THEPOWERGAME
Στη νότια ακτή του Κόλπου της Νικομήδειας και συγκεκριμένα στο ναυπηγείο του Golcuk, το ναυτικό μέλλον της Τουρκίας αρχίζει σιγά-σιγά να παίρνει σάρκα και οστά.
Το πρώτο από τα έξι υποβρύχια που έχει σχεδιαστεί από τη Γερμανία βρίσκεται ήδη στο νερό αφού καθελκύστηκε τον Μάρτιο.
Το Piri Reis θα ενσωματωθεί στον στόλο της Τουρκίας μέσα στο επόμενο έτος. Πέντε ακόμη υποβρύχια της συνομοταξίας Reis θα ακολουθήσουν μέσα στα επόμενα χρόνια.
Είναι ένας θρίαμβος για το τουρκικό ναυτικό και ένας πονοκέφαλος για τη Γερμανία.
Μολονότι είναι και οι δυο μέλη του ΝΑΤΟ, η Τουρκία και η Ελλάδα έχουν ανεβάσει τους τόνους στη Μεσόγειο κατά η διάρκεια του τελευταίου έτους.
Πέρσι το καλοκαίρι συγκρούστηκαν πολεμικά πλοία των δυο χωρών αφού η Τουρκία έστειλε ερευνητικό σκάφος σε χωρικά ύδατα που αποτελούν αντικείμενο αντιπαράθεσης.
Η Ελλάδα αντέδρασε πρώτα προσεγγίζοντας τους συμμάχους της στην Ευρώπη και Μέση Ανατολή. Στη συνέχεια παρήγγειλε πολεμικά αεροσκάφη από τη Γαλλία και τον Δεκέμβριο ανακοίνωσε τον διπλασιασμό των αμυντικών δαπανών στα 5,5 δις ευρώ.
Παρόλα αυτά, οι δαπάνες αντανακλούν λιγότερο από το ήμισυ των αντίστοιχων στην Τουρκία. Το πολεμικό ναυτικό της είναι νεότερο και μεγαλύτερο. Και το Anatolu, ένα ελαφρύ αεροπλανοφόρο που σχεδιάζεται από την Ισπανία, βρίσκεται στα τελευταία στάδια της κατασκευής του.
Τα νέα υποβρύχια περιπλέκουν το πρόβλημα. Τα Reis είναι μια έκδοση των γερμανικών Type 214, τα οποία έχουν χρησιμοποιηθεί από την Πορτογαλία, τη Νότια Κορέα και την ίδια την Ελλάδα.
Ένα σημαντικό χαρακτηριστικό είναι η δυνατότητα των υποβρυχίων να κινούνται χωρίς τον ατμοσφαιρικό αέρα με τον μηχανισμό AIP.
Ένα παραδοσιακό υποβρύχιο που λειτουργεί με γεννήτριες ντίζελ για τη φόρτιση των μπαταριών του μπορεί να διατηρηθεί κάτω από το νερό για δυο με τρεις ημέρες.
Τα συγκεκριμένα υποβρύχια, όμως, μπορούν να αντέξουν τρεις εβδομάδες, σχολιάζει ο Γιόχαν Πέτερς του Ινστιτούτου Πολιτικής σε θέματα Ασφάλειας του Πανεπιστημίου του Κιέλου, με αθόρυβες εκπομπές εν αντιθέσει με τα πυρηνικά, οι αντιδραστήρες των οποίων δεν μπορούν να απενεργοποιηθούν.
Είναι μεγάλο πλεονέκτημα για να ρηχά νερά των σημείων ανάφλεξης Ελλάδας-Τουρκίας.
Η προσθήκη των έξι τεχνολογικά προηγμένων πλοίων είναι ένα ακόμη ατού για το ΝΑΤΟ. Οι τόνοι ανεβαίνουν στη νότια πλευρά της στρατιωτικής συμμαχίας.
Στις 23 Ιουνίου, πλοία του ρωσικού πολεμικού ναυτικού άνοιξαν πυρ σε βρετανικό αντιτορπιλικό στην θάλασσα της Κριμαίας.
