Γεωργικές επιδοτήσεις: Αυτοί οι δισεκατομμυριούχοι "άρπαξαν" 3 δισ.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έδωσε γενναιόδωρες γεωργικές επιδοτήσεις σε εταιρείες περισσότερων από δώδεκα δισεκατομμυριούχων μεταξύ 2018 και 2021, όπως αποκαλύπτει ο Guardian, συμπεριλαμβανομένων εταιρειών που ανήκουν στον πρώην πρωθυπουργό της Τσεχίας, Αντρέι Μπάμπις, και του Βρετανού επιχειρηματία, Τζέιμς Ντάισον (Sir James Dyson).

Οι δισεκατομμυριούχοι ήταν «τελικοί δικαιούχοι» που συνδέονται με 3,3 δισεκατομμύρια ευρώ (2,76 δισεκατομμύρια στερλίνες) των γεωργικών δωρεών της ΕΕ κατά τη διάρκεια της τετραετίας, παρόλο που χιλιάδες μικρές φάρμες έκλεισαν, σύμφωνα με την ανάλυση επίσημων αλλά αδιαφανών στοιχείων από κράτη μέλη της ΕΕ.

Οι 17 «τελικοί δικαιούχοι» που εμφανίστηκαν στη λίστα των πλούσιων του Forbes για το 2022 περιλαμβάνουν τον Μπάμπις, τον πρώην πρωθυπουργό της Τσεχίας που αθωώθηκε τον Φεβρουάριο για απάτη που αφορούσε γεωργικές επιδοτήσεις. Eπίσης στη λίστα είναι ακόμα ο Ντάισον, ο Βρετανός μεγιστάνας της ηλεκτρικής σκούπας που υποστήριξε ότι η Βρετανία έπρεπε να φύγει από την ΕΕ και του οποίου η εταιρεία έλαβε πληρωμές πριν από το Brexit, και ο Γκούο Γκουανγκτσάνγκ (Guangchang Guo), ένας Κινέζος επενδυτής που είναι ιδιοκτήτης της ποδοσφαιρικής ομάδας Wolverhampton Wanderers.

Άλλοι δισεκατομμυριούχοι δικαιούχοι κεφαλαίων φορολογουμένων της ΕΕ είναι ο Κλέμενς Τένις (Clemens Tönnies), ο Γερμανός μεγιστάνας του κρέατος που παραδέχτηκε ότι «έκανε λάθος» για τον Βλαντιμίρ Πούτιν το 2022, ο Άντερς Χολχ Πόβλσεν(Anders Holch Povlsen), ο Δανός λάτρης της πεζοπορίας και Βρετανός ιδιώτης γαιοκτήμονας και ο Κιελντ Κιρκ Κρίστιανσεν (Kjeld Kirk Kristiansen), ο Δανός κατασκευαστής παιχνιδιών και πρώην διευθύνων σύμβουλος της Lego.

«Είναι τρέλα», είπε ο Benoît Biteau, Γάλλος παραγωγός βιολογικών προϊόντων και ευρωβουλευτής των Πρασίνων στο τελευταίο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. «Η συντριπτική πλειοψηφία των αγροτών αγωνίζεται να βγάλει τα προς το ζην».

Η ΕΕ χορηγεί το ένα τρίτο του συνολικού προϋπολογισμού της στους αγρότες μέσω της κοινής γεωργικής της πολιτικής (Cap), η οποία μοιράζει χρήματα με βάση την έκταση της γης που κατέχει ένας αγρότης και όχι εάν χρειάζονται τη στήριξη.

Ωστόσο, οι αυστηροί κανόνες απορρήτου, οι αδύναμες απαιτήσεις διαφάνειας και οι πολύπλοκες αλυσίδες ιδιοκτησίας της εταιρείας σημαίνουν ότι δεν είναι δυνατός ο έλεγχος σχετικά με το ποιος παίρνει τα χρήματα. Σε μια μελέτη που ανατέθηκε από την επιτροπή δημοσιονομικού ελέγχου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου το 2021, ερευνητές από το Κέντρο Μελετών Ευρωπαϊκής Πολιτικής (Ceps) διαπίστωσαν ότι είναι «επί του παρόντος de facto αδύνατο» να εντοπιστούν οι μεγαλύτεροι τελικοί δικαιούχοι χρηματοδότησης της ΕΕ με πλήρη εμπιστοσύνη.

Για να κάνουν την καλύτερη εκτίμηση, οι ερευνητές συνέδεσαν δεδομένα για τους αποδέκτες των γεωργικών επιδοτήσεων από κάθε κράτος μέλος με μια εμπορική βάση δεδομένων εταιρειών. Αντίστροφα από τους παραλήπτες, εντόπισαν άτομα που κατείχαν τουλάχιστον το 25% μιας εταιρείας σε κάθε βήμα της αλυσίδας ιδιοκτησίας για να βρουν τους «τελικούς δικαιούχους».

Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι ερευνητές δεν μπόρεσαν να εντοπίσουν τα χρήματα επειδή πήγαν σε περιφερειακούς φορείς που αναδιανέμουν τα μετρητά.

Η ανάλυση εξέτασε το τελικό φυσικό πρόσωπο στο τέλος μιας αλυσίδας εταιρειών, δήλωσε ο Damir Gojsic, ερευνητής χρηματοοικονομικών αγορών που συνέταξε την έκθεση Ceps και ενημέρωσε την ανάλυση για τον Guardian. «Ιδανικά, θα εστιάζατε στους εκατομμυριούχους, αλλά δεν υπάρχει λίστα με εκατομμυριούχους εκεί έξω».

Ο Γκόισιτς διαπίστωσε ότι 17 δισεκατομμυριούχοι είχαν λάβει γεωργικά φυλλάδια της ΕΕ μέσω εταιρειών που ανήκαν εξ ολοκλήρου ή εν μέρει κατά τη διάρκεια της τετραετίας. Το συνολικό χρηματικό ποσό που συνδέεται με τους δισεκατομμυριούχους ήταν 3,3 δισεκατομμύρια ευρώ, αλλά η αλυσίδα των εταιρειών ήταν πολύ περίπλοκη και ανακριβής για να σταθμίσει τα ποσά με βάση το μερίδιο ιδιοκτησίας τους, είπε.

Οι επιστήμονες έχουν επικρίνει τα «διστραμμένα κίνητρα» στο Cap που ωθούν τους αγρότες να καταστρέψουν τη φύση. Εκτιμούν ότι το 50%-80% των γεωργικών επιδοτήσεων της ΕΕ προορίζονται για τη γεωργία ζώων και όχι για τρόφιμα που θα ήταν καλύτερα για την υγεία των ανθρώπων και του πλανήτη.

«Χρειαζόμαστε μια ταχεία μετάβαση στα τρόφιμα για ένα πιο υγιές μέλλον και οι επιδοτήσεις είναι ο μεγαλύτερος οικονομικός μοχλός αλλαγής», δήλωσε ο Paul Behrens, ερευνητής παγκόσμιας αλλαγής στο Πανεπιστήμιο του Leiden, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη.

Είπε: «Η ανισότητα στο Cap είναι ακραία και αυτό το έργο υπογραμμίζει ξανά πόσο οι πλουσιότεροι ιδιοκτήτες γης συνεχίζουν να πλουτίζουν από τις επιδοτήσεις. Αν και η διαφάνεια στο Cap έχει βελτιωθεί με την πάροδο του χρόνου, ο όγκος της δουλειάς ντετέκτιβ που απαιτείται για να αποκαλυφθεί ο τρόπος με τον οποίο δαπανώνται τα χρήματα του δημόσιου φόρου είναι εκπληκτικός».

Οι περισσότεροι από τους 17 δισεκατομμυριούχους δεν απάντησαν στα αιτήματα για σχόλια. Μια χούφτα αρνήθηκε να σχολιάσει.

Ο Dyson έγραψε μια επιστολή στον Guardian πέρυσι υποστηρίζοντας ότι «ποτέ δεν υποστήριξε τη βάση του Cap». Ένας εκπρόσωπος της Dyson Farming είπε ότι η οικογένεια είχε επενδύσει 140 εκατομμύρια £ για τη βιώσιμη βελτίωση των αγροκτημάτων και των καλλιεργήσιμων εκτάσεων, επιπλέον του κόστους της γης, το οποίο «νανίζει τυχόν πληρωμές επιδότησης» που λαμβάνει η Dyson Farming Ltd. Είπαν: «Οι εταιρείες της έχουν επίσης συνεισφέρει πολλών εκατοντάδων εκατομμυρίων λιρών σε φόρους και δασμούς της ΕΕ.

«Τα αγροκτήματα απασχολούν τώρα περισσότερα από 250 άτομα και χρησιμοποιούν αγροτεχνολογία και καινοτομία για να υποστηρίξουν την επισιτιστική ασφάλεια του Ηνωμένου Βασιλείου. Μόνο το 2023, η Dyson Farming παρήγαγε βιώσιμα 40.000 τόνους σιταριού, 12.000 τόνους πατάτες και 750 τόνους βρετανικές φράουλες εκτός εποχής, οι οποίες αποφεύγουν τα αεροπορικά μίλια και τον αντίκτυπο του άνθρακα των φρούτων που εισάγονται από το εξωτερικό.

Ο Thomas Dosch, επικεφαλής δημοσίων υποθέσεων στο Tönnies, είπε ότι η εταιρεία υποστήριξε έναν «αναπροσανατολισμό» της ευρωπαϊκής γεωργικής πολιτικής, έτσι ώστε οι αγρότες που εργάζονταν με φιλικούς προς το περιβάλλον τρόπους να αποζημιωθούν για τη σχετική απώλεια εισοδήματος. «Δεν θα πρέπει να καταβάλλονται επιδοτήσεις για την ποσότητα των προϊόντων ή ως πριμοδότηση έκτασης ανά εκτάριο», είπε.

Μια άλλη επιλογή θα ήταν να επιβληθούν κυρώσεις για περιβαλλοντικά επιβλαβείς συμπεριφορές επιβάλλοντας υψηλό κόστος, πρόσθεσε. «Ωστόσο, εάν αυτό οδηγούσε σε πολύ υψηλότερες τιμές των τροφίμων και ίσως ακόμη και σε ελλείψεις τροφίμων, πιστεύω ότι αυτό θα ήταν πολιτικά απαράδεκτο».

Διαβάστε επίσης

Ο τουρισμός φέρνει τους εφοπλιστές στην… ξηρά

Εταιρικά ομόλογα: Τα 20 που μπορεί να αγοράσει κάποιος με 1.000 ευρώ

Ο γρίφος των κορεσμένων δικτύων και των υψηλών τιμών ενέργειας