Stablecoins: Τι είναι, πώς αξιοποιούνται και ποιοι είναι οι κίνδυνοι

O Michael Bolliger, Chief Investment Officer Global Emerging Markets της UBS © UBS

Η συνολική κεφαλαιοποίηση της αγοράς των stablecoins έχει αυξηθεί κατακόρυφα το τελευταίο διάστημα, ξεπερνώντας πρόσφατα τα 200 δισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με δεδομένα που συγκέντρωσε η DefiLlama. Η ζήτηση αυξήθηκε σταθερά τον τελευταίο χρόνο, καθώς η αγορά κρυπτονομισμάτων ανέκαμψε από τα πρόσφατα χαμηλά επίπεδα, με την εκλογική νίκη του Ντόναλντ Τραμπ να δίνει νέα πνοή στην αγορά.

Όπως εξηγεί σε σημείωμά της η UBS, τα stablecoins λειτουργούν ως γέφυρα μεταξύ των κρυπτονομισμάτων και του παραδοσιακού χρήματος και απολαμβάνουν αυξανόμενη δημοτικότητα στις αναπτυσσόμενες χώρες. Σε χώρες με ασταθή νομίσματα και λιγότερο ανεπτυγμένα τραπεζικά συστήματα, τα stablecoins μπορούν να λειτουργήσουν ως ασφαλές καταφύγιο και ως μια προσιτή, χαμηλού κόστους μέθοδος πληρωμών.

Διάγραμμα που δείχνει το αυξανόμενο ενδιαφέρον για stablecoins © UBS

Επιπλέον, τα stablecoins χρησιμοποιούνται συχνά από τους επενδυτές στον χώρο των ψηφιακών περιουσιακών στοιχείων ως προσωρινό μέσο αποθήκευσης κεφαλαίων μεταξύ επενδύσεων. Αυτή η τάση γίνεται εμφανής όταν συγκρίνουμε τη σχετική κεφαλαιοποίηση των δύο μεγαλύτερων stablecoins (USDT και USDC) με τα δύο μεγαλύτερα δημόσια κρυπτονομίσματα (BTC και ETH). Όταν η ευρύτερη αγορά κρυπτονομισμάτων υποχωρεί, το μέγεθος της αγοράς των stablecoins σε σχέση με το συνολικό οικοσύστημα των crypto τείνει να αυξάνεται σημαντικά.

Τι είναι τα stablecoins;

Τα stablecoins είναι κρυπτονομίσματα σχεδιασμένα να διατηρούν σταθερή αξία σε σχέση με ένα περιουσιακό στοιχείο ή έναν δείκτη αναφοράς—συνήθως το δολάριο ΗΠΑ. Παίζουν κρίσιμο ρόλο στον χώρο των ψηφιακών περιουσιακών στοιχείων, παρέχοντας ρευστότητα για συναλλαγές και διευκολύνοντας τη μεταφορά αξίας σε blockchain δίκτυα. Τα περισσότερα stablecoins είναι συνδεδεμένα με το δολάριο ΗΠΑ, αν και μπορούν να συνδέονται και με άλλα νομίσματα ή περιουσιακά στοιχεία.

Από τεχνική άποψη, τα περισσότερα stablecoins είναι utility tokens χτισμένα σε blockchain δίκτυα, με το Ethereum να παραμένει η κυρίαρχη πλατφόρμα. Ωστόσο, λόγω των υψηλών τελών στο Ethereum και του αυξανόμενου ανταγωνισμού από άλλα blockchain, πολλά stablecoins έχουν μεταφερθεί σε άλλα δίκτυα όπως το Tron. Σύμφωνα με δεδομένα της DeFiLlama, το Ethereum και το Tron παραμένουν οι κυρίαρχες πλατφόρμες, με το 54% των stablecoins να βρίσκεται στο Ethereum και το 28% στο Tron.

