Βαθύ σκοτάδι στα οικονομικά κρατικών φορέων και ασφαλιστικών ταμείων

Παρ’ ότι διαχειρίζεται δισεκατομμύρια ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης, ο κρατικός φορέας, η ΔΥΠΑ (πρώην ΟΑΕΔ), δεν έχει συντάξει ισολογισμό από την ίδρυσή της, δηλαδή το 2010. Επίσης, μια λογιστική διαφορά 0,40 ευρώ σε νοσοκομείο της χώρας καθυστέρησε 7 χρόνια τη σύνταξη των απολογισμών του νοσοκομείου των επόμενων ετών. Η οικεία Υγειονομική Περιφέρεια δεν δέχθηκε να ελέγξει τους απολογισμούς των ετών 2017-2021, χωρίς να έχει κλείσει και να εγκριθεί η οικονομική χρήση του 2016.

Ακόμη, μέχρι 31.12.2023, από τους 1.127 δημόσιους φορείς (νομικά πρόσωπα) που έχουν υποχρέωση βάσει νόμου της υποβολής ισολογισμών του προηγούμενου έτους (2022) στο Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕλΣυν), μόνον οι 382 φορείς το είχαν πράξει, δηλαδή ποσοστό 34%. Τέλος, από τους 1.783 δημόσιους φορείς που έχουν υποχρέωση υποβολής απολογισμού στο Ελεγκτικό Συνέδριο, μόνον οι 786, δηλαδή ποσοστό 42%, το είχε πράξει μέχρι το τέλος του 2023.

Αυτά είναι μερικά παραδείγματα που αναφέρει η έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου «Δημοσιονομική πειθαρχία και διαφάνεια στα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου». Η έκθεση που συνέταξε στο τέλος του περασμένου Νοεμβρίου διαπιστώνει ότι «μόνο το 1/3 των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου που υπάγονται στον έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου υποβάλλουν εμπρόθεσμα σε αυτό τους ετήσιους λογαριασμούς τους (απολογισμό και ισολογισμό)».

Και δεν είναι μόνον οι καθυστερήσεις. Πολλοί οργανισμοί δεν υποβάλλουν καν τα οικονομικά τους στοιχεία για έλεγχο από το δημοσιονομικό δικαστήριο. Όπως διαπιστώνεται στην ίδια έκθεση, «λόγω, κυρίως, της αυτοδίκαιης κατάργησης των νομικών προσώπων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης α’ βαθμού (πλην των λιμενικών ταμείων) από 1.1.2024 και της μεταφοράς από 30.6.2024 των αρμοδιοτήτων των περισσότερων σχολικών επιτροπών στους οικείους δήμους, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 27 και 28 του ν. 5056/2023 (Α΄163)8, ο αριθμός των ελεγχόμενων από το Ελεγκτικό Συνέδριο νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου μειώθηκε σε 1.008».

Από τα καταργηθέντα νομικά πρόσωπα, 221 δημοτικά νομικά πρόσωπα και 332 σχολικές επιτροπές δεν είχαν υποβάλει τις πλήρεις οικονομικές τους καταστάσεις για το έτος 2022. Και είναι άγνωστο ποιος θα τις υποβάλει, με δεδομένο ότι καταργήθηκαν.

Το 2026 οι οικονομικές καταστάσεις του 2017

Συνοπτικά, στην έκθεση που έδωσε χθες στη δημοσιότητα το Ελεγκτικό Συνέδριο αναφέρεται σε παντελή έλλειψη λογοδοσίας σε κρίσιμους κρατικούς φορείς και οργανισμούς, που διαχειρίζονται δεκάδες δισ. ευρώ κάθε χρόνο, όπως είναι ο ΕΟΠΥΥ, ο e-EFKA και ο ΟΠΕΚΑ.