Δυο ημέρες μετά, η Ρωσία ξεκίνησε εναέριες και θαλάσσιες στρατιωτικές ασκήσεις στη Μεσόγειο, προκαλώντας την προσοχή βρετανικού αεροπλανοφόρου και των δέκα μαχητικών αεροσκαφών του. Μετά εμφανίστηκε ένα υποβρύχιο με πυρηνικά όπλα στη Μεσόγειο.
Ταυτόχρονα, «τα υποβρύχια θα αναδιαμορφώσουν τις ισορροπίες ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία», δηλώνει ο Μανώλης Καραγιάννης του Βασιλικού Κολεγίου στο Λονδίνο.
Δίκοπο μαχαίρι
Τα υποβρύχια μπορεί να χρησιμοποιηθούν για τη συγκέντρωση πληροφοριών σε αμφισβητούμενα χωρικά ύδατα, συμπεριλαμβανομένης της παρακολούθησης των υποβρύχιων καλωδιώσεων που σχεδιάζει να τοποθετήσει η Ελλάδα για να φθάσει την Κύπρο, την Αίγυπτο και το Ισραήλ.
Τα υποβρύχια μπορεί να εξοπλιστούν με μέσου βεληνεκούς πυραύλους επιφανείας που θα μπορούν να «εξουδετερώσουν την ικανότητα της Ελλάδας για ανθυποβρυχιακό πόλεμο», σχολιάζει ο κ. Καραγιάννης, αν και πολλά εξαρτώνται από τη δυνατότητα της Τουρκίας να ενσωματώσει δικά της όπλα στη γερμανική σχεδίαση.
Αν και η Ελλάδα δεν εξέφρασε τη διαφωνία της όταν υπεγράφη η συμφωνία για τα υποβρύχια το 2009, οι κονταρομαχίες του περσινού καλοκαιριού άλλαξαν τα πράγματα.
«Δεν λέμε πως δεν θα έπρεπε να τα πουλήσετε στην Τουρκία» σχολιάζει Έλληνας αξιωματούχος. «Αυτό που λέμε είναι πως δεν θα πρέπει να τα πουλάτε σε αυτήν την Τουρκία».
Η Ελλάδα ζητά από τη Γερμανία να σταματήσει την πώληση και υποστηρίζει πως τα υποβρύχια μπορούν να προωθηθούν σε άλλη χώρα.
Αναφέρεται στην περίπτωση των ΗΠΑ, οι οποίες απαγόρευσαν προ διετίας στην Τουρκία να αγοράσουν μαχητικά F-35 αφού η Άγκυρα παρήγγειλε ρωσικό αντιπυραυλικό σύστημα. Εντούτοις δεν εισακούονται οι εκκλήσεις αυτές.
Αρκετές χώρες-μέλη της Ε.Ε περιόρισαν τις εξαγωγές όπλων στην Τουρκία το 2019, μετά από την εισβολή στη Συρία.
Μετά, όμως, τις περσινές εντάσεις στη Μεσόγειο, η Γερμανία, η Ιταλία, η Ισπανία και άλλες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις μπλόκαραν ελληνική πρόταση για την καθολική επιβολή εμπάργκο στις πωλήσεις όπλων.
Επιπροσθέτως, οι κυβερνώντες στη Γερμανία απέρριψαν στις 13 Ιουνίου πρόταση για παύση των πωλήσεων όπλων στην Τουρκία από τα κόμματα των Σοσιαλιστών και των Πρασίνων.
Η άρνηση της Γερμανίας να παγώσει την πώληση των υποβρυχίων δεν προκαλεί έκπληξη.
Το ύψος της συμφωνίας υπολογίζεται στα 3,5 δισ ευρώ, αντιπροσωπεύοντας ένα σημαντικό κομμάτι των συνολικών εξαγωγών όπλων της Γερμανίας που ανέρχονται στα 14 δισ ευρώ.
Η χώρα παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στην παγκόσμια αγορά υποβρυχίων. Έχει πουλήσει πάνω από 120 σε 17 στόλους πολεμικού ναυτικού από τη δεκαετία του ΄60.
Ενδεχόμενος πελάτης είναι η Αυστραλία, η οποία εξετάζει την αγορά γερμανικών Type 214 για να αναπληρώσει το κενό μέχρι την παράδοση υποβρυχίων νεότερης γενιάς από τη Γαλλία τη δεκαετία του 2030.
