THEPOWERGAME
Μέσα σε έναν χρόνο, σύμφωνα με τον Σταύρο Παπαθανασίου, σχεδόν θα τριπλασιαστούν οι περικοπές σε σταθμούς ΑΠΕ και από περίπου μισή TWh το 2024, υπολογίζεται ότι θα φτάσουν σε 1,2- 1,5TWh το 2025, δηλαδή από το 2% της παραγωγής ΑΠΕ, θα αυξηθούν στο 4%-5%, ζημιώνοντας τους παραγωγούς και δημιουργώντας ανασφάλεια για τα επόμενα χρόνια.
Ο μόνος τρόπος αντιμετώπισης των περικοπών, που σήμερα γίνονται ασύμμετρα και όχι στο σύνολο των παραγωγών, είναι η ανάπτυξη της αποθήκευσης, τόνισε από τη Θεσσαλονίκη και την ετήσια συνάντηση της ΠΟΣΠΗΕΦ ο καθηγητής του ΕΜΠ, Σταύρος Παπαθανασίου. Η αποθήκευση ενέργειας, όπως και η λήψη σειράς μέτρων που έχει εισηγηθεί στο ΥΠΕΝ και τη ΡΑΑΕΥ, η Ο.Δ.Ε για τις ΑΠΕ, θα οδηγήσουν στον εξορθολογισμό των περικοπών, στη προστασία του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας και στην ομαλή λειτουργία της αγοράς.
Όπως υποστήριξε ο καθηγητής Παπαθανασίου, επικεφαλής της Ομάδας Διοίκησης Έργου ΑΠΕ, από το 2026 και μετά θα δούμε σημαντική αύξηση των έργων σε συστήματα αποθήκευσης ενέργειας, των οποίων το capacity, σύμφωνα με τον καθηγητή, θα πρέπει έως το 2030 να φτάσει στα 5GW.
Ένα άλλο σημείο στο οποίο στάθηκε στην τοποθέτησή του ο κ. Παπαθανασίου είναι η ανάγκη ενίσχυσης των επενδύσεων σε συστήματα αποθήκευσης, καθώς η υλοποίηση αυτών δεν μπορεί να γίνει μόνο από την αγορά, λόγω του πολύ υψηλού ρίσκου που έχουν. Μάλιστα, ο καθηγητής είπε ότι θα πρέπει να διαμορφωθεί ένα νέο εργαλείο ενίσχυσης, που θα στηρίζεται στη διαθέσιμη παραγωγική δυναμικότητα των μονάδων αποθήκευσης, σε non production based systems και όχι στο τι παράγουν.
Οι αιτίες των περικοπών ΑΠΕ
«Αιτία των περικοπών δεν είναι τα δίκτυα και η ικανότητα των δικτύων μας, όχι ακόμη τουλάχιστον. Αιτία είναι η ανεπαρκής ζήτηση για το μέγεθος της παραγωγής ΑΠΕ που έχουμε, είναι θέμα ισοζυγίου που εκδηλώνεται κατά κύριο λόγο στην ημερήσια αγορά, ενώ ένα σημαντικό κομμάτι περικοπών εκδηλώνεται και στην αγορά εξισορρόπησης που λειτουργεί ο ΑΔΜΗΕ.
«Το παράδοξο είναι ότι ενώ γνωρίζουμε το πρόβλημα αυτό, έχει φτάσει να εκδηλώνεται στην παραγωγή ενέργειας. Δεν διαχειριζόμαστε τις περικοπές με συντεταγμένο τρόπο και βάσει οικονομικών προσφορών των συμμετεχόντων, αλλά ως έκτακτη κατάσταση, με εντολές περιορισμού και αποσυνδέσεις, που υλοποιούν οι διαχειριστές. Αυτό συμβαίνει επειδή δεν τηρούνται τα προγράμματα αγοράς, που εκφράζουν τη δυνατότητα της ζήτησης να εξυπηρετήσει μέρος της παραγωγής, αφενός για τεχνικούς λόγους, αφετέρου επειδή οι κανόνες αγοράς που έχουμε δεν κινητροδοτούν τους συμμετέχοντες στην αγορά», επισήμανε ο κ. Παπαθανασίου και συμπλήρωσε: «Άλλος λόγος, για το μεγαλύτερο επίπεδο περικοπών που υφίστανται κάποια έργα, είναι ο ασύμμετρος τρόπος με τον οποίο εφαρμόζονται οι περικοπές, προηγούνται τα έργα υψηλής τάσης και όταν αυτή η δυνατότητα εξαντληθεί, γίνονται περικοπές στο δίκτυο, αλλά και τότε δεν γίνονται με ομοιόμορφο τρόπο».
«Αυτό το πρόβλημα, των περικοπών και της απώλειας εσόδων από λειτουργική ενίσχυση, το αντιμετωπίζει αρκετά καλά ο μηχανισμός αντιστάθμισης, αναδιανομής περικοπών και εσόδων λειτουργικής ενίσχυσης, τον οποίο έχει εισηγηθεί η Ομάδα Διοίκησης Έργου ΑΠΕ. Η εισήγηση αυτή βρίσκεται στα χέρια του υπουργού (ΥΠΕΝ) για να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση».