Παρόλο που υπάρχουν εκατοντάδες διαφορετικά stablecoins, η UBS τα κατηγοριοποιεί σε πέντε διακριτές κατηγορίες:

Stablecoins συνδεδεμένα με παραστατικά νομίσματα (fiat-pegged) – η πιο διαδεδομένη κατηγορία, συνδεδεμένη με την αξία ενός νομίσματος, όπως το δολάριο ΗΠΑ ή το ευρώ. Η σταθερότητά τους εξασφαλίζεται μέσω αποθεματικών στο ίδιο νόμισμα.
Stablecoins με υποστήριξη από εμπορεύματα (commodity-backed) – συνδέονται με την αξία ενός εμπορεύματος, όπως ο χρυσός ή το ασήμι. Το πιο γνωστό παράδειγμα είναι το PAX Gold (PAXG), το οποίο υποστηρίζεται από αποθέματα χρυσού, με κάθε token να αντιστοιχεί σε μία ουγγιά χρυσού.
Stablecoins με εγγύηση κρυπτονομισμάτων (crypto-backed) – χρησιμοποιούν κρυπτονομίσματα ως εγγύηση. Το πιο γνωστό παράδειγμα είναι το Dai (DAI).
Stablecoins υποστηριζόμενα από αμερικανικά κρατικά ομόλογα (US treasury-backed) – όπως τα USDY της Ondo και USYC της Hashnote, που μοιάζουν με τα fiat-backed stablecoins, αλλά προσφέρουν επιτόκιο από επενδύσεις των αποθεματικών τους σε αμερικανικά κρατικά ομόλογα και συναφή χρηματοοικονομικά προϊόντα. Έτσι, μοιάζουν περισσότερο με tokenized εκδοχές επενδυτικών κεφαλαίων χρηματαγοράς ή τραπεζικών λογαριασμών καταθέσεων.
Αλγοριθμικά stablecoins (algorithmic stablecoins) – η πιο καινοτόμος αλλά και πολύπλοκη μορφή stablecoins. Προσπαθούν να διατηρήσουν τη σταθερή τους αξία μέσω ενός προγραμματισμένου μηχανισμού που ρυθμίζει την προσφορά με βάση τη ζήτηση, χωρίς να βασίζονται σε αποθεματικά. Το μεγαλύτερο αλγοριθμικό stablecoin σήμερα είναι το Ethena’s USDe. Ωστόσο, τα αλγοριθμικά stablecoins μπορεί να δυσκολευτούν να διατηρήσουν τη σταθερότητά τους, όπως έδειξε η κατάρρευση του TerraUSD (UST) το 2022.

Χρήση και παράγοντες αύξησης της ζήτησης

Τα stablecoins έχουν μετατοπιστεί από τη χρήση τους κυρίως για συναλλαγές και δανεισμό στις αγορές crypto προς ευρύτερες, πιο παραδοσιακές χρηματοοικονομικές λειτουργίες. Ιδιαίτερα στις αναπτυσσόμενες χώρες, θεωρούνται όλο και περισσότερο ως ψηφιακά δολάρια, χρησιμοποιούμενα για αποταμίευση, συναλλαγές και εμβάσματα.

Σε χώρες με λιγότερο ανεπτυγμένα τραπεζικά συστήματα, τα stablecoins αντιμετωπίζονται ως ασφαλές καταφύγιο και μια προσιτή, χαμηλού κόστους μέθοδος πληρωμών. Επιπλέον, η χαμηλότερη πιθανότητα κρατικής παρέμβασης μπορεί να αποτελεί έναν επιπλέον λόγο για τη στροφή των καταναλωτών προς τα stablecoins σε τέτοιες δικαιοδοσίες.

Διάφορες πολυμερείς πρωτοβουλίες όπως ο Οδικός Χάρτης G20 για τη Βελτίωση των Διασυνοριακών Πληρωμών και το project mBridge υπό την ηγεσία της BIS (Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών) μπορεί να αυξήσουν τον ανταγωνισμό στα παραδοσιακά συστήματα διασυνοριακών πληρωμών.

Λόγω της σταθερότητάς τους και των αποδόσεών τους, νέα προϊόντα όπως το USDe, που προσφέρει απόδοση μέσω στρατηγικών DeFi, αναπτύσσονται ραγδαία, συμβάλλοντας στην αυξανόμενη σημασία των stablecoins.

