Politico: Το μεγάλο ελληνικό αγροτικό σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ

Ένα από τα μεγαλύτερα αγροτικά σκάνδαλα στην Ελλάδα, αποκαλύπτει έρευνα του Politico, με δεκάδες περιπτώσεις καταχρηστικής είσπραξης ευρωπαϊκών αγροτικών επιδοτήσεων του ΟΠΕΚΕΠΕ μέσω εικονικών δηλώσεων ιδιοκτησίας βοσκοτόπων. Η υπόθεση, που ερευνάται από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO), αγγίζει κρατικούς φορείς και εγείρει σοβαρά ερωτήματα για τη διαχείριση των κονδυλίων της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ). Παρά τις καταδίκες φυσικών προσώπων, κανένα στέλεχος του κρατικού οργανισμού ΟΠΕΚΕΠΕ, υπεύθυνου για τη διανομή των επιδοτήσεων, δεν έχει αντιμετωπίσει κατηγορίες, ενώ όσοι επιχείρησαν να αποκαλύψουν την απάτη βρέθηκαν στο περιθώριο.

#Tomorrowspapertoday Greek “farmers” have raked in millions of euros for land they don’t own or work. pic.twitter.com/64OZUJivq4

— POLITICOEurope (@POLITICOEurope) February 6, 2025

Ειδικότερα, σύμφωνα με το Politico, ο Ευρωπαϊκό Γραφείο του Εισαγγελέα (EPPO) διερευνά δεκάδες υποθέσεις στις οποίες Έλληνες πολίτες έλαβαν ευρωπαϊκές αγροτικές επιδοτήσεις από το 2017 για βοσκοτόπια που δεν τους ανήκαν ούτε είχαν μισθώσει, ή για αγροτικές εργασίες που ποτέ δεν πραγματοποιήθηκαν. Το σκάνδαλο αυτό στέρησε νόμιμες επιδοτήσεις από τους πραγματικούς δικαιούχους αγρότες.

Στο μικροσκόπιο βρίσκεται ο τρόπος με τον οποίο στήθηκε το σύστημα, καθώς και η πιθανή εμπλοκή κρατικών αρχών, ιδιαίτερα στελεχών του Οργανισμού Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων Προσανατολισμού και Εγγυήσεων (ΟΠΕΚΕΠΕ), του κρατικού φορέα που διαχειρίζεται τις επιδοτήσεις. Παρά το γεγονός ότι οι πρώτοι απατεώνες έχουν ήδη οδηγηθεί στα δικαστήρια, κανένα στέλεχος του οργανισμού δεν έχει διωχθεί. Αντιθέτως, κάθε φορά που κάποιοι μέσα στον ΟΠΕΚΕΠΕ προσπαθούσαν να αποκαλύψουν το σκάνδαλο, απομακρύνονταν από τη θέση τους με παρέμβαση του εκάστοτε υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης.

Το ύψος των αμφισβητούμενων επιδοτήσεων εκτιμάται στα 45 εκατ. ευρώ ετησίως, καθιστώντας το ένα από τα μεγαλύτερα αγροτικά σκάνδαλα των τελευταίων ετών. Η αποκάλυψη του σκανδάλου έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή, καθώς η ΕΕ προετοιμάζεται για τις συζητήσεις σχετικά με τον νέο μεσοπρόθεσμο προϋπολογισμό της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) για την περίοδο 2028-2034. Το ελληνικό σκάνδαλο αναμένεται να δώσει νέα επιχειρήματα σε όσους ζητούν ριζικές αλλαγές στον τρόπο κατανομής των ευρωπαϊκών αγροτικών ενισχύσεων.

Politico: Πώς στήθηκε το σύστημα

Το σκάνδαλο ξεκίνησε το 2017, όταν αλλαγές στη νομοθεσία της ΕΕ διεύρυναν τον ορισμό των βοσκοτόπων στη Μεσόγειο, περιλαμβάνοντας εκτάσεις με χαμηλή βλάστηση και δασικές εκτάσεις. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα ο επιλέξιμος βοσκότοπος στην Ελλάδα να διπλασιαστεί, δημιουργώντας πρόσφορο έδαφος για απάτες.

Πρώτοι είχαν πρόσβαση στα νέα δεδομένα οι τεχνικές εταιρείες που συνεργάζονταν με τον ΟΠΕΚΕΠΕ. Λίγο αργότερα, άρχισαν να κατατίθενται αιτήσεις από άτομα που δήλωναν ότι κατείχαν ή μίσθωναν βοσκοτόπους, ενώ στην πραγματικότητα ζούσαν εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά από τις δηλωμένες εκτάσεις. Οι αιτήσεις εγκρίνονταν χωρίς να απαιτούνται τίτλοι ιδιοκτησίας ή μισθωτήρια συμβόλαια, παρά μόνο ένας αριθμός σε μια αίτηση. Το αποτέλεσμα ήταν ότι το ίδιο κομμάτι γης δηλωνόταν ως ιδιοκτησία διαφορετικών ατόμων κάθε χρόνο, χωρίς να εντοπίζονται διπλές δηλώσεις, γεγονός που υποδηλώνει ότι υπήρχε εσωτερική πληροφόρηση και συντονισμός.