Η δικαιολογία είναι ότι οι καταστάσεις δεν συντάσσονται, εξαιτίας της απουσίας οικονομικών δεδομένων (σύνταξης και έγκρισης οικονομικών καταστάσεων) των φορέων που εντάχθηκαν σε αυτούς. Και αυτό συμβαίνει παρά το γεγονός ότι έχουν περάσει χρόνια από τη σύσταση των οργανισμών και η «αναδρομική» σύνταξη των καταστάσεων συνεχώς αναβάλλεται.

Ενδεικτικά, για τον e-EFKA αναφέρει ότι από την έναρξη της λειτουργίας του (οικονομικό έτος 2017) δεν έχει καταρτίσει οικονομικές καταστάσεις, διότι οι ασφαλιστικοί φορείς που εντάχθηκαν σε αυτόν δεν διαθέτουν οριστικοποιημένες οικονομικές καταστάσεις για τα έτη που προηγήθηκαν της ενσωμάτωσής τους στον e-ΕΦΚΑ. Οι τελευταίοι εγκεκριμένοι ισολογισμοί-απολογισμοί του μεγαλύτερου ασφαλιστικού φορέα (ΙΚΑ-ΕΤΑΜ) αφορούν το έτος 2010, του ΟΑΕΕ το έτος 2011 και των λοιπών ασφαλιστικών φορέων το έτος 2012.

«Όσον αφορά την πληροφόρηση για τα έσοδα και τα έξοδα του φορέα προς το εποπτεύον υπουργείο», συνεχίζει η έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου, «τους φορείς υπέρ των οποίων εισπράττει ασφαλιστικές εισφορές και την Ελληνική Στατιστική Αρχή, αυτή παρέχεται μέσω δημοσιονομικών αναφορών (βάσει προσωρινών στοιχείων), που συντάσσει και υποβάλλει ο φορέας σε μηνιαία και ετήσια βάση, δηλαδή αναφορών που περιλαμβάνουν στοιχεία του απολογισμού, χωρίς ωστόσο πλήρη σύνταξη αυτού και έγκριση από τα αρμόδια όργανα».

Τα ίδια ισχύουν για τον ΕΟΠΥΥ, που έχει να συντάξει ισολογισμό και απολογισμό από το 2012, και τον ΟΠΕΚΑ, που έχει να συντάξει ισολογισμό από το 2018. Η ΔΥΠΑ, δε, έχει να συντάξει ισολογισμό από το 2010.

Όπως αναφέρει ο επικεφαλής της, Σπύρος Πρωτοψάλτης, σε απαντητική επιστολή του (20.11.2024) για τα ευρήματα της έρευνας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, μέσα στο 2024 οριστικοποιήθηκαν οι καταστάσεις του 2011 και του 2012, μέχρι το τέλος του 2024 θα κλείσουν οι καταστάσεις του 2013 και του 2014 και φέτος, 2025, θα καταβληθεί προσπάθεια να κλείσουν και οι λοιπές μέχρι σήμερα οικονομικές καταστάσεις.

Από την άλλη πλευρά, και η υπουργός Εργασίας, Νίκη Κεραμέως, αναφερόμενη στην απουσία λογοδοσίας του ΕΦΚΑ, αναφέρει ότι «στο πλαίσιο κάθε πρόσφορου μέσου για την ολοκλήρωση της διαδικασίας κατάρτισης των εκκρεμών οικονομικών καταστάσεων και ενταχθέντων φορέων και του ίδιου του e-EFKA, και λαμβάνοντας υπόψη τον όγκο των δεδομένων που έχουν συσσωρευτεί, το υπουργείο προέκρινε τη νομοθετική παράταση της προθεσμίας έως 30.09.2026».

Σύμφωνα με το Ελεγκτικό Συνέδριο, αρχικά είχε προβλεφθεί ότι οι εκκρεμείς οικονομικές καταστάσεις των εντασσόμενων ασφαλιστικών ταμείων στον ΕΦΚΑ θα καταρτισθούν μέχρι 31.12.2016. Ακολούθως, η ανωτέρω προθεσμία παρατάθηκε διαδοχικά μέχρι 30.6.2021, 30.9.2022 και 30.9.2023. Τώρα με το αρ. 136 του ν. 5078/2023 ισχύει η νέα προθεσμία που αναφέρει η υπουργός Εργασίας στην επιστολή της (21.11.2024) προς το Ελεγκτικό Συνέδριο.

