Ιπτάμενα ταξί: Χορός δισεκατομμυρίων για τις μετακινήσεις του αύριο

Δεν αργεί η ημέρα που τα ιπτάμενα ταξί θα μπουν στην καθημερινότητα των πόλεων, έστω και αν στην αρχή θα εξυπηρετούν αποκλειστικά τις μετακινήσεις των πλουσίων. Τα τελευταία χρόνια δεκάδες startup εταιρείες επιδίδονται σε αγώνα δρόμου για το ποια θα είναι αυτή που θα λανσάρει πρώτη ένα πλήρως λειτουργικό eVTOL. Το φουτουριστικό αεροσκάφος κάθετης απογείωσης και προσγείωσης, με eco-friendly χαρακτηριστικά, αναπτύσσεται προκειμένου να δώσει αποτελεσματικές εναλλακτικές λύσεις στις επίγειες μεταφορές, ειδικά στις μεγάλες πόλεις με «κορεσμένο» οδικό δίκτυο, όπου η κυκλοφοριακή συμφόρηση αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας.

Νεοφυείς επιχειρήσεις σε όλο τον κόσμο, όπως οι Joby Aviation, Archer, Lilium και Wisk Aero ηγούνται αυτής της τεχνολογικής επανάστασης στους αιθέρες, αναπτύσσοντας ηλεκτρικά αεροσκάφη κάθετης απογείωσης και προσγείωσης, τα οποία αναμένεται να αλλάξουν άρδην τον τρόπο που οι κάτοικοι των μεγάλων πόλεων θα μετακινούνται στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον. Η κούρσα των eVTOL έχει και ελληνικό άρωμα: Τα Aria Hotels σχεδιάζουν να κατασκευάσουν τέσσερα vertiports στην Ελλάδα για ηλεκτρικά ιπτάμενα ταξί σε στρατηγικά σημεία της χώρας. Το συγκεκριμένο project αποτελεί μέρος στρατηγικής επένδυσης, ύψους 50 εκατ. ευρώ, για την προώθηση των αεροταξί και την ενίσχυση της βιώσιμης οικονομίας στην Ελλάδα.

Σε αυτόν τον αγώνα δρόμου για τις «μετακινήσεις του αύριο» κομβικό ρόλο διαδραματίζουν κρατικά funds αλλά και παραδοσιακοί γίγαντες της αεροδιαστημικής (σ.σ. Boeing, Airbus), όπως και αυτοκινητοβιομηχανίες (σ.σ. κινεζική Xpeng) που υπογράφουν ως εταίροι για την ανάπτυξη ενός τομέα ο οποίος έχει χαράξει πορεία προς την πιστοποίηση και τις αδειοδοτημένες πτήσεις εντός του 2025.

Όπως συμβαίνει σε κάθε μεγάλη καινοτομία του παρελθόντος, οι πρώτες πτήσεις με ιπτάμενα ταξί εξελίσσονται (και) σε μάχη γοήτρου. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα κονταροχτυπιούνται με την Κίνα για τα «πρωτεία», με ΗΠΑ, Βρετανία, Γερμανία και Νότια Κορέα να ακολουθούν από κοντά, την ώρα που η Ιαπωνία με την Toyota αποτελεί το new entry της κούρσας, σύμφωνα με δημοσίευμα της Wall Street Journal. Το πιθανότερο, πάντως, είναι το Ντουμπάι να είναι αυτό που θα κόψει πρώτο το νήμα, με τα eVTOL της Joby Aviation να κάνουν (και επίσημα) την εμφάνισή τους ανάμεσα στους ουρανοξύστες της αραβικής μεγαλούπολης εντός του 2025.

Η υπόθεση των αεροταξί αποτελεί μία ακόμη περίπτωση όπου η πραγματικότητα έρχεται να συναντήσει καταστάσεις σε ταινίες επιστημονικής φαντασίας, τύπου «Πέμπτο Στοιχείο», με τη διαφορά όμως ότι στη θέση του οδηγού δεν θα βρίσκεται ο κινηματογραφικός Κόρμπεν Ντάλας, όπως επίσης και πως τα ιπτάμενα ταξί δεν θα θυμίζουν σε τίποτα το κινηματογραφικό σύμπαν του Λυκ Μπεσόν.