Οι προτάσεις της ΟΔΕ για τις ΑΠΕ
Όπως αναφέρθηκε, στον έναν χρόνο από τότε που συγκροτήθηκε η Ο.Δ.Ε., έγινε η επεξεργασία συγκεκριμένων προτάσεων που υποβλήθηκαν στο ΥΠΕΝ και καλύπτουν τα εξής θέματα:
- Θέματα Αρχών. Τι σημαίνει παραγωγή ΑΠΕ στο πλαίσιο των αγορών (διαδικασία κατανομής). Τι σημαίνει διαχείριση παραγωγής ΑΠΕ στο πλαίσιο της ανακατανομής (set point). Ποια έργα υπόκεινται και ποια μπορούν να εξαιρεθούν σε αυτούς τους περιορισμούς. Υπό ποιες προϋποθέσεις, πότε και ποια έργα μπορούν να δικαιούνται αποζημίωσης. Ποιοι είναι οι κίνδυνοι βιωσιμότητας που αντιμετωπίζουν οι επενδύσεις.
- Θέματα εποπτείας, ελέγχου και διαχείρισης των έργων, ώστε να μειωθεί το ρίσκο που δημιουργείται, για τη λειτουργία του συστήματος, συνεπεία της υπερπαραγωγής ΑΠΕ. Η θέσπιση μέτρων που θα εφαρμόζονται σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, προκειμένου να τίθεται υπό διαχείριση ο κατά το δυνατόν μεγαλύτερος όγκος παραγωγής ΑΠΕ.
Υπάρχει ο μηχανισμός αναδιανομής λειτουργικής ενίσχυσης, αντιστάθμισης. Ο συγκεκριμένος μηχανισμός αφορά όχι τα έσοδα από την αγορά, αλλά τη λειτουργική ενίσχυση που λαμβάνουν τα έργα από το ΔΑΠΕΕΠ και, πρακτικά, αποκαθιστά αδικίες που υφίστανται έργα τα οποία «κόβονται» κατά προτεραιότητα και σε ποσοστό μεγαλύτερο από αυτό που τους αναλογεί, σε σχέση με έργα που δεν περικόπτονται για τεχνικούς λόγους.
- Παρεμβάσεις στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας, κυρίως στην αγορά εξισορρόπησης, με την επαναφορά των αρνητικών τιμών, που είναι το σημαντικότερο μέτρο, αλλά όχι το μοναδικό.
Ο καθηγητής Παπαθανασίου υποστήριξε ότι πρέπει να αλλάξει ο τρόπος υπολογισμού των αποκλίσεων υπό συνθήκες περικοπής, πρέπει να εισαχθούν μεθοδολογίες για τον υπολογισμό διαφόρων περιπτώσεων κ.λπ. Εάν υλοποιηθούν αυτές οι παρεμβάσεις, θα εξορθολογιστεί ο τρόπος λειτουργίας της αγοράς και η διαχείριση της παραγωγής από ΑΠΕ θα ενταχθεί στο πλαίσιο των διαδικασιών των αγορών και όχι ως παρεμβάσεις έκτακτης ανάγκης.
Εξορθολογισμός των περικοπών σε σταθμούς ΑΠΕ
«Υπάρχουν σχέδια και προτάσεις στα χέρια του ΥΠΕΝ και της ΡΑΑΕΥ. Σε αυτές τις προτάσεις περιλαμβάνεται και η μεθοδολογία υλοποίησης των περικοπών, που βρίσκεται σε διαβούλευση από το ΡΑΑΕΥ.
«Το ερώτημα που τίθεται είναι τι θα πετύχουμε από τα παραπάνω: αν οι δράσεις υλοποιηθούν και πετύχει η υλοποίησή τους -ιδίως οι δράσεις της αγοράς-, θα καταφέρουμε να επαναφέρουμε την κανονικότητα στη διαχείριση της παραγωγής ΑΠΕ, και η κανονικότητα σημαίνει ότι οι περικοπές στον κύριο όγκο τους θα συμβαίνουν μέσα από διαδικασίες των αγορών, κατά κύριο λόγο στην ημερήσια αγορά (80%-85%) και το υπόλοιπο περίπου 20% θα γίνεται στην αγορά εξισορρόπησης. Οι περικοπές θα γίνονται συντεταγμένα και στη βάση οικονομικών προσφορών.
