Τα μέτρα στήριξης στην Ευρώπη για την πράσινη ακτοπλοΐα

Σειρά μέτρων για να στηρίξουν τη μετάβαση της ακτοπλοΐας σε περισσότερο πράσινα πλοία έχουν λάβει τον τελευταίο καιρό πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Αντίστοιχα μέτρα ζητάει και ο κλάδος της επιβατηγού ναυτιλίας στην Ελλάδα, όπως επισημάνθηκε σε πρόσφατη συνάντηση με κυβερνητικά στελέχη. Τα στελέχη του κλάδου επικαλούνται το τεράστιο κόστος για την αντικατάσταση / αναβάθμιση του στόλου και τις μεγάλες αυξήσεις που θα υπάρξουν στα εισιτήρια της ακτοπλοΐας μέχρι το 2030 ώστε να τηρηθούν οι κοινοτικές απαιτήσεις για τα πράσινα καύσιμα.

Το ρυθμιστικό πλαίσιο για την απανθρακοποίηση, αλλιώς «Fit for 55», αυξάνει περαιτέρω το κόστος των εισιτηρίων, δημιουργώντας το φαινόμενο του «πράσινου» πληθωρισμού, το οποίο προστίθεται στις έντονες πληθωριστικές πιέσεις των τελευταίων δύο ετών. Η αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου απαιτεί την επιτάχυνση των επενδύσεων για την εξασφάλιση της βιωσιμότητας της επιβατηγού ναυτιλίας. Για τον σκοπό αυτό, είναι απαραίτητη η χρήση των κατάλληλων εργαλείων και πολιτικών στήριξης, τόσο για την κάλυψη των κεφαλαιουχικών δαπανών (CAPEX) όσο και για την αντιμετώπιση των λειτουργικών εξόδων (OPEX).

Μεταξύ των μέτρων που προτείνουν οι εκπρόσωποι της επιβατηγού ναυτιλίας, για την κάλυψη λειτουργικών αναγκών, είναι οι επιδοτήσεις από την κυβέρνηση στις τιμές βιοκαυσίμων (σ.σ. στα διυλιστήρια), αναπροσαρμογή αποζημιώσεων στις άγονες γραμμές, επιδοτήσεις στις εργοδοτικές εισφορές, επιστροφή υποχρεωτικών εκπτώσεων αλλά και επιδοτήσεις για την διαφορά στις τιμές των MGO/VLSFO (τύποι καυσίμων που χρησιμοποιούνται στη ναυτιλία για τη λειτουργία πλοίων, με συγκεκριμένες περιβαλλοντικές και τεχνικές απαιτήσεις ) από 1η Μαΐου 2025. Σε δεύτερο στάδιο, προτείνονται μέτρα όπως υποδομές ηλεκτροδότησης πλοίων (OPS), μακροχρόνιες συμβάσεις άγονων γραμμών αλλά και προγράμματα επιδοτούμενης κατάρτισης και επανακατάρτισης των ναυτικών.

Όσον αφορά τη στήριξη των επενδύσεων για νέα πλοία, χρειάζεται τόσο επιδοτήσεις σε έργα «πρασινίσματος» της ακτοπλοΐας όσο και επιδοτήσεις για ναυπήγηση «πράσινων» πλοίων σε ελληνικά ναυπηγεία. Εξίσου σημαντική θεωρείται η διοχέτευση των εσόδων από τη χρήση ETS (σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών) και FuelEU (κανονισμός της ΕΕ για τα καύσιμα στη ναυτιλία) για τη χρηματοδότηση έργων προς μία πιο βιώσιμη ναυτιλία.

Άλλες ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες κρατικής στήριξης για την ακτοπλοΐα

Η ιταλική κυβέρνηση εφαρμόζει επιδότηση ύψους 500 εκατ. ευρώ για τον εκσυγχρονισμό και την ανανέωση του στόλου με νεότευκτα πλοία για τον μετριασμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και τη μείωση της χρήσης ορυκτών καυσίμων στην ναυτιλία. Η Ισπανία έχει προχωρήσει επιδότηση ύψους 11,8 εκατ. ευρώ για την μετατροπή της λειτουργίας 5 πλοίων σε LNG (υγροποιημένο φυσικό αέριο).

Η γερμανική κυβέρνηση προσφέρει 30 εκατ. ευρώ ετησίως μέχρι και το τρέχον έτος για την κατασκευή πλοίων μηδενικών εκπομπών αλλά και για την προώθηση μιας ναυτιλίας κλιματικά ουδέτερης. Επιπλέον, υποστηρίζει την ψηφιακή μετάβαση της ναυπήγησης με στόχο την βελτίωση της αποδοτικότητας (1,3 εκατ. ευρώ) ενώ για την ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών προσφέρει 60 εκατ. ευρώ.

Όσων αφορά την κρατική στήριξη στις λειτουργικές δαπάνες (OPEX), η Νορβηγία προσφέρει ένα σύστημα επιστροφής φόρων και ασφαλιστικών εισφορών ενώ ακόμη επιστρέφει στις ναυτιλιακές εταιρείες ένα σημαντικό μέρος των μισθολογικών δαπανών τους.

