THEPOWERGAME
Η καθιέρωση ηλεκτρονικής κάρτας στις υδροληψίες, η εφαρμογή κλιμακωτού τιμολογίου, η αξιοποίηση πληροφοριών από δορυφόρους και drones και η συγχώνευση των οργανισμών άρδευσης (ΓΟΕΒ-ΤΟΕΒ) με την αξιοποίηση managers, συγκαταλέγονται στις βασικές προτάσεις για την αποτελεσματική διαχείριση του αρδευτικού νερού στην Ελλάδα, όπως αποτυπώνονται σε έρευνα με τίτλο «Οι ΤΟΕΒ, Οι ΓΟΕΒ και τα Έργα Άρδευσης» που διενεργήθηκε από ομάδα πανεπιστημιακών για λογαριασμό της διαΝΕΟσις.
Όπως αναφέρεται στη μελέτη που διενήργησαν οι καθηγητές, κ. κ. Νικόλαος Δέρκας, Δημήτριος Σκούρας και Δημήτριος Ψαλτόπουλος, από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Πανεπιστήμιο Πατρών και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης αντίστοιχα, «η χρήση ηλεκτρονικών καρτών στις υδροληψίες μπορεί να συμβάλει στη μείωση της κατανάλωσης», όπως αποδεικνύεται από τις περιπτώσεις που εφαρμόστηκε, στα Σέρβια Κοζάνης κατά 40% και στο Μπάρι της Ιταλίας κατά 20%.
Κίνητρο για ορθολογική χρήση του νερού παρέχεται και με το κλιμακωτό τιμολόγιο, επισημαίνουν οι καθηγητές και αναδεικνύουν το παράδειγμα του Τοπικού Οργανισμού Εγγείων Βελτιώσεων (ΤΟΕΒ) Ιεράπετρας ο οποίος τιμολογεί με το κυβικό και όχι το στρέμμα, όπως πάρα πολλοί ανάλογοι οργανισμοί, και ακολουθεί κλιμακούμενη τιμολόγηση με βάση εκ των προτέρων καθορισθέντων ορίων ποσότητας αρδευτικού νερού ανά στρέμμα. Έτσι, για παράδειγμα, προβλέπεται για ένα θερμοκήπιο κηπευτικών η χρέωση με 0,18€ το κυβικό για τα πρώτα 600 κυβικά ανά στρέμμα, 0,36€ το κυβικό για υπέρβαση των 600 κυβικών μέχρι και 50% και 0,9€ το κυβικό για υπέρβαση των 600 κυβικών περισσότερο από 50%.
Προϋπόθεση για αρδευτικά έργα η εξυγίανση των ΤΟΕΒ
Λόγω του πολυκερματισμού και των προβλημάτων που παρατηρούνται στους ΤΟΕΒ και ΓΟΕΒ (είναι χαρακτηριστικό ότι από τους 450, οικονομικά στοιχεία παρέχουν μόλις οι 118), οι τρεις καθηγητές προτείνουν να τεθεί η υιοθέτηση σχεδίου εξυγίανσης των οικονομικών τους ως προϋπόθεση για τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα «Ελλάδα 2.0» και την απόδοση σημαντικών κεφαλαιακών επενδύσεων.
Ταυτόχρονα, για την καλή οικονομική λειτουργία των οργανισμών προτείνουν τη συστηματική καταγραφή της κατανάλωσης κάθε χρήστη (ύπαρξη ατομικών υδροστομίων με υδρόμετρα), ενώ για την τιμολόγηση του αρδευτικού νερού τονίζουν ότι θα πρέπει να λαμβάνεται υπ’ όψιν ο όγκος που καταναλίσκεται, το περιβαλλοντικό κόστος και το κόστος του φυσικού πόρου όπως και η υπεραξία που προσδίδει το νερό στα αρδευόμενα αγροτεμάχια.
«Οι νέες τεχνολογίες και κυρίως αυτές που αξιοποιούν τις ευρωπαϊκές δορυφορικές πληροφορίες του συστήματος Copernicus και τις τεχνολογίες τηλεπισκόπησης μέσω μη επανδρωμένων αεροσκαφών σε συνδυασμό με τεχνολογίες σύγχρονης ή σχεδόν σύγχρονης μετάδοσης δεδομένων και μεθόδους τεχνητής νοημοσύνης μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στη διαχείριση και εξοικονόμηση του νερού και στην αποφυγή και περιορισμό των παράνομων υδροληψιών», επισημαίνουν οι τρεις καθηγητές.
Συνένωση ΤΟΕΒ, διοίκηση από managers
Οι πανεπιστημιακοί προτείνουν ακόμη πρόγραμμα συνενώσεων ΤΟΕΒ με βάση κριτήρια μεγέθους και οργανωτικής δομής, «ώστε να είναι σε θέση να διαχειριστούν τις εκτάσεις τους με αποδοτικό τρόπο, αλλά και με ενιαίο λογιστικό σύστημα». Ακόμη θεωρούν αναγκαίο να υπάρχει πρόβλεψη για διοίκηση από managers, υποδομή για συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα καθώς και επιστημονικό προσωπικό.
Επίσης, προτείνουν συνένωση των ΓΟΕΒ σε μια πιο αποτελεσματική υπηρεσία διαχείρισης και δημιουργία στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων «Κεντρικής Υπηρεσίας Εγγείων Βελτιώσεων (ΚΥΕΒ) προκειμένου να έχει τον τελικό έλεγχο του προγραμματισμού και της υλοποίησης μελετών και έργων, να ελέγχει τη διαχείριση του αρδευτικού νερού και των συναφών υποδομών και επίσης να εισηγείται τις απαραίτητες θεσμικές αλλαγές προς την πολιτική ηγεσία».