ΝΑΤΟ: Φρενίτιδα αμυντικών δαπανών στην Ανατολική Ευρώπη

O πρόεδρος της Πολωνίας, Αντρέι Ντούντα © EPA/PAWEL SUPERNAK POLAND OUT

Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία πυροδότησε έναν νέο κύκλο αμυντικών δαπανών στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Χώρες όπως η Πολωνία, η Σλοβακία και η Εσθονία επενδύουν δισεκατομμύρια δολάρια σε σύγχρονο στρατιωτικό εξοπλισμό, αντικαθιστώντας παλαιότερα σοβιετικά συστήματα και ενισχύοντας τις αμυντικές τους δυνατότητες.

Όπως γράφει το Bloomberg, ο πρόεδρος της Σλοβακίας χαρακτήρισε «συγκινητική στιγμή» την προσγείωση των πρώτων νεοαγορασθέντων μαχητικών αεροσκαφών F-16 στη χώρα του τον Ιούλιο. Ο υπουργός Άμυνας της Πολωνίας χαρακτήρισε μια παραγγελία για ελικόπτερα Απάτσι μετασχηματιστική. Στο Βουκουρέστι, διαφημιστικές πινακίδες διακηρύσσουν με υπερηφάνεια ότι τα αμερικανικά F-35 «κατασκευάζονται για τη Ρουμανία».

Δεν υπάρχει έλλειψη ενθουσιασμού στην ανατολική πλευρά του ΝΑΤΟ για το στρατιωτικό υλικό στις μέρες μας. Μαζί, 14 κράτη μέλη έχουν αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία σε επίπεδο που δεν έχει παρατηρηθεί από την πτώση του κομμουνισμού. Μόνο φέτος ανέρχονται σε 70 δισεκατομμύρια δολάρια.

Ωστόσο, οι παραγγελίες για αεροσκάφη, ελικόπτερα, άρματα μάχης και πυραυλικά συστήματα έχουν αποκαλύψει πόσα περισσότερα πρέπει να γίνουν για να πλησιάσουν τα πρότυπα του ΝΑΤΟ στην πιο επικίνδυνη περίοδο μετά τον Ψυχρό Πόλεμο.

Ενώ αντικαθιστούν συχνά εξοπλισμό σοβιετικής εποχής που αποστέλλεται στην Ουκρανία, προσπαθούν επίσης να δημιουργήσουν γρήγορα στρατιωτικές δυνατότητες που οι περισσότερες χώρες παραμέλησαν για δεκαετίες, καθώς η άμυνα έμεινε σε δεύτερη μοίρα μετά την κατάρρευση του Συμφώνου της Βαρσοβίας και το τέλος των βαλκανικών πολέμων.

Οι χώρες της περιοχής είναι αυτές που ξοδεύουν τα περισσότερα χρήματα σε σχέση με το μέγεθος των οικονομιών τους. Ωστόσο, πρόκειται για ένα κλάσμα μόνο από αυτό που απαιτείται, σύμφωνα με συνεντεύξεις κορυφαίων στρατιωτικών αξιωματούχων. Στη συνέχεια, αυτός ο νέος εξοπλισμός απαιτεί προσωπικό με τις κατάλληλες δεξιότητες, είπαν.

Δεν είναι ότι η υπόλοιπη Ευρώπη ξόδευε μεγάλα ποσά. Όταν ήταν πρόεδρος των ΗΠΑ, ο Ντόναλντ Τραμπ καυτηρίαζε τα άλλα μέλη του ΝΑΤΟ επειδή βασίζονταν υπερβολικά στη χώρα του.

Τα 14 κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ έχουν ανεβάσει τις αμυντικές δαπάνες σε επίπεδο που είχε να παρατηρηθεί από την πτώση του κομμουνισμού

O Ρούτε ζητά περισσότερες επενδύσεις από τα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ

Το 2021, το έτος πριν από την εισβολή του Βλαντίμιρ Πούτιν στην Ουκρανία, μεταξύ των μεγαλύτερων οικονομιών της ηπείρου μόνο το Ηνωμένο Βασίλειο πληρούσε τον στόχο του 2% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος που είχε θέσει η συμμαχία. Κατά την πρώτη του ημέρα ως νέος αρχηγός του ΝΑΤΟ την περασμένη εβδομάδα, ο Μαρκ Ρούτε προέτρεψε τα κράτη μέλη να επενδύσουν περισσότερο και να καλύψουν τα κενά.

