση με την ιταλική κυβέρνηση της Μελόνι για τον προϋπολογισμό του 2023. Οι εκτιμήσεις των ειδικών θέλουν τη νέα ιταλική κυβέρνηση να μην αλλάζει θεαματικά τα θεμελιώδη της ιταλικής οικονομίας γιατί θα θελήσει να διασφαλίσει τα δεκάδες δισεκατομμύρια του Ταμείου Ανάκαμψης, αλλά ο κίνδυνος είναι υπαρκτός.
Στη Μεγάλη Βρετανία, η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα προχωρήσει σε γενναίες μειώσεις φόρων για να ελαφρύνει το βάρος των νοικοκυριών και η Τράπεζα της Αγγλίας λέγεται ότι θα αποφασίσει εκτάκτως να αυξήσει ξανά τα επιτόκια για να θέσει υπό έλεγχο τον πληθωρισμό. Η είδηση για τις μειώσεις φόρων έστειλε σε νέα κατρακύλα τη στερλίνα η οποία πλέον έχει νέο ιστορικό χαμηλό στα 1,0384, καταρρίπτοντας ένα ρεκόρ που κρατούσε από το 1984.
