Κυκλαδίτισσες: Άγνωστες ιστορίες γυναικών της αρχαίας Ελλάδας

Η Αφροδίτη της Μήλου, το διάσημο αρχαίο άγαλμα που ανακαλύφθηκε στη Μήλο και φιλοξενείται στο Λούβρο από το 1821, είναι ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα έργα τέχνης στον κόσμο. Ωστόσο, λίγα είναι γνωστά για τους αιώνες καλλιτεχνικής δημιουργίας στη Μήλο και τα γύρω νησιά των Κυκλάδων. Το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης με τις «Κυλαδίτισσες» επιχειρεί να αναδείξει αυτόν τον πλούτο αρχαιοτήτων και αντικειμένων, φέρνοντας παράλληλα στο φως νέα ερευνητικά δεδομένα για την ιστορική τους σημασία.

Σύμφωνα με το Artnet, λοιπόν, αυτό αντικατοπτρίζεται στη νέα έκθεση με τίτλο «Κυκλαδίτισσες: Άγνωστες Ιστορίες Γυναικών στις Κυκλάδες», που διαρκεί έως τις 4 Μαΐου. Η έκθεση χρησιμοποιεί την τέχνη ως μέσο για να αποκαλύψει πτυχές της ζωής των γυναικών που έζησαν στις Κυκλάδες -ένα αρχιπέλαγος που περιλαμβάνει τη Μύκονο, τη Θήρα (Σαντορίνη) και την Ίο- μέσα από αγάλματα και ειδώλια. Περίπου 180 εκθέματα, που χρονολογούνται από την προϊστορία έως τον Μεσαίωνα, παρουσιάζουν τις γυναίκες ως θεότητες, θρησκευτικά σύμβολα, μητέρες, επιχειρηματίες και εργαζόμενες σε διάφορους ρόλους, αποδεικνύοντας την ανθεκτικότητά τους σε μια έντονα πατριαρχική κοινωνία.

Ο Παναγιώτης Ιωσήφ, συνεπιμελητής της έκθεσης, σημείωσε: «Ήταν απογοητευτικό να διαπιστώνουμε ότι οι θέσεις των γυναικών δεν βελτιώθηκαν δραματικά. Οι ιδέες περί φεμινισμού και ισότητας είναι πολύ σύγχρονες έννοιες.» Παρ’ όλα αυτά, όπως δείχνει η έκθεση, οι γυναίκες στις Κυκλάδες κατάφεραν να επηρεάσουν την αρχαία ελληνική κοινωνία, παρά τους περιορισμούς.

Στην αρχαία Ελλάδα η αντίληψη ότι οι γυναίκες είναι κατώτερες από τους άνδρες ήταν διαδεδομένη, επηρεάζοντας τη δυτική κουλτούρα για αιώνες, «σύμφωνα με το Artnet». Ο Αριστοτέλης έγραψε στην Πολιτική: «Ο άνδρας είναι εκ φύσεως ανώτερος και η γυναίκα κατώτερη, ο άνδρας κυριαρχεί και η γυναίκα υποτάσσεται». Παρ’ ότι οι γυναίκες αποκλείονταν από την πολιτική ζωή, οι σχέσεις τους με ισχυρούς άνδρες τους επέτρεπαν να ασκούν επιρροή στα παρασκήνια.

Οι γυναίκες μπορούσαν να συμμετέχουν σε θρησκευτικές τελετές, ιδιαίτερα όταν υπηρετούσαν ως ιέρειες σε λατρείες θεοτήτων όπως η Αθηνά, η Δήμητρα ή η Άρτεμις. Αυτές οι γυναίκες οργάνωναν δημόσιες εκδηλώσεις, αναλαμβάνοντας σημαντικές ευθύνες. Στις Κυκλάδες ιδιαίτερα δημοφιλής ήταν η Θεσμοφορία, μια τριήμερη γιορτή αφιερωμένη στη Δήμητρα και την Περσεφόνη, όπου οι γυναίκες έφευγαν από τον οικιακό χώρο για να συγκεντρωθούν σε δημόσιες τελετές.

Πέρα από τις θρησκευτικές τελετές, οι γυναίκες είχαν καθήκοντα στο σπίτι, όπως η διαχείριση δούλων και η φροντίδα του νοικοκυριού. Στις κατώτερες τάξεις, κάποιες γυναίκες εργάζονταν για να συντηρήσουν τις οικογένειές τους, πωλώντας αρώματα ή υφάσματα -όπως καταγράφεται στις Κυκλάδες κατά την Ύστερη Ελληνιστική και Ρωμαϊκή Περίοδο.

Τα νεολιθικά κυκλαδικά ειδώλια που περιλαμβάνονται στην έκθεση αναδεικνύουν τη στενή σύνδεση των γυναικών με τη γονιμότητα, την επιβίωση και τη φύση. Σύμφωνα με το Artnet, αυτά τα έργα ενισχύουν την άποψη ότι οι γυναίκες έπαιζαν κεντρικό ρόλο στις θρησκευτικές και κοινωνικές δραστηριότητες. Στην Εποχή του Χαλκού τα μαρμάρινα κυκλαδικά ειδώλια συχνά τοποθετούνταν σε τάφους, πιθανώς για προστασία στη μετά θάνατον ζωή.

Όπως σημείωσε η Σοφία Ζουμπάκη, ειδικός στις ελληνικές και ρωμαϊκές αρχαιότητες, «παρατηρούμε σταδιακά μεγαλύτερη ορατότητα των γυναικών από την Ελληνιστική περίοδο και έπειτα. Παρά τα εμπόδια, οι γυναίκες αξιοποίησαν τις ευκαιρίες που τους δόθηκαν για να συμμετέχουν στις κοινωνικές και οικονομικές δραστηριότητες».

Η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, τόνισε κατά τα εγκαίνια της έκθεσης: «Η έκθεση συνδυάζει δύο επίκαιρα ζητήματα -τη θέση της γυναίκας στον χρόνο και τους πολιτισμούς, αλλά και την ταυτότητα των νησιών, που διαμορφώνει και καθορίζεται από την ιστορική τους εξέλιξη».

Πρόκειται για την πρώτη μεγάλη έκθεση που προκύπτει από τη συνεργασία του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, με στόχο την προώθηση της κυκλαδικής τέχνης στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Η Σάντρα Μαριόπουλου, πρόεδρος του μουσείου, δήλωσε πως είναι «η πρώτη παν-Κυκλαδική έκθεση που έχει οργανωθεί ποτέ -μια ιστορική στιγμή, που συγκεντρώνει τόσα σπουδαία έργα από τα Κυκλαδονήσια σε έναν χώρο».

Διαβάστε επίσης

Η Ευρώπη αντιμετωπίζει μια νέα εποχή ψηφιακής ”πολεμικής” διπλωματίας

Vodafone: Νέος CEO Ελλάδας o Αχιλλέας Κανάρης

Απορρίμματα: Κλείνει ο κύκλος εξαγορών με την Ηλέκτωρ, ποιοι διεκδικούν τα έργα

Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!