Παγκόσμια Τράπεζα: Η χαμένη δεκαετία στη μάχη κατά της φτώχειας

Μια δυσάρεστη παγκόσμια πραγματικότητα αναδεικνύει μέσα από την ετήσια έκθεσή της για την ευημερία στον πλανήτη η Παγκόσμια Τράπεζα. Για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες η φτώχεια στον πλανήτη αυξήθηκε, με το 8,5% του παγκόσμιου πληθυσμού να ζει σε συνθήκες ακραίας φτώχειας και το 44% του πληθυσμού, δηλαδή σχεδόν 5/10 ανθρώπους παγκοσμίως να ζουν σε φτώχεια. Υπό αυτά τα δεδομένα, ο στόχος περιορισμού της στο 3% έως το 2030 καθίσταται ανέφικτος με την παγκόσμια τράπεζα να χαρακτηρίζει τη δεκαετία 2020-2030 «χαμένη», ενώ πλην της πανδημίας, οι πόλεμοι, τα χρέη και η κλιματική κρίση, που ήταν βασικά συστατικά για να φτάσουμε σε αυτά τα ποσοστά, θα συνεχίσουν να υφίστανται και να ταλαιπωρούν.

Όπως παρατηρεί η έκθεση, ο αριθμός των ανθρώπων που ζουν κάτω από αυτό το υψηλότερο πρότυπο έχει ελάχιστα μεταβληθεί από το 1990, λόγω της αύξησης του πληθυσμού. Με τον σημερινό ρυθμό προόδου, θα χρειαζόταν δεκαετίες για να εξαλειφθεί η ακραία φτώχεια και περισσότερο από έναν αιώνα για να ξεπεράσουν οι άνθρωποι τα 6,85 δολάρια την ημέρα.

Η Παγκόσμια Τράπεζα εξηγεί, ότι η πρόοδος έχει σταματήσει εν μέσω πολλαπλών σοκ και αναπτυξιακών προτύπων που δεν επέτρεψαν στους φτωχότερους να καλύψουν το χαμένο έδαφος.

Φτώχεια: Μειώθηκε ο αριθμός των οικονομιών με υψηλή ανισότητα, αλλά….

Η πανδημία είχε οδυνηρές επιπτώσεις και η ακραία φτώχεια στις φτωχότερες χώρες σήμερα εξακολουθεί να είναι πάνω από τα προ πανδημίας ποσοστά. Η φτώχεια εξακολουθεί να συγκεντρώνεται σε περιοχές με ιστορικά χαμηλή οικονομική ανάπτυξη και αστάθεια, όπως στην Αφρική. Τα κέρδη στη μείωση του παγκόσμιου χάσματος ευημερίας, της Παγκόσμιας Τράπεζας για το νέο μέτρο της κοινής ευημερίας, έχουν επίσης σταματήσει μετά την πανδημία λόγω τη μείωση της οικονομικής ανάπτυξης και την απόκλιση των μέσων εισοδημάτων μεταξύ των χωρών. Σήμερα, τα εισοδήματα σε όλο τον κόσμο, κατά μέσο όρο, θα πρέπει να πενταπλασιαστούν για να φθάσουν ένα επίπεδο ευημερίας της τάξης των 25 δολαρίων ανά άτομο την ημέρα, το οποίο σε πολλά μέρη του πλανήτη μας παραμένει ένας εντελώς φιλόδοξος στόχος.

Στον αντίποδα βέβαια, ο αριθμός των οικονομιών με υψηλή ανισότητα έχει μειωθεί από 61 σε 49 μέσα σε μια δεκαετία. Οι οικονομίες με υψηλή ανισότητα συγκεντρώνονται στη Λατινική Αμερική και Καραϊβική και στην υποσαχάρια Αφρική και αντιπροσωπεύουν 1,7 δισεκατομμύρια ανθρώπους. Το 2022, αυτό το νούμερο αντιστοιχούσε περίπου στο ένα πέμπτο του παγκόσμιου πληθυσμού, ένα μερίδιο που παρέμεινε περίπου το ίδιο κατά την τελευταία δεκαετία. Το 70% του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε μια οικονομία με μέτρια ανισότητα και μόνο το 7% ζει σε οικονομίες με χαμηλή ανισότητα.

Επιπλέον, σχεδόν ένας στους πέντε ανθρώπους κινδυνεύει να ζημιωθεί και στην κοινωνική πρόνοια, λόγω μιας σειράς ακραίων καιρικών φαινομένων από τα οποία θα δυσκολευτούν να ανακάμψουν. Η υποσαχάρια Αφρική έχει το μεγαλύτερο μερίδιο των ανθρώπων που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο από ακραία καιρικά φαινόμενα, ενώ η Νότια Ασία έχει το μεγαλύτερο συνολικό πληθυσμό σε υψηλό κίνδυνο από ακραία καιρικά φαινόμενα (32% του πληθυσμού). Αντίθετα, το ποσοστό των ατόμων που βρίσκονται σε κίνδυνο είναι το χαμηλότερο στη Βόρεια Αμερική, όπου λιγότερο από 1% του πληθυσμού διατρέχει υψηλό κίνδυνο.

Η ατμοσφαιρική ρύπανση και η υγεία κοστίζουν ακριβά στο παγκόσμιο ΑΕΠ

Το 2022, οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου έφθασαν σε επίπεδα ρεκόρ, παγιδεύοντας σχεδόν 50% περισσότερη θερμότητα από ό,τι το 1990. Η κλιματική αλλαγή θα οδηγήσει πιθανότατα σε πιο συχνά και πιο έντονα ακραία καιρικά φαινόμενα, τα οποία θα επηρεάσουν αρνητικά την ευημερία. Τα μεγάλα κενά στο ανθρώπινο κεφάλαιο, τις βασικές υποδομές και τα βασικά αγαθά της ζωής επηρεάζουν σημαντικούς πληθυσμούς στις φτωχότερες περιοχές.

Η ατμοσφαιρική ρύπανση αποτελεί κορυφαίο περιβαλλοντικό κίνδυνο για την υγεία των ανθρώπων, στον οποίο πρέπει να δοθεί προτεραιότητα: είχε κόστος για την υγεία που αντιπροσωπεύει το 6,1 % του παγκόσμιου ΑΕΠ το 2019. Ο υποσιτισμός αυξάνεται επίσης σε παγκόσμιο επίπεδο και παραμένει ιδιαίτερα υψηλός στην υποσαχάρια Αφρική.

Το περιβάλλον παγκοσμίως αντιμετωπίζει πολλαπλές και αλληλένδετες κρίσεις ή μια «πολυκρίση», όπως την χαρακτηρίζει η Παγκόσμια Τράπεζα και έχει γίνει πιο δύσκολο εξαιτίας της αργής οικονομικής ανάπτυξης, των υψηλών επιπέδων χρέους, την αυξημένη αβεβαιότητα, την αστάθεια και την πόλωση. Η οικονομική ανάπτυξη στις φτωχότερες χώρες αναμένεται να παραμείνει ασθενέστερη από ό,τι στη δεκαετία πριν από την πανδημία. Επιπλέον, οι πληρωμές τόκων χρέους στις φτωχότερες ρυθμίσεις φθάνουν σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, εκτρέποντας τις δαπάνες μακριά από ζωτικής σημασίας, κρίσιμες ανάγκες.

Όπως υπογραμμίζει η παγκόσμια τράπεζα, η προστασία των ανθρώπων από ακραία καιρικά φαινόμενα απαιτεί δράση σε δύο μέτωπα:

(α) μείωση της ευπάθειας με την ενίσχυση της διαχείρισης των κινδύνων και

(β) πρόληψη της κλιμάκωσης των μελλοντικών κλιματικών κινδύνων με την επιτάχυνση των μετασχηματισμών για τη μείωση της έντασης των εκπομπών της ανάπτυξης.

Οι πλούσιες χώρες ρυπαίνουν τον πλανήτη, οι φτωχές το επωμίζονται

Με περιορισμένους προϋπολογισμούς, μεγάλη αβεβαιότητα και αντικρουόμενα συμφέροντα, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να θέσουν προτεραιότητες και να κάνουν δύσκολες επιλογές. Χρειάζεται να κατανοήσουν τις αντισταθμίσεις μεταξύ της αύξησης των εισοδημάτων και της μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, να βρουν τρόπους για την κλιμάκωση συνεργιστικών πολιτικών που μπορούν να συμβάλουν στην πρόοδο σε πολλαπλά μέτωπα ή να μειώσουν τις αντισταθμίσεις και να διαχειριστούν το κόστος μετάβασης σε συγκεκριμένες ομάδες και κοινότητες που επηρεάζονται από τις αλλαγές στην αγορά εργασίας ή τις τιμές.