Η ανάπτυξη των eVTOL φέρνει πιο κοντά τα ιπτάμενα ταξί

Με φουτουριστικό σχέδιο, αθόρυβα και κινούμενα αποκλειστικά με ηλεκτρική ενέργεια από μπαταρίες, τα eVTOL είναι πλήρως εναρμονισμένα με τις βασικές αρχές της net zero στρατηγικής. Πρακτικά, αναπτύσσονται για να αντικαταστήσουν τα ελικόπτερα, καθώς κοστίζουν λιγότερο σε καύσιμα, αφήνοντας παράλληλα μικρότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα.

Περισσότερες από 400 εταιρείες έχουν κατοχυρώσει σχέδια για eVTOL (Electric Vertical Take-Off and Landing). Η χρηματοδότηση το 2023 διαμορφώθηκε στα 1,2 δισ. δολάρια, με την εκτίμηση των αναλυτών να κάνει λόγο για… εκτόξευση στα 23,4 δισ. δολάρια μέχρι το 2030. Το νούμερο αυτό μεταφράζεται σε μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης της τάξης του 52%.

Βραχυπρόθεσμα, όπως αναφέρει το CNBC, τα ηλεκτρικά ταξί θα καλύπτουν μικρές αποστάσεις εντός του αστικού ιστού και θα εξυπηρετούν συγκεκριμένες διαδρομές υψηλής ζήτησης, παρακάμπτοντας το μποτιλιάρισμα στο έδαφος. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο σχεδιασμός της United Airlines να χρησιμοποιήσει τα eVTOL της Archer για σύντομες διαδρομές σε Σικάγο και Νέα Υόρκη από και προς τα διεθνή αεροδρόμια Ο’ Χάρε και Νιούαρκ αντίστοιχα.

Στο Ντουμπάι οι πρώτες «πιάτσες» για ιπτάμενα ταξί

Mε τον χρόνο να μετρά αντίστροφα για να ξεκινήσουν τα πρώτα δρομολόγια στο Ντουμπάι, η βρετανική Skyports Infrastructure έχει υπογράψει συμφωνία με την αρμόδια Αρχή Οδών και Μεταφορών για να κατασκευάσει τέσσερα vertiports σε κομβικά σημεία της αραβικής πόλης. Πρόκειται για τις πρώτες «πιάτσες» των ιπτάμενων ταξί σε παγκόσμια κλίμακα. Τα τέσσερα αυτά σημεία επιλέχθηκαν για να συνδεθεί το διεθνές αεροδρόμιο του Ντουμπάι με κεντρικά ξενοδοχεία της πόλης. Τον σχεδιασμό των terminals έχει αναλάβει η αρχιτεκτονική εταιρεία Foster + Partners.

Το πρώτο από τα τέσσερα vertiports στο Ντουμπάι αναμένεται να λειτουργήσει το πρώτο τρίμηνο του 2026, με τα επίσημα δρομολόγια να ξεκινούν προς τα τέλη του 2025. Όπως αναφέρθηκε και νωρίτερα, τα eVTOLs που θα εκτελούν τα δρομολόγια, θα κατασκευαστούν από την αμερικανική Joby Aviation.

Η «μεγάλη εικόνα» για τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα είναι το αεροταξί να γίνει τόσο συνηθισμένο όσο το λεωφορείο. Εφόσον όλα κυλήσουν σύμφωνα με τον σχεδιασμό, το επόμενο βήμα είναι τα ιπτάμενα ταξί να εκτελούν δρομολόγια μεταξύ Ντουμπάι και Άμπου Ντάμπι.

Τον Οκτώβριο του 2022 η Xpeng Aeroht, θυγατρική της κινεζικής αυτοκινητοβιομηχανίας Xpeng, παρουσίασε το πρωτότυπο eVTOL της, το οποίο φιλοδοξεί να λειτουργήσει ως ιπτάμενο ταξί. Με φουτουριστική εμφάνιση, το XPeng X2 προορίζεται για αστικές πτήσεις χαμηλού ύψους. Μπορεί να μεταφέρει δύο επιβάτες. Με 8 ρότορες και τέσσερις ανεξάρτητες συστοιχίες μπαταριών, έχει τη δυνατότητα να εκτελεί πτήσεις έως 35 λεπτά περίπου, κινούμενο με ταχύτητα έως 130 χλμ.

