Η χρυσή δεκαετία των εξαγωγών και η επανεστίαση στην εσωτερική αγορά

ΕΞΑΓΩΓΕΣ κοντέινερ εμπόριο — Εμπόριο © Pixabay

Η μεγάλη αύξηση των εξαγωγών στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια ξεκίνησε το 2009, όταν η χώρα έβγαινε από μια περίοδο ευμάρειας και έμπαινε στην κρίση. Τόσο σε επίπεδο αγαθών, όσο και σε επίπεδο υπηρεσιών (κυρίως τουρισμός), την περίοδο 2010-2019 αναπτύσσονται με μεγάλους ρυθμούς. Η περίοδος δε 2014-2023 θεωρείται η χρυσή εποχή των εξαγωγών της χώρας, αφού, σύμφωνα με μελέτη της εταιρείας Stochasis, ο μέσος ετήσιος ρυθμός μεταβολής (ΜΕΡΜ) των εξαγωγών ανήλθε σε 4,20% σε πραγματικές τιμές και ξεπέρασε τους εταίρους της, αφού ο ΜΕΡΜ στην Ευρωζώνη ανήλθε σε 3,42%.

Ο πραγματικός ρυθμός ανάπτυξης σε τιμές 2015 των εξαγωγών αγαθών & υπηρεσιών (Α&Υ) της Ελλάδας ξεπέρασε τόσο την Ισπανία (3,03%), όσο και τη Γερμανία (2,40%) και την Ιταλία (2,65%). Από τις χώρες του Nότου της ΕΕ ο ρυθμός μεταβολής των εξαγωγών Α&Υ της χώρας υστερεί μόνον εκείνου της Πορτογαλίας, ο οποίος για την ίδια περίοδο ανέρχεται ελαφρά υψηλότερα και στο 4,27%.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τη μελέτη της Stochasis, τόσο οι εξαγωγές αγαθών, όσο και υπηρεσιών στην Ελλάδα κατά την περίοδο 2010-2023 υπερδιπλασιάστηκαν σε τρέχουσες τιμές (πλησίασαν τα 100 δισ. ευρώ από 45 δισ. ευρώ το 2009) και διευρύνθηκαν κατά 66% σε πραγματικές τιμές του 2015. Ανήλθαν σε 75 δισ. ευρώ από 45 δισ. ευρώ που ήταν το 2009.

Ως ποσοστό του ΑΕΠ, οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών (Α&Υ) μέσα στην περίοδο 2010-2023 σχεδόν διπλασιάστηκαν και το ποσοστό από 20%, που ήταν το 2009, ανήλθε σε περίπου 37% το 2019 και σε 38,7% το 2023. Η χώρα στη διάρκεια της περασμένης δεκαετίας ξεπέρασε τόσο την Ιταλία, όσο και την Ισπανία στον δείκτη εξαγωγών Α&Υ ως ποσοστό του ΑΕΠ. To 2023 στην Ισπανία ο αντίστοιχος δείκτης ήταν 36,6% και στην Ιταλία 34,4%.

Ώθηση στις εξαγωγές από τον τομέα των αγαθών

Η μεγάλη ώθηση στις εξαγωγές δόθηκε από τον τομέα των αγαθών. Την περασμένη δεκαετία φαίνεται ότι οι καλές ελληνικές επιχειρήσεις, καθώς δεν έβρισκαν πελάτες στην εγχώρια αγορά, στράφηκαν σε αγορές εκτός της επικράτειας. Έτσι, οι εξαγωγές αγαθών ως ποσοστό του ΑΕΠ σχεδόν τριπλασιάστηκαν μέσα στη δεκαετία 2009-2019.

Από 7,8% του ΑΕΠ που ήταν το 2009, το ποσοστό ανήλθε σε 20,2% το 2023. Σε τρέχουσες τιμές, από 20 δισ. ευρώ το 2009, ανήλθαν σε 49 δισ. ευρώ το 2023. Σε σταθερές τιμές (2015) ανήλθαν από 18 δισ. ευρώ σε 39 δισ. ευρώ. Αυξητικά φυσικά κινήθηκαν και οι εξαγωγές υπηρεσιών, αλλά σε χαμηλότερα επίπεδα απ’ ό,τι οι εξαγωγές αγαθών. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τη Stochasis, σε τρέχουσες τιμές οι εξαγωγές υπηρεσιών διπλασιάστηκαν την περίοδο 2019-2023 στα 49 δισ. ευρώ, ενώ σε πραγματικές τιμές του 2015 η αύξηση ήταν περίπου 30% (ανήλθαν το 2023 σε 37 δισ. ευρώ από 28 δισ. ευρώ που ήταν το 2009).

Η χαμηλή όμως βάση εκκίνησης φέρνει τη χώρα μας αρκετά χαμηλά σε σχέση με τους εταίρους της, παρά τα όποια βήματα έχουν γίνει, κυρίως τα τελευταία 10-15 χρόνια. Και αυτό γιατί, παράλληλα με την Ελλάδα, βήματα αύξησης των εξαγωγών έγιναν και από τους εταίρους της. Μάλιστα, την περίοδο 1995-2009 η χώρα πραγματοποιούσε μικρότερα βήματα αύξησης των εξαγωγών Α&Υ, ενώ οι Ευρωπαίοι εταίροι μας επιτάχυναν. Το αντίστροφο συνέβη την περίοδο 2009-2023, όταν η χώρα σημείωσε πραγματικά άλματα στις εξαγωγές Α&Υ.

Την περίοδο 2020-2023 η χώρα κερδίζει έδαφος, όχι τόσο επειδή αυξάνουν οι εξαγωγές, αλλά επειδή χάνουν έδαφος οι εταίροι μας. Είναι σαφής δε η κάμψη του συγκριτικού δείκτη των εξαγωγών για τους εταίρους μας στην Ευρώπη κατά την περίοδο 2021-2023 σε σχέση με τον ελληνικό δείκτη, ο οποίος φαίνεται να παραμένει σχετικά υψηλός.

Η πορεία του εμπορικού ισοζυγίου της Ελλάδας

Η μεγάλη διαφορά με τους εταίρους μας είναι ότι αυτοί είναι πλεονασματικοί στο εξωτερικό τους εμπόριο, ενώ εμείς είμαστε ελλειμματικοί. Ακόμη και η Πορτογαλία φέρεται μετά το 2010 να εξισορρόπησε το εμπορικό της ισοζύγιο Α&Υ, ενώ η χώρα μας παραμένει σταθερά ελλειμματική. Μάλιστα, τα τελευταία 3-4 χρόνια το εμπορικό έλλειμμα διευρύνθηκε, καθώς οι εισαγωγές Α&Υ στη χώρα μας εκτοξεύθηκαν, ενώ οι εξαγωγές δείχνουν ότι «κουράστηκαν» με την άνοδο που σημείωσαν την περίοδο 2010-2023.

Με άλλα λόγια, οι ελληνικές επιχειρήσεις κάνουν το αντίστροφο με εκείνο που γινόταν την περίοδο 2010-2019. Καθώς η κατανάλωση στη χώρα μας αυξάνεται, επικεντρώνονται εκ νέου στην εσωτερική αγορά, δίνοντας μικρότερη έμφαση στις εξαγωγές.

Διαβάστε επίσης

Οι κρυμμένες υπεραξίες των ελληνικών λιμανιών

Αυτά είναι τα 12 πιο αξιόπιστα ανταλλακτήρια crypto παγκοσμίως

Πώς είδε η ενεργειακή αγορά της Ευρώπης το Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας