THEPOWERGAME
Η Αφροδίτη της Μήλου, η «Μόνα Λίζα», 250 κρανία σε έναν τοίχο με καθρέφτη, ένας Τυραννόσαυρος Ρεξ έξι μέτρων. Όλα αυτά και πολλά άλλα αποτελούν εκθέματα στην περιοδεύουσα έκθεση «The Art of the Brick» που αυτή τη στιγμή βρίσκεται στο Βερολίνο. Όλα τα παραπάνω, αποτελούν έργα του Nathan Sawaya, πρώην δικηγόρου και νυν καλλιτέχνη. Το μέσο που επέλεξε; Τουβλάκια Lego.
Η Lego φυλάει τα τούβλα της με ζήλο. Στις αρχές της καλλιτεχνικής καριέρας του κ. Sawaya, η δανέζικη εταιρεία παιχνιδιών του έστειλε εντολή παύσης και αποχής. (Πλέον, ως «πιστοποιημένος επαγγελματίας της Lego», κατασκευάζει με τις ευλογίες της εταιρείας.) Στα κεντρικά γραφεία της Lego στο Billund της Δανίας, οι «αρχιμάστορες» εργάζονται πίσω από φιμέ παράθυρα, κρυμμένοι από τα αδιάκριτα βλέμματα. Φέτος το Γενικό Δικαστήριο της ΕΕ αποφάσισε υπέρ της Lego σε μια διαμάχη για το εμπορικό σήμα με μια γερμανική εταιρεία.
«Είμαστε η πιο αξιόπιστη μάρκα στον κόσμο, οπότε φροντίζουμε τη φήμη μας», λέει ο Niels Christiansen, διευθύνων σύμβουλος της Lego. Όταν είσαι ο μεγαλύτερος κατασκευαστής παιχνιδιών στον κόσμο, αυτή η φήμη βασίζεται στο να μαγεύεις συνεχώς τους πελάτες σου – νέους και παλιούς. Ο κ. Christiansen πιστεύει επίσης ότι η φήμη της εταιρείας θα εξαρτηθεί επίσης από την κατασκευή των δισεκατομμυρίων πλαστικών τούβλων της Lego με τρόπο φιλικότερο προς τον πλανήτη.
Η Lego δεν ξεκίνησε με πλαστικό. Ο ιδρυτής της, Ole Kirk Kristiansen, ξεκίνησε την εταιρεία το 1932 ως κατασκευάστρια ξύλινων παιχνιδιών, ενώνοντας δημιουργικά τις δανέζικες λέξεις leg godt, δηλαδή «παίζω καλά», για να σχηματίσει το όνομά της. Ο ίδιος κατοχύρωσε με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας τα πλαστικά του τούβλα το 1958 (και πέθανε αργότερα την ίδια χρονιά). Δύο χρόνια αργότερα, μετά από μια πυρκαγιά που κατέστρεψε την αποθήκη ξύλινων παιχνιδιών της, η Lego επέλεξε να συνεχίσει μόνο με τα πλαστικά τουβλάκια.
Η εταιρεία παραλίγο να χρεοκοπήσει το 2003-04, αφού επεκτάθηκε σε πολλούς τομείς, όπως τα παιδικά ρούχα και οι κούκλες. Ο Jorgen Vig Knudstorp, ο οποίος ανέλαβε διευθύνων σύμβουλος το 2004, πούλησε τα θεματικά πάρκα και εστίασε στα τουβλάκια και τις αρθρωτές «μίνι φιγούρες». Υπό τον κ. Kristiansen, ο οποίος ανέλαβε το 2017, η Lego συνέχισε να ευημερεί, ενώ οι περισσότεροι αντίπαλοι αγωνίζονταν να διαχειριστούν τις διαρκώς μεταβαλλόμενες τάσεις της επιχείρησης παιχνιδιών.
Τα τελευταία 20 χρόνια τα έσοδα της εταιρείας διπλασιάστηκαν, φτάνοντας το 2023 τα 66 δισ. κορόνες Δανίας (9,7 δισ. δολάρια), (βλ. διάγραμμα). Πριν από μια δεκαετία έγινε, βάσει εσόδων, η μεγαλύτερη κατασκευάστρια παιχνιδιών στον κόσμο. Σήμερα οι πωλήσεις της είναι μεγαλύτερες από αυτές των δύο μεγαλύτερων ανταγωνιστών της -της Mattel, δημιουργού της Barbie, και της Hasbro, κατασκευάστρια των όπλων Nerf – μαζί. Το 2023 άνοιξε 147 καταστήματα σε όλο τον κόσμο, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό τους σε 1.031, και έχτισε εργοστάσια στην Αμερική και το Βιετνάμ. Οι πωλήσεις το πρώτο εξάμηνο του 2024 παρουσιάζουν αύξηση κατά 13%, σε ετήσια βάση, τη στιγμή που η παγκόσμια αγορά παιχνιδιών συρρικνώθηκε. Το 2004 η εταιρεία ήταν ζημιογόνος. Το 2023 τα καθαρά κέρδη της ήταν 13 δισ. κορόνες που σημαίνει ένα αξιοζήλευτο περιθώριο κέρδους σχεδόν 20%.
