THEPOWERGAME
Πλήγμα στην ιδέα της ευρωπαϊκής ενότητας για μεγάλα έργα αποτέλεσε η είδηση πως η κυβέρνηση της Ρώμης και η αμερικανική Space X του αμφιλεγόμενου δισεκατομμυριούχου και στενού συνεργάτη του Τραμπ, Έλον Μασκ, εξετάζουν τη σύναψη πενταετούς σύμβασης για το δορυφορικό σύστημα Starlink, ύψους 1,5 δισ. ευρώ. Είναι, επίσης, μια ισχυρή ένδειξη των διστακτικών βηματισμών της Ε.Ε σε νευραλγικούς και κρίσιμους τομείς στους οποίους όχι μόνον οι ΗΠΑ αλλά και η Κίνα εργάζονται πυρετωδώς εδώ και χρόνια για να έχουν προβάδισμα. Στην Ευρώπη, το δορυφορικό σύστημα IRIS2 (Infrastructure for Resilience, Interconnectivity and Security by Satellite) πρόκειται να τεθεί σε λειτουργία το 2030, ενώ η Κομισιόν όρισε πέρσι Επίτροπο Άμυνας και Διαστήματος για πρώτη φορά στην ιστορία.
Η Ιταλία ανακοίνωσε πως δεν έχει οριστικοποιηθεί κάποια συμφωνία με τη Space X του Έλον Μασκ. Το γεγονός, όμως, πως οι δυο πλευρές βρίσκονται σε συνομιλίες αφήνει έκθετη τη δέσμευση της χώρας στο IRIS2. Αυτός είναι ο φόβος που εκφράζεται από πολιτικούς αναλυτές και παράγοντες σε μια περίοδο που ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, κλονίζει συθέμελα τη διεθνή τάξη πραγμάτων, κάνοντας λόγο για την προσάρτηση του Παναμά και του Καναδά ή ακόμη και την απόκτηση της Γροιλανδίας προς όφελος των «εθνικών συμφερόντων» της χώρας του. Σε μια τόσο τεταμένη γεωπολιτική κατάσταση, η έκθεση ευαίσθητων δεδομένων της Ιταλίας στην SpaceX μπορεί να έχει επιπλοκές για την ευρύτερη ασφάλεια της Ευρώπης. Πολλώ δε μάλλον εάν ληφθεί υπόψη ότι στο Διαστημικό Κέντρο Fucino της Ιταλίας, ένα από τα μεγαλύτερα στον κόσμο στον έλεγχο δορυφόρων για μη στρατιωτικούς σκοπούς, αναμένεται να φιλοξενηθούν οι βασικές δραστηριότητες του IRIS². Το Fucino διαχειρίζεται το μη στρατιωτικό δορυφορικό σύστημα πλοήγησης της Ευρώπης, Galileo. Ο ευρωβουλευτής και μέλος της πολιτικής ομάδας Ανανεώστε την Ευρώπη (Renew Europe) Κριστόφ Γκουντλέρ, σχολίασε στην πλατφόρμα Χ (του Μασκ) πως «εάν θέλεις να στηρίξεις το Made in Italy δεν υπογράφεις δορυφορική συμφωνία με την SpaceX». Ως εναλλακτική πρότεινε το GovSatcom (Governmental Satellite Communications) που ενώνει τις δορυφορικές ικανότητες της Ιταλίας, της Γαλλίας, του Λουξεμβούργου, της Ισπανίας και της Ελλάδας.