Το ιταλικό κράτος επιδοτεί τις εργοδοτικές ασφαλιστικές εισφορές για τους ναυτικούς, χρηματοδοτεί την εκπαίδευση νέων ναυτικών μέσω επιδοτούμενων προγραμμάτων και απαλλάσσει πλήρως από το φόρο εισοδήματος όσους ναυτικούς εργάζονται σε πλοία υπό ιταλική σημαία.

Ακόμη, το κράτος της Δανίας, εφαρμόζει σε πλοία που λειτουργούν υπό την δανική σημαία ένα πρόγραμμα με την ονομασία DIS (Danish International Ship Register) το οποίο προβλέπει φοροαπαλλαγές στους μισθούς των ναυτικών και μειωμένες ασφαλιστικές εισφορές με στόχο την διατήρηση των θέσεων εργασίας στη ναυτιλία και την ενίσχυση της αποδοτικότητας.

Οι επιπτώσεις του «Fit for 55» στον κλάδο της επιβατηγού ναυτιλίας

Σύμφωνα με μελέτη του ΙΟΒΕ (Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών), η επίδραση από την εφαρμογή της νομοθεσίας στον κλάδο της επιβατηγού ναυτιλίας θα οδηγήσει σε αυξήσεις τιμών έως και 33%.

Αναλυτικότερα, η σταδιακή εισαγωγή του ETS στη ναυτιλία (μέχρι το 2026) και οι αναμενόμενες δυσκολίες συμμόρφωσης με τη νέα νομοθεσία για καθαρά καύσιμα (FuelEU Maritime Initiative) εκτιμάται ότι θα αυξήσουν το λειτουργικό κόστος του κλάδου κατά 320 εκατ. ευρώ το 2031.

Ακόμη, στο κόστος των εισιτηρίων για το 2031 θα υπάρξει αύξηση τιμών κατά περίπου 32% στις γραμμές της Κρήτης, κατά 33% στις γραμμές της Αδριατικής, κατά 15% στις Κυκλάδες, 19% στα Δωδεκάνησα και 15% στο Β. Αιγαίο.

Όσον αφορά την κίνηση των επιβατών, θα μειωθεί κατά 2 εκατ. επιβάτες (-10,4%) ενώ στα οχήματα θα υπάρξει μείωση κατά 483 χιλιάδες οχήματα (-10,8%) για το 2031.

Παρουσιάζεται ακόμη μείωση στα έσοδα του κλάδου λόγω της χαμηλότερης κίνησης και υπολογίζονται σε 179 εκατ. ευρώ ενώ τα έσοδα των τουριστικών επιχειρήσεων αναμένεται να είναι και αυτά μειωμένα κατά 433 εκατ. ευρώ.

Σοβαρές θα είναι και οι οικονομικές επιπτώσεις στο σύνολο της οικονομίας όπου παρατηρείται μικρότερο ΑΕΠ κατά 658 εκατ. ευρώ, λιγότερα έσοδα για το κράτος κατά 261 εκατ. ευρώ και 15,9 χιλιάδες λιγότερες θέσεις εργασίας στο σύνολο της οικονομίας.

Ο αντίκτυπος της «πράσινης μετάβασης» της ακτοπλοΐας στο ρυθμιστικό περιβάλλον

Σε περίπτωση που οι τιμές δικαιωμάτων ρύπων ανέλθουν σε 250 ευρώ ανά τόνο CO2eq (μονάδα μέτρησης που χρησιμοποιείται για να εκφράσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου σε όρους ισοδύναμου διοξειδίου του άνθρακα (CO₂)), οι επιπτώσεις θα είναι ακόμα μεγαλύτερες για το έτος 2031.

Το λειτουργικό κόστος του κλάδου θα ανέλθει στα 708 εκατ. ευρώ έναντι των 320 εκατ. ευρώ που υπολογίζονται με τις τρέχουσες τιμές δικαιωμάτων. Η κίνηση των επιβατών θα μειωθεί κατά 3,4 εκατ. επιβάτες ενώ τα οχήματα θα μειωθούν και αυτά κατά 869 χιλιάδες. Στα έσοδα του κλάδου της επιβατηγού ναυτιλίας θα υπάρξει μείωση κατά 326 εκατ. ευρώ (-23,7%) έναντι των 179 εκατ. ευρώ (-13%) στο παρόν ενώ τα έσοδα από τους τουρίστες στα νησιά θα μειωθούν κατά 799 εκατ. ευρώ για το έτος 2031. Το ΑΕΠ της χώρας θα μειωθεί κατά 1,2 δισ. ευρώ ενώ οι θέσεις εργασίας και τα δημόσια έσοδα θα μειωθούν κατά 29,3 χιλιάδες και 398 εκατ. ευρώ αντίστοιχα.

Διαβάστε επίσης

Ουκρανία: Ναυάγιο στις συνομιλίες Τραμπ & Ζελένσκι για τα ορυκτά

Τέμπη: Λαοθάλασσα σε πόλεις όλης της χώρας, μεγαλειώδεις οι συγκεντρώσεις

Εξοικονόμηση βενζίνης: Tips για πιο αποδοτική οδήγηση