VoloCity, τα ιπτάμενα ταξί που έμειναν καθηλωμένα στο Παρίσι

Παρά τη συγκρατημένη, όμως, αισιοδοξία, οι προκλήσεις παραμένουν όπως επιβεβαιώθηκε και με τα ιπτάμενα VoloCity, τα οποία δεν πέταξαν τελικά στον ουρανό του Παρισιού κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων του καλοκαιριού.

Η γερμανική startup Volocopter, με ιδρυτές τους Αλεξάντερ Ζόζελ και Στέφαν Γουλφ που εξειδικεύεται στην ανάπτυξη ηλεκτρικών ταξί για εναέριες αστικές μετακινήσεις, δεν κατάφερε τελικά να πετάξει τα VoloCity. Παρόλο που η νεοφυής επιχείρηση είχε την υποστήριξη του γαλλικού ομίλου διαχείρισης αεροδρομίων ADP (σ.σ. στο χαρτοφυλάκιό του περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων τα αεροδρόμια Σαρλ ντε Γκωλ και Ορλύ), η πολυπόθητη πιστοποίηση δεν ήρθε ποτέ από τον Οργανισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Αεροπορική Ασφάλεια (EASA).

Δοκιμαστικές πτήσεις επρόκειτο να πραγματοποιηθούν κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων, με προσγείωση σε πλωτή εξέδρα στον Σηκουάνα κοντά στον σιδηροδρομικό σταθμό «Αούστερλιτς» στο νοτιοανατολικό Παρίσι. Οι διοργανωτές πόνταραν στο παγκόσμιο ενδιαφέρον για τους Ολυμπιακούς Αγώνες, προκειμένου να αναδείξουν το θέμα με τα ιπτάμενα ταξί. Στόχος πλέον είναι να εξασφαλιστεί η απαιτούμενη άδεια για τουλάχιστον μία επίσημη πτήση με VoloCity από πλωτή εξέδρα στον Σηκουάνα πριν φύγει το 2024.

5+1 eVTOL που μπορούν να πετάξουν το 2025

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της McKinsey & Company, η προσδοκία του κοινού για τα ηλεκτρικά ταξί είναι μεγάλη σε όλο τον κόσμο, ωστόσο δεν αναμένεται ευρεία υιοθέτηση των eVTOLs μέχρι το 2040. Σχεδιαστές και κατασκευαστές σπεύδουν να ολοκληρώσουν τις πτητικές δοκιμές και να πιστοποιήσουν τα ιπτάμενα σκάφη τους, προκειμένου στη συνέχεια να προχωρήσουν σε εμπορική χρήση. Αυτό μπορεί να συμβεί μέσα στο 2025, με τα ακολούθα 6 μοντέλα να θέτουν σοβαρή υποψηφιότητα να το πετύχουν:

• Joby Aviation eVTOL: Με έδρα την Καλιφόρνια η αμερικανική εταιρεία βρίσκεται σε διαρκή συνεννόηση με την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας των ΗΠΑ (FAA) ώστε το πρότυπο eVTOL της να πάρει άδεια ως αεροταξί εντός του 2025. Η Joby Aviation θεωρείται ένας από τους πρωτοπόρους στην κούρσα των eVTOLs. Με έξι έλικες και τέσσερις μπαταρίες στα φτερά, το αεροταξί έχει εμβέλεια 240 χλμ. περίπου. Μπορεί να μεταφέρει τέσσερις επιβάτες και έναν πιλότο. Η εταιρεία έχει υπογράψει 6ετή αποκλειστική συμφωνία με την Αρχή Οδών και Μεταφορών του Ντουμπάι για την έναρξη εμπορικής λειτουργίας στο εμιράτο μέχρι το 2026.

• Lilium Jet: Αναμένεται στους αιθέρες εντός του 2025. Το ιπτάμενο ταξί μπορεί να μεταφέρει μέχρι έξι επιβάτες. Κατασκευάστρια εταιρεία είναι η γερμανική Lilium, η οποία ιδρύθηκε το 2015 από τέσσερις μηχανικούς και διδακτορικούς φοιτητές του Τεχνικού Πανεπιστημίου του Μονάχου.

• Archer Midnight. Το πρωτότυπο της αμερικανικής Archer μοιάζει βγαλμένο από τις ταινίες Avatar. Με δυνατότητα μεταφοράς τεσσάρων επιβατών, συν ένα πιλότο μπορεί να καλύψει αποστάσεις έως 160 χλμ με ωφέλιμο φορτίο 1.000 κιλών. Με έξι μπαταρίες και 12 έλικες για κάθετη απογείωση και προσγείωση, το eVTOL διαθέτει μπαταρίες που φορτίζουν μέσα σε 10 λεπτά μεταξύ των πτήσεων. Γι’ αυτό και σύμφωνα με τη διοίκηση είναι έτσι σχεδιασμένο ώστε να πραγματοποιεί συνεχόμενα ταξίδια των 20-30 χλμ. Η πιστοποίηση από την FAA αναμένεται εντός του 2024, με τις πρώτες επίσημες πτήσεις να ακολουθούν το 2025 ή το 2026, αρχής γενομένης από τους ουρανούς του Λος Άντζελες. Ήδη, η αμερικανική εταιρεία έχει υπογράψει συμβόλαιο με την United Airlines για την προμήθεια 100 eVTOL.
• Autoflight Prosperity 1: Το 5θέσιο eVTOL της AutoFlight έχει εμβέλεια 250 χλμ. και μπορεί να κινηθεί με μέγιστη ταχύτητα τα 200 χλμ./ώρα. Το μέγιστο ωφέλιμο φορτίο φθάνει τα 900 κιλά. Εκκρεμεί η πιστοποίηση του EASA για την έναρξη εμπορικών δραστηριοτήτων έως το 2025. Η πολυεθνική εταιρεία διαθέτει κέντρο σχεδιασμού στο Μόναχο και γραμμή παραγωγής στην Κίνα.

• Ehang EH216: Η Κίνα είναι η μεγαλύτερη παραγωγός drones στον πλανήτη. Το EH216 της κινεζικής εταιρείας Ehang είναι ένα eVTOL, το οποίο φιλοδοξεί να γίνει το πρώτο αυτόνομο ιπτάμενο ταξί στον κόσμο. Χωράει μόνο δύο επιβάτες και δεν έχει πιλότο. Η πορεία του αεροταξί καθορίζεται από κέντρο ελέγχου στο έδαφος. Καλύπτει αποστάσεις έως 35 χλμ. και η μέγιστη ταχύτητά του δεν ξεπερνά τα 128 χλμ./ώρα. Η EHang εκτιμά ότι μπορεί να ξεκινήσει την εμπορική της δραστηριότητα μέσα στην επόμενη χρονιά. Το 2023 έλαβε έγκριση από την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας της Κίνας για το ιπτάμενο ταξί της.

• Vertical Aerospace VX4: Η βρετανική Vertical Aerospace, με έδρα το Μπρίστολ, προωθεί το VX4 για εμπορική πτήση μέσα στο 2025. Το eVTOL μπορεί να μεταφέρει τέσσερις επιβάτες και έναν πιλότο. Καλύπτει αποστάσεις έως 160 χλμ., με ανώτατη ταχύτητα τα 240 χλμ./ώρα.

Το «στοίχημα» των eVTOL και οι προκλήσεις

Βασικό στοίχημα σε αυτήν την αναδυόμενη βιομηχανία για ένα μέλλον καθαρότερης αστικής κινητικότητας είναι τα ιπτάμενα ταξί να μην γίνουν ένα ακόμη «παιχνίδι» και μέσο επίδειξης για τους «έχοντες και κατέχοντες του πλανήτη». Εξάλλου, οι ίδιες οι κατασκευάστριες εταιρείες δεν κρύβουν την πρόθεσή τους να μην αρκεστούν σε «ιδιωτικές ουράνιες λιμουζίνες» αλλά να απευθυνθούν σ’ ένα ευρύτερο καταναλωτικό κοινό.