Και εδώ έρχεται και μια κρίσιμη παρατήρηση: Oι εκπομπές παράγονται κυρίως από τις πλουσιότερες χώρες και στον αντίποδα οι φτωχότερες χώρες κινδυνεύουν περισσότερο. Ενώ οι χώρες ανώτερου μεσαίου και υψηλού εισοδήματος ευθύνονται σήμερα για τα 4/5 των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, οι χώρες χαμηλού και κατώτερου μεσαίου εισοδήματος συμβάλλουν με σχετικά μικρό μερίδιο στις εκπομπές, παρόλο που σε αυτές κατοικεί το 50% του παγκόσμιου πληθυσμού. Για παράδειγμα, η υποσαχάρια Αφρική αντιπροσωπεύει μόνο το 5% των παγκόσμιων εκπομπών.

Οι προτεραιότητες για τις χώρες μεσαίου εισοδήματος

Οι χώρες με χαμηλό εισόδημα και οι εύθραυστες χώρες πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στη μείωση της φτώχειας με την προώθηση των επενδύσεων σε ανθρώπινο, φυσικό και χρηματοοικονομικό κεφάλαιο. Η ανάπτυξη αυτή πρέπει να είναι χωρίς αποκλεισμούς, δημιουργώντας ευκαιρίες απασχόλησης και διασφαλίζοντας ότι οι φτωχοί μπορούν να επωφεληθούν από τις ευκαιρίες (για παράδειγμα, μέσω ποιοτικής εκπαίδευσης. Η προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης, των βασικών επενδύσεων και της ασφάλισης είναι θεμελιώδους σημασίας για τη βιώσιμη βελτίωση της ζωής των φτωχών. Οι δράσεις αυτές μειώνουν την πολυδιάστατη φτώχεια και ενισχύουν την ανθεκτικότητα έναντι ακραίων καιρικών συνθηκών και άλλων κλυδωνισμών.

Οι χώρες μεσαίου εισοδήματος πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στην αύξηση του εισοδήματος που μειώνει την ευπάθεια και να επιδιώξουν συνεργιστικές δράσεις. Οι χώρες μεσαίου εισοδήματος έχουν εξέλθει με επιτυχία από το καθεστώς χαμηλού εισοδήματος και ενώ μπόρεσαν να μειώσουν σημαντικά την ακραία φτώχεια, αγωνίζονται να διατηρήσουν το δυναμική που απαιτείται για να φθάσουν σε επίπεδα υψηλού εισοδήματος και να ανεβάσουν τους ανθρώπους πάνω από το όριο της φτώχειας των 3,65 και 6,85 δολαρίων. Όπως και στις χώρες χαμηλού εισοδήματος, η επιτάχυνση της οικονομικής ανάπτυξης, η ενίσχυση της παραγωγικής ικανότητας των φτωχότερων νοικοκυριών, και η διαχείριση των κινδύνων αποτελούν το κλειδί.

Ταυτόχρονα, οι εκπομπές πολλών χωρών μεσαίου εισοδήματος δεν μπορούν να παραμεληθούν. Χωρίς δράση, οι εκπομπές τους θα αυξηθούν κατά τις επόμενες δεκαετίες θα ξεπεράσουν σε απόλυτους αριθμούς τις εκπομπές των χωρών ανώτερου μεσαίου εισοδήματος και των χωρών υψηλότερου εισοδήματος. Για το σκοπό αυτό, ο προσδιορισμός συνεργιστικών πολιτικών που μπορούν να συμβάλουν σε όλους τους στόχους και η κλιμάκωσή τους είναι το κλειδί. Η αντιμετώπιση των τοπικών περιβαλλοντικών κινδύνων, όπως η ατμοσφαιρική ρύπανση, είναι ένας τομέας με πολλαπλά οφέλη.

Το χρηματοδοτικό κενό για τη βιώσιμη ανάπτυξη αυξάνεται, γεγονός που εμποδίζει την ικανότητα των χωρών με χαμηλότερο εισόδημα να επενδύσουν σε πολλαπλούς στόχους. Οι χώρες πρέπει επίσης να λάβουν υπόψη τους τις παγκόσμιες ευθύνες τους και ότι οι διεθνείς φορείς έχουν να διαδραματίσουν κρίσιμο συντονιστικό ρόλο. Ο τερματισμός της φτώχειας και η ενίσχυση της κοινής ευημερίας σε έναν βιώσιμο πλανήτη θα απαιτήσουν νέους τρόπους οργάνωσης της οικονομικής δραστηριότητας, καταλήγει η Παγκόσμια Τράπεζα.

Διαβάστε επίσης

Τυχερά παιχνίδια: Εκτόξευση τζίρου στα 42 δισ. το 2024

Dromeus Capital: “Άνοιγμα” στα data centers με επένδυση ύψους 300 εκατ.

Αλεξόπουλος: Οι πρώτες ύλες “κλειδί” για τους κλιματικούς στόχους