Τα οικονομικά κίνητρα, όμως, είναι ένα σκέλος της ιστορίας αυτής. Η σχέση της Τουρκίας με την Ε.Ε και η θέση της στο ΝΑΤΟ είναι ζητήματα που διχάζουν και τους δυο οργανισμούς.
Η Γαλλία, η Ελλάδα και η Κύπρος επιδιώκουν να συγκρατήσουν μια συμπεριφορά της Τουρκίας που θεωρούν πως είναι επιθετική και η επεκτατική.
Αντίθετα, η Γερμανία -όπως η Ιταλία, η Πολωνία και η Ισπανία- θέλουν να εμποδίσουν την επιδείνωση των σχέσεων τους με την Τουρκία.
Σκοπός τους, εν μέρει, είναι να διατηρήσουν υπό έλεγχο τις μεταναστευτικές ροές. Το ζήτημα αυτό έχει γίνει εμμονή για τη Γερμανίδα καγκελάριο, Άγκελα Μέρκελ, παραπονιέται ο Έλληνας αξιωματούχος.
«Επιτρέπει στην Τουρκία να εκβιάζει την Ευρώπη» προσθέτει ο ίδιος. Μετά τη σύνοδο κορυφής της Ε.Ε που έλαβε χώρα στις 24 Ιουνίου, η κ. Μέρκελ ανακοίνωσε πως συμφωνήθηκε η παραχώρηση 3 δισ ευρώ για τους μετανάστες στην Τουρκία εκτός από πακέτο 6 δισ ευρώ που είχε εγκριθεί το 2016.
Αν και έχει μειωθεί κατά το ήμισυ η παράνομη διέλευση των μεταναστών στην ανατολική Μεσόγειο από πέρυσι, εξακολουθούν να υπάρχουν τρία εκατομμύρια στην Τουρκία.
Υπάρχουν και προβληματισμοί γενικότερης φύσεως. Ορισμένοι είναι στρατηγικού χαρακτήρα. Η Γερμανία θεωρεί πως η Τουρκία είναι το προπύργιο στη νότια πλευρά του ΝΑΤΟ, όπου η Ρωσία κάνει την παρουσία της αισθητή.
Άλλες ανησυχίες αφορούν το εσωτερικό της Γερμανίας. Η μεγαλύτερη μειονότητα στη Γερμανία είναι Τούρκοι.
«Οι σχέσεις της Γερμανίας με την Τουρκία δεν σχετίζονται μόνον με το πεδίο της εξωτερικής πολιτικής», σχολιάζει ο Σινέμ Αντάρ του Κέντρου Εφαρμοσμένων Τουρκικών Σπουδών στο Βερολίνο. «Είναι επίσης ζήτημα εγχώριας πολιτικής».
Η επιχειρηματολογία της Γερμανίας ενισχύεται από την ήρεμη κατάσταση που επικρατεί επί του παρόντος στη Μεσόγειο.
Από τις αρχές του έτους μέχρι σήμερα, το ΝΑΤΟ έχει ολοκληρώσει έξι κύκλους συνομιλιών ανάμεσα στις ελληνικές και τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις, οδηγώντας στη δημιουργία μιας στρατιωτικής τηλεφωνικής γραμμής άμεσης πρόσβασης σε περιπτώσεις κρίσεων.
Ξεκίνησαν επίσης οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των δυο χωρών για τα δικαιώματα γεωτρήσεων, αλλά η πρόοδος είναι βραδεία.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, συναντήθηκε με τον Τούρκο πρόεδρο, Ταγίπ Ρετζέπ Ερντογάν, στις παρυφές της συνόδου του ΝΑΤΟ στις 14 Ιουνίου.
Παρόλα αυτά, περίπου μια εβδομάδα μετά, η Τουρκία ανακοίνωσε στρατιωτικές ασκήσεις στο Αιγαίο αφού κατηγόρησε την Ελλάδα πως παραβιάζει μια παλαιά συμφωνία για την αποφυγή ασκήσεων τους μήνες του καλοκαιριού.
Το επόμενο χρόνο, το Piri Peis μπορεί να συμμετέχει σε τέτοιες ασκήσεις, παρακολουθώντας σιωπηλά από τα βαθιά.
© 2021 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