Μπορεί η κατασκευάστρια παιχνιδιών να διατηρήσει την επιτυχία της; «Πρέπει να παραμείνουμε επίκαιροι για παιδιά και ενήλικες», λέει ο κ. Christiansen. Τα νέα σετ συνεχίζουν να έρχονται. Σχεδόν τα μισά από τα προϊόντα της γκάμας της το 2023 κυκλοφόρησαν την ίδια τη χρονιά. Η εταιρεία κατασκευάζει επίσης περισσότερα από 140 περίτεχνα σετ, ορισμένα με χιλιάδες κομμάτια, για τους ενήλικες οπαδούς της Lego (AFOLs), οι οποίοι αντιπροσωπεύουν πλέον το ένα πέμπτο των πωλήσεων.
Ωστόσο, είναι δύσκολο να ανταγωνίζεσαι χρονικά τον διαδικτυακό κόσμο. Σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Παιδικής και Εφηβικής Ψυχιατρικής, τα Αμερικανόπουλα ηλικίας 8-12 ετών περνούν κατά μέσο όρο, 4-6 ώρες την ημέρα παρακολουθώντας οθόνες διαφόρων τύπων, από smartphones έως τηλεοράσεις. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το 2022 η Lego επένδυσε σε μια συνεργασία με την Epic Games, δημιουργό του δημοφιλούς βιντεοπαιχνιδιού «Fortnite», για να δημιουργήσει «συναρπαστικές ψηφιακές εμπειρίες για παιδιά όλων των ηλικιών». Η συμφωνία τους αποδείχθηκε επικερδής.
Μέχρι στιγμής, οι προσπάθειες της Lego να βρει μια πράσινη εναλλακτική λύση για το πλαστικό, την άλλη μεγάλη πρόκληση της εταιρείας, δεν ήταν και τόσο πετυχημένες. Παρ’ όλα αυτά, μέχρι το 2032, ο κ. Christiansen σχεδιάζει να κατασκευάσει τούβλα εξ ολοκλήρου από βιώσιμο υλικό. Η Lego έχει αρχίσει να κατασκευάζει ορισμένα κομμάτια με ένα νέο πλαστικό που κατασκευάζεται με τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και ανακυκλωμένων υλικών. Η ανανεώσιμη ρητίνη είναι έως και 60% ακριβότερη από το πλαστικό που κατασκευάζεται από ορυκτά καύσιμα, αλλά ο κ. Christiansen λέει ότι είναι έτοιμος να απορροφήσει το κόστος. Αγοράζοντας μεγάλη ποσότητα, ελπίζει να δημιουργήσει μια αγορά για το υλικό και να πιέσει το κόστος του προς τα κάτω. Σκοπεύει μέχρι το 2032 να μειώσει το αποτύπωμα άνθρακα της Lego κατά 37% (σε σύγκριση με το 2019) και η εταιρεία να είναι κλιματικά ουδέτερη μέχρι το 2050.
Η οικογενειακή ιδιοκτησία επιτρέπει στη Lego να βλέπει μακροπρόθεσμα, λέει ο κ. Christiansen. (Ένα ίδρυμα κατέχει το ένα τέταρτο της εταιρείας- η οικογένεια Kristiansen κατέχει το υπόλοιπο). Μετά το 2032 η πορεία προς την ουδετερότητα του άνθρακα θα είναι πιο απότομη, παραδέχεται, αλλά «υπηρετούμε τα παιδιά» – τους κληρονόμους του πλανήτη. Και, όπως σίγουρα ελπίζει, τους αυριανούς ενήλικες οπαδούς της Lego.
Διαβάστε επίσης
Logistics: Oι νέες επενδύσεις και η πορεία των μεγάλων έργων
Σπίτι μου ΙΙ: Τα 26 μυστικά που ξεκλειδώνουν την αγορά κατοικίας
ΔΑΠΕΕΠ: Final Four για τις θέσεις Προέδρου και Διευθύνοντος Συμβούλου