Μεγάλες fintech πλατφόρμες όπως το PayPal ενσωματώνουν stablecoins στα συστήματά τους, γεγονός που ενδέχεται να ωθήσει και άλλους παρόχους χρηματοοικονομικών υπηρεσιών να ακολουθήσουν. Η μελλοντική υιοθέτηση μπορεί να ενισχυθεί εάν τράπεζες, πάροχοι πληρωμών, μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες, λιανέμποροι και κυβερνήσεις ενσωματώσουν τα stablecoins στα συστήματα πληρωμών και τα προγράμματά τους.

Η φιλο-crypto στάση της νέας κυβέρνησης των ΗΠΑ και η αναθεώρηση του ρυθμιστικού πλαισίου—με την SEC να εισάγει νέο κανονιστικό πλαίσιο υπό τον Πολ Άτκινς—θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μεγαλύτερη κανονιστική σαφήνεια, διευκολύνοντας την υιοθέτηση των stablecoins από μεγάλες (αμερικανικές) τράπεζες.

Το 2024, η Ευρωπαϊκή Ένωση εισήγαγε τον κανονισμό MiCA (Markets in Crypto-Assets), ο οποίος θα μπορούσε να ενισχύσει την υιοθέτηση των stablecoins στην Ευρώπη.

Κίνδυνοι

Παρά τη συνεχώς αυξανόμενη δημοτικότητά τους, οι κάτοχοι stablecoins εκτίθενται σε σημαντικό αριθμό κινδύνων. Η UBS παραθέτει τέσσερις από αυτούς:

Απώλεια της σύνδεσης με το νόμισμα (De-pegging): Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για τους οποίους τα stablecoins ενδέχεται να αποτύχουν να διατηρήσουν τη σύνδεσή τους με το νόμισμα αναφοράς. Παράγοντες περιλαμβάνουν κακή διαχείριση του collateral που υποστηρίζει το stablecoin, μια ξαφνική μεγάλη πτώση στην αξία του collateral ή οι επενδυτές που αμφισβητούν την αξιοπιστία ενός stablecoin, είτε δικαιολογημένα είτε όχι. Παρόμοια, αν το stablecoin εκδίδεται και ελέγχεται από μια μεμονωμένη οντότητα, πιθανές νομικές, επιχειρησιακές ή διακυβερνητικές δυσκολίες της εν λόγω οντότητας ενδέχεται τελικά να επηρεάσουν τη σταθερότητα και τη βιωσιμότητα ολόκληρου του οικοσυστήματος. Το 2022, το TerraUSD κατέρρευσε μετά την αποτυχία του να διατηρήσει τη σύνδεσή του με το δολάριο, προκαλώντας κατάρρευση στο οικοσύστημα του Terra.
Κανονισμοί: Τα stablecoins βρίσκονται υπό αυξανόμενη εποπτεία από τις ρυθμιστικές αρχές, και οι ενδεχόμενοι μελλοντικοί κανονισμοί θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη λειτουργικότητα, τη χρήση ή τη νομιμότητά τους. Οι κυβερνήσεις ενδέχεται να επιβάλουν αυστηρότερους κανόνες ή και να απαγορεύσουν ορισμένα stablecoins. Το 2021, η Κίνα απαγόρευσε στους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς να παρέχουν υπηρεσίες που σχετίζονται με τα κρυπτονομίσματα, συμπεριλαμβανομένων των stablecoins όπως το USDT.
Λειτουργίες και απάτη: Πολλά stablecoins κατασκευάζονται σε blockchain δίκτυα, και τα υποκείμενα smart contracts τους μπορεί να είναι ευάλωτα σε σφάλματα, επιθέσεις ή εκμετάλλευση. Επίσης, τα stablecoins συχνά βασίζονται σε περίπλοκα συστήματα που περιλαμβάνουν πολλούς φορείς, όπως εκδότες, ελεγκτές και τράπεζες. Αυτές οι ευπάθειες μπορεί να οδηγήσουν σε σημαντικές απώλειες ή αποτυχία του stablecoins
Κίνδυνοι ρευστότητας: Ορισμένα stablecoins μπορεί να αντιμετωπίσουν προβλήματα ρευστότητας, όπου δεν υπάρχουν αρκετοί αγοραστές ή πωλητές στην επιθυμητή τιμή για να διατηρηθεί η σύνδεση με το νόμισμα αναφοράς.