Απουσία προσωπικού & τεχνογνωσίας

Η έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου διαπιστώνει και άλλες αδυναμίες στο σύστημα δημοσιονομικής πειθαρχίας των δημόσιων φορέων. Η απουσία κατάλληλου προσωπικού και τεχνογνωσίας για τη σύννομη υποβολή και έλεγχο των οικονομικών του καταστάσεων είναι η πιο συνήθης. Όπως παραδέχεται, πολλοί φορείς δεν γνωρίζουν πώς να συντάξουν έναν ισολογισμό ή, ακόμη και στη χειρότερη περίπτωση, τις υποχρεώσεις τους έναντι του νόμου. Μάλιστα, βρέθηκαν οργανισμοί που δεν κατονομάζονται, οι οποίοι τηρούν ακόμη απλογραφικό, και όχι διπλογραφικό, σύστημα καταγραφής των οικονομικών πράξεων.

Η απουσία τεχνογνωσίας συνήθως οδηγεί σε εξωτερικούς συμβούλους για τη σύνταξη των οικονομικών στοιχείων. Ωστόσο, όπως αναφέρει η έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου, στις περισσότερες περιπτώσεις η ανάθεση αυτή γίνεται με μεγάλη καθυστέρηση -πολλές φορές στο μεθεπόμενο έτος, που αφορά τη σύνταξη των οικονομικών καταστάσεων- και χωρίς σαφές περίγραμμα παράδοσης του αντικειμένου του έργου.

Καλές πρακτικές

Φυσικά, δεν λείπουν και οι καλές πρακτικές. Ωστόσο, αυτές είναι λίγες. Μόλις 5 στις 70, δηλαδή σε ποσοστό 7%.

Ο έλεγχος που πραγματοποίησε το Ελεγκτικό Συνέδριο αφορά 70 φορείς της επικράτειας, εκ των οποίων 30 ήταν ΟΤΑ α’ βαθμού, 13 ΝΠΔΔ ΟΤΑ α’ βαθμού, 5 ΑΕΙ, 7 νοσοκομεία, 4 λιμενικά ταμεία κ.ο.κ. Από αυτούς πέντε νομικά πρόσωπα, 3 δήμοι, 1 λιμενικό ταμείο και 1 νοσοκομείο, σύμφωνα με το Ελεγκτικό Συνέδριο, εφαρμόζουν και συμβάλλουν στην αποτελεσματική εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους. Τέτοιες υποχρεώσεις είναι:

οι συνεχείς έλεγχοι καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους στο σύνολο των διενεργούμενων συναλλαγών και η ορθή αποτύπωσή τους στο διπλογραφικό σύστημα,
η ημερήσια παρακολούθηση από την ταμειακή υπηρεσία των εσόδων και των εξόδων και η ορθή αποτύπωσή τους στο διπλογραφικό σύστημα, με αποτέλεσμα οι έλεγχοι στο τέλος της χρήσης να είναι απλούστεροι και ευχερέστεροι και παράλληλα να υπάρχει έγκαιρη κατάρτιση και έγκριση των οικονομικών καταστάσεων,
ο έλεγχός τους από τους ορκωτούς ελεγκτές γίνεται σταδιακά και παράλληλα με τις εργασίες των οικονομικών υπηρεσιών,
το προσωπικό υποστηρίζεται από ημερίδες και σεμινάρια (λογιστικής κ.λπ.).

Διαβάστε επίσης

Η απειλή των δασμών Τραμπ ταρακουνά τις παγκόσμιες αγορές

Παγκόσμια Τράπεζα: Στο 2,7% η παγκόσμια ανάπτυξη μέχρι το 2026

Ρεύμα: Γιατί είναι καλό νέο η αύξηση της υδροηλεκτρικής παραγωγής