Στις προκλήσεις περιλαμβάνονται επίσης σειρά από τεχνικά εμπόδια, ρυθμιστικά θέματα, νόμοι της φυσικής αλλά και η αποδοχή της νέας τεχνολογίας από το ευρύ κοινό. Από τη στιγμή, μάλιστα, που στην εξίσωση δείχνει να μπαίνει και η μεταβλητή της τεχνητής νοημοσύνης, η κατάσταση περιπλέκεται, τουλάχιστον σε ό,τι έχει να κάνει με τον στόχο για πλήρως αυτόνομα ιπτάμενα ταξί. Σε αυτόν τον τομέα σημαντικά βήματα έχει κάνει η Κίνα, καθώς ο ανταγωνισμός εστιάζει κυρίως στην ανάπτυξη eVTOL με την παρουσία πιλότου. Σύμφωνα με το Bloomberg, βασικά ζητήματα προς επίλυση για την ευρεία υιοθέτηση των eVTOL είναι τα ακόλουθα:

• Μπαταρίες: Βασική τεχνική δυσκολία, καθώς η υφιστάμενη τεχνολογία εμφανίζει αρκετούς περιορισμούς. Παρά τη σημαντική ανάπτυξη από τις αρχές της δεκαετίας, η ενεργειακή πυκνότητα των ηλεκτρικών μπαταριών δεν μπορεί να «κοντράρει» τα παραδοσιακά καύσιμα που χρησιμοποιούνται σε αεροσκάφη και ελικόπτερα. Αποτέλεσμα: Μικρότερη εμβέλεια. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι τα eVTOL δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε διαδρομές εντός του αστικού ιστού ή για τουριστικούς προορισμούς κοντά σε περιφερειακά αεροδρόμια. Ζητούμενο, επίσης, παραμένει ο μεγάλος χρόνος φόρτισης, καθώς και ο μικρότερος κύκλος ζωής.
• Ρυθμιστικό πλαίσιο: Η ρύθμιση του τομέα αναμένεται χρονοβόρα και περίπλοκη. Μόνο οι άδειες λειτουργίας για τους «ιπτάμενους αυτοκινητόδρομους», τα πιστοποιητικά ασφαλείας των οχημάτων, η πιστοποίηση των πιλότων και η διαχείριση της εναέριας κυκλοφορίας θα χρειαστούν χρόνο, λαμβάνοντας υπ’ όψιν και τις πιθανές προσφυγές στα δικαστήρια από πολίτες που δεν θα είναι σύμφωνοι με τη νέα καθημερινότητα στους αιθέρες. Αυτή η μεταβατική φάση για την ενσωμάτωση των eVTOL στον εναέριο χώρο δεν θα είναι σύντομη.

Σε κάθε περίπτωση η άφιξη των ηλεκτρικών ταξί σηματοδοτεί τον αναπόφευκτο μετασχηματισμό της εναέριας κινητικότητας, καθώς οι ουρανοί μετατρέπονται σταδιακά σε πεδίο επενδυτικών ευκαιριών, με τελικό προορισμό ένα νέο επίπεδο συνδεσιμότητας που θα αναδιαμορφώσει τις σύγχρονες πόλεις, αλλάζοντας μια για πάντα τον τρόπο με τον οποίο κινούμαστε στον αστικό ιστό. Το πόσο γρήγορα θα γίνει αυτό, εξαρτάται από σειρά παραγόντων αλλά και συγκυριών. Το βέβαιο είναι ότι δεν θα χρειαστεί να περιμένουμε έως το… 2263 για να δούμε ιπτάμενα ταξί στις πόλεις του κόσμου.

Διαβάστε επίσης

ΦΑΓΕ: Γιατί ο βασιλιάς του φρέσκου γάλακτος κράτησε μόνο γιαούρτια και τυριά

Κόμματα: Γιατί οι συμμαχίες αποτελούν “απαγορευμένο καρπό”

ENTSOG: Τι θα σήμαινε ένας κρύος χειμώνας για Ελλάδα και ΕΕ

Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!