Οι αποκαλύψεις και οι παρεμβάσεις

Η πρώτη που εντόπισε παρατυπίες ήταν η επικεφαλής της Υπηρεσίας Εσωτερικού Ελέγχου του ΟΠΕΚΕΠΕ, Παρασκευή Τυχεροπούλου. Αντί όμως να επιβραβευθεί, αποκλείστηκε από τις βάσεις δεδομένων του οργανισμού και κλειδώθηκε εκτός γραφείου. Κατόπιν κλήθηκε από το EPPO να συνδράμει στις έρευνες και να παρέχει τεχνικές και νομικές συμβουλές.

«Η μεθοδολογία της Τυχεροπούλου αποκάλυψε ένα εκτεταμένο κύκλωμα που, μέσω ψευδών δηλώσεων ιδιοκτησίας, έλαβε παράνομα ευρωπαϊκές ενισχύσεις», δήλωσε στο Politico ο δικηγόρος της, Αντώνης Βαγιανός. Ωστόσο, η ίδια αντιμετώπισε πειθαρχικές διώξεις και απομακρύνθηκε εκδικητικά από τη θέση της με την αιτιολογία της «ανεπάρκειας».

Ο ΟΠΕΚΕΠΕ έχει αλλάξει έξι προέδρους σε πέντε χρόνια. Όσοι επιχείρησαν να βάλουν τέλος στο σκάνδαλο, απομακρύνθηκαν. Ο πρώτος που αποπέμφθηκε ήταν ο Γρηγόρης Βάρρας το 2020, ο οποίος είχε επιχειρήσει να μπλοκάρει 3.500 ΑΦΜ που συνδέονταν με ύποπτες αιτήσεις. Ο τότε υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Μάκης Βορίδης, απαίτησε την παραίτησή του και η έρευνα σταμάτησε. Ο Βορίδης αρνείται οποιαδήποτε εμπλοκή.

Politco: Πιέσεις από την ΕΕ

Η Κομισιόν έχει ήδη επιβάλει πρόστιμο 283 εκατ. ευρώ στην Ελλάδα για κακοδιαχείριση των ευρωπαϊκών αγροτικών ενισχύσεων και έχει θέσει τον ΟΠΕΚΕΠΕ υπό επιτήρηση. Σε πρόσφατη επιστολή της, προειδοποίησε ότι η έλλειψη διορθωτικών μέτρων μπορεί να οδηγήσει στην άρση της διαπίστευσής του.

Παρόλα αυτά, η παρέμβαση του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης συνεχίζεται. Ο νυν υπουργός, Κωνσταντίνος Τσιάρας, έθεσε τον ΟΠΕΚΕΠΕ υπό άμεση εποπτεία του υπουργείου και δεσμεύτηκε να προχωρήσει σε εκκαθάριση του οργανισμού. Ωστόσο, καθυστερεί να εγκρίνει τη μετάταξη της Τυχεροπούλου στο EPPO, παρόλο που έχει δοθεί το «πράσινο φως» από το υπουργείο Δικαιοσύνης.

Η υπόθεση έχει προκαλέσει έντονες πολιτικές αντιδράσεις. Ο αρχηγός του ΠΑΣΟΚ, Νίκος Ανδρουλάκης, αμφισβήτησε τη νομιμότητα του διορισμού του νέου προέδρου του ΟΠΕΚΕΠΕ, πρώην δικαστικού Νικόλαου Σαλάτα. «Τι δουλειά έχει ένας συνταξιούχος δικαστής με τα αγροτικά θέματα; Ή μήπως επελέγη για να “τακτοποιήσει” τα στοιχεία που ήδη ερευνούν οι ευρωπαϊκές αρχές;» διερωτήθηκε στη Βουλή.

Καθώς το σκάνδαλο εξελίσσεται, η ελληνική κυβέρνηση βρίσκεται αντιμέτωπη με αυξανόμενες πιέσεις από τις Βρυξέλλες για ουσιαστική μεταρρύθμιση του ΟΠΕΚΕΠΕ. Το ερώτημα είναι αν θα υπάρξει πολιτική βούληση για να μπει ένα τέλος σε ένα σύστημα που για χρόνια επέτρεψε την κατάχρηση εκατομμυρίων ευρώ από τα ταμεία της ΕΕ.

Διαβάστε επίσης

Ο οικονομικός πόλεμος του Donald Trump ανοίγει νέο μέτωπο

Tα τρία βήματα για να διαλέξεις το τέλειο αβοκάντο

“Γκάζι” στoν αγωγό φυσικού αερίου μεταξύ Ελλάδας και Βόρειας Μακεδονίας