«Για να πετύχει αυτό», συμπλήρωσε ο καθηγητής, «πρέπει να διαμορφωθούν και κατανεμόμενα χαρτοφυλάκια ΑΠΕ , δηλαδή χαρτοφυλάκια που είναι διατεθειμένα να περικόψουν την παραγωγή τους, έναντι αμοιβής στην αγορά εξισορρόπησης. Αν το καταφέρουμε αυτό, η υπολειπόμενη περικοπή θα πρέπει να γίνεται για λόγους ασφάλειας του συστήματος, που κανονικά θα είναι μηδενική, αφού θα λύνεται το πρόβλημα στις αγορές και όταν συμβαίνει, θα είναι ένα πολύ μικρό κλάσμα της συνολικής περικοπής παραγωγής και θα αποζημιώνεται, ως ανακατανομή, με τους όρους και τις προϋποθέσεις που θέτουν οι Ευρωπαϊκοί Κανονισμοί (Κανονισμός 943).
«Μπορούμε να εξορθολογίσουμε τις περικοπές, να τις ανακατανέμουμε, να τις αποζημιώσουμε, αλλά δεν θα τις εξαλείψουμε. Ο δρόμος για τη μείωση των περικοπών είναι η αποθήκευση, η μείωση θα περάσει από την ανάπτυξη της αποθήκευσης. Έτσι θα εξορθολογιστεί η λειτουργία του συστήματος».
Όπως είπε ο καθηγητής Παπαθανασίου, το 2020 οι ανάγκες αποθήκευσης του ελληνικού συστήματος ΑΠΕ είχαν υπολογιστεί για 1.700MW αποθήκευσης, σε εξορθολογισμένες περικοπές. Τότε ο στόχος διείσδυσης ΑΠΕ ήταν στο 60%, το 2030. Ο στόχος αυτός επιτεύχθηκε πέντε χρόνια νωρίτερα. Ο ισχύς των 1.700 ΜW δεν υπάρχει και ούτε θα επιτευχθεί πριν από το 2026. Η αποθήκευση θα αρχίσει να αναπτύσσεται από το 2026-2027 και μετά. Μέχρι τότε θα γίνονται σημαντικές περικοπές, με αρνητικές τιμές και με τις επιπτώσεις που έχουν αυτά στη λειτουργία των έργων και στην επενδυτική ασφάλεια.
Σε συνθήκες διείσδυσης ΑΠΕ 80% το 2030, ανάλογα με το μείγμα ΑΠΕ, ο καθηγητής Παπαθανασίου εκτιμά ότι χρειαζόμαστε συστήματα αποθήκευσης 5GW.
Νέα εργαλεία επενδυτικών ενισχύσεων
Σύμφωνα με τον καθηγητή Παπαθανασίου, η αγορά δεν θα δώσει έργα αυτής της χωρητικότητας, γιατί οι επενδύσεις δεν θα είναι βιώσιμες σε αυτό το μέγεθος της αποθήκευσης.
«Αν θέλουμε να μη ζούμε με την επισφάλεια των περικοπών, των αρνητικών τιμών και του επενδυτικού ρίσκου, θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν κατάλληλα σχεδιασμένα εργαλεία στήριξης. Η αγορά δεν εξασφαλίζει τα αναγκαία έσοδα, ώστε να είναι βιώσιμες τόσο μεγάλες επενδύσεις. Κάτι πρέπει να γίνει για να στηριχθούν οι επενδύσεις σε συστήματα αποθήκευσης, αλλά και για την επισφάλεια των ίδιων των επενδύσεων σε ΑΠΕ.
«Λέμε ότι σε βάθος χρόνου θα αναπτυχθεί η αποθήκευση, αλλά κανείς δεν διασφαλίζει το εάν και σε τι βαθμό θα αναπτυχθεί. Το ρίσκο, η έκθεση των έργων σε μη αποζημιούμενη παραγωγή, σε μείωση εσόδων, είναι κολοσσιαίο. Δεν είναι το 5% που λέμε, είναι το 30%-50% της παραγωγής ενός απλού φωτοβολταϊκού, αν η αποθήκευση δεν αναπτυχθεί επαρκώς σε βάθος 20ετίας. Αυτό το ρίσκο δεν μπορεί να αντισταθμιστεί από την αγορά, ούτε από τα σχήματα στήριξης όπως τα ξέρουμε. Η λογική των σχημάτων που βασίζονται στο τι έγραψε ο μετρητής δεν απομονώνει το ρίσκο των περικοπών για τα έργα. Αρχίζει πανευρωπαϊκά να συζητείται ένα περιβάλλον καινούργιας ενίσχυσης, τα non production based systems, που τα έργα θα πληρώνονται όχι για το τι παρήγαγαν, αλλά για τη διαθέσιμη παραγωγική δυναμικότητά τους. Ο τρόπος πραγματοποίησης των επενδύσεων πρέπει να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες», τόνισε καταλήγοντας ο Σταύρος Παπαθανασίου.
Διαβάστε επίσης
Σίριαλ χωρίς τέλος η υπόθεση εξυγίανσης της Folli Follie
Ανεβάζουν στροφές οι ελληνοκαταριανές επενδύσεις σε Ελληνικό και Παλαιό Φάληρο
Σδούκου: Πότε θα δούμε φθηνότερους λογαριασμούς ρεύματος
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