Σε πρακτική βάση, το Starlink είναι ήδη ενεργό στην Ιταλία από το 2012 και εξυπηρετεί περίπου 50.000 πελάτες. Όμως είναι ανοικτό το ενδεχόμενο να επεκτείνει το εύρος των υπηρεσιών του για να συμπεριλάβει την παροχή υπηρεσιών σε έκτακτες περιπτώσεις όπως φυσικές καταστροφές και τρομοκρατικές επιθέσεις. Όπως επισημαίνει και η ειδησεογραφική ιστοσελίδα Euronews, ο υπουργός Αμύνης της Ιταλίας και ιδρυτικό μέλος των «Αδελφών της Ιταλίας», Γκουίντο Κροσέτο, θεωρεί απαραίτητο και το Starshield (σ.σ. δορυφορικό σύστημα της SpaceX που χρησιμοποιείται για στρατιωτικούς σκοπούς) λόγω της κυρίαρχης θέσης που έχει η SpaceX στη συνδεσιμότητα σε χαμηλή περίγειο τροχιά (Low Earth Orbit). Το Starshield λειτουργεί για αμυντικούς σκοπούς και έχει ήδη θέσει σε τροχιά 24 δορυφόρους, 17 από τους οποίους λειτουργούν για ειδικούς σκοπούς των ΗΠΑ και των συμμάχων τους. «Η Ευρώπη αναπτύσσει μεν ένα εναλλακτικό σύστημα αλλά θα έχει ολοκληρωθεί σε 10 με 15 χρόνια» δήλωσε ο Κροσέτο ενώπιον του κοινοβουλίου.
Απώτερος στόχος του IRIS2 , ένα έργο που αποτιμάται στα 11 δισ. δολάρια, είναι να μειωθεί η εξάρτηση της Ευρώπης από τα δορυφορικά συστήματα της SpaceX ή της επίσης αμερικανικής Kuiper του mr. Amazon Τζεφ Μπέζος. «Σε περιόδους κρίσεων δεν μπορούμε να είμαστε υπερβολικά εξαρτημένοι από εταιρείες ή χώρες εκτός Ε.Ε», είχε δηλώσει ο Άντριους Κουμπίλιους, επίτροπος της Ε.Ε για την άμυνα και το διάστημα.
Η ισχύς των δορυφορικών συστημάτων έγινε αισθητή όταν αποκαλύφθηκε πως ο Έλον Μασκ αρνήθηκε στην Ουκρανία να κάνει χρήση των διαδικτυακών υπηρεσιών του Starlink τον Σεπτέμβριο του 2022 για να προχωρήσει σε αιφνίδια επίθεση κατά των Ρώσων στην Κριμαία. Ο Μασκ είχε τότε αιτιολογήσει την απόφασή του κάνοντας λόγο για την πιθανότητα να αντιδράσει η Ρωσία με μια πυρηνική επίθεση ενώ η SpaceX δεν είχε συνάψει καμία σύμβαση με τον αμυντικό κλάδο του Κιέβου και έτσι δεν είχε καμία νομική υποχρέωση. Τότε παράγοντες του αμυντικού κλάδου είχαν τονίσει την ανάγκη να είναι ξεκάθαρες οι συμβάσεις αυτές ώστε να μην μπορεί καμία εταιρεία να αρνηθεί την παροχή υπηρεσιών.
Προ ημερών, ο Μασκ εξέφρασε τον ενθουσιασμό του για μια συνεργασία με την Ιταλία, δηλώνοντας στην πλατφόρμα Χ πως «η SpaceX είναι έτοιμη να παράσχει στην Ιταλία την πιο ασφαλή και προηγμένη συνδεσιμότητα». Ο Αμερικανός δισεκατομμυριούχος και ο Τραμπ δεν έχουν κρύψει τον θαυμασμό τους για τη Μελόνι.
Στην τρέχουσα συγκυρία, μια συμφωνία της Ρώμης με τη Space X του Μασκ, ο οποίος ως στενός σύμβουλος του Τραμπ φλερτάρει με όλες τις ακροδεξιές δυνάμεις της Ευρώπης, μπορεί να κρύβει συσχετισμούς που υπερβαίνουν τα όρια της επιχειρηματικότητας, αποτελώντας ακόμα μια εστία προβληματισμού για τις Βρυξέλλες…