Η ανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ παρακινήθηκε για πρώτη φορά να αυξήσει τις στρατιωτικές δαπάνες όταν η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία το 2014 και στη συνέχεια ανέβασε ταχύτητα. Η Εσθονία, για παράδειγμα, ξόδεψε τους τελευταίους 18 μήνες περισσότερα από ό,τι τα προηγούμενα 30 χρόνια, δήλωσε ο Magnus-Valdemar Saar, επικεφαλής της υπηρεσίας αμυντικών προμηθειών της χώρας της Βαλτικής.

Παρόλα αυτά, οι επικριτές λένε ότι η Ανατολική Ευρώπη πραγματοποιεί τελικά μόνο τις επενδύσεις που θα έπρεπε να έχουν γίνει από τότε που οι πρώτες από τις χώρες αυτές εντάχθηκαν στο ΝΑΤΟ το 1999. Αντ’ αυτού, βασίστηκαν στους δυτικούς συμμάχους, ενώ οι κυβερνήσεις έστρεψαν την προσοχή τους σε πιο δημοφιλείς δαπάνες για τη βελτίωση πραγμάτων όπως τα δίκτυα τηλεπικοινωνιών, οι μεταφορές και η στέγαση.

Τα έθνη μείωσαν τις αμυντικές τους δυνατότητες, σε ένα κλάσμα αυτών που είχαν κατά τη διάρκεια του Συμφώνου της Βαρσοβίας, του αντιπάλου του ΝΑΤΟ κατά την κομμουνιστική εποχή. Η Σλοβακία, για παράδειγμα, διαθέτει μόνο 30 άρματα μάχης σε σύγκριση με 960 όταν αποσχίστηκε από την Τσεχοσλοβακία το 1993, σύμφωνα με το Zmeko.

Το ζήτημα είναι η χρόνια έλλειψη δαπανών, δήλωσε ο υπουργός Άμυνας της Εσθονίας Hanno Pevkur. Η χώρα, η οποία συνορεύει με τη Ρωσία, διαθέτει το 3,4% του ΑΕΠ.

«Το πρόβλημα είναι ότι δεν ήμασταν στο 2% τα τελευταία 30 χρόνια, ήμασταν στο 1% και ορισμένες χώρες ακόμη και κάτω από το όριο του 1%», είπε. «Και αυτό σημαίνει ότι η επιβάρυνση του φορολογούμενου έχει αυξηθεί απότομα».

Τα κράτη της Ανατολικής Ευρώπης αντιπροσωπεύουν πέντε από τα επτά κράτη που θα δαπανήσουν τις περισσότερες αμυντικές δαπάνες στο ΝΑΤΟ ως ποσοστό του ΑΕΠ φέτος, σύμφωνα με εκτιμήσεις της στρατιωτικής συμμαχίας.

Η Πολωνία πρωταγωνίστρια στις αμυντικές δαπάνες

Η Πολωνία είναι η πρώτη, ξεπερνώντας το 4% του ΑΕΠ. Λιγότερο από ένα μήνα μετά την εισβολή στην Ουκρανία, το κοινοβούλιο ενέκρινε νομοθεσία που αύξησε τον προϋπολογισμό και δημιούργησε ένα ειδικό ταμείο για τη χρηματοδότηση δαπανηρών αγορών.

Οι παραγγελίες περιλαμβάνουν δεκάδες μαχητικά αεροσκάφη, περισσότερα από 1.300 άρματα μάχης από την Κορέα και τις ΗΠΑ και 100 επιθετικά ελικόπτερα AH-64E Apache από την Boeing Co, τα οποία με 10 δισεκατομμύρια δολάρια είναι η μεγαλύτερη προμήθεια που έχει κάνει ποτέ η χώρα. Τον Αύγουστο, η κυβέρνηση υπέγραψε συμφωνία ύψους 1,2 δισ. δολαρίων με την Raytheon Technologies Corp. για την παραγωγή εξαρτημάτων για τις συστοιχίες αεράμυνας Patriot.

Όμως τα Apache αντικατέστησαν μια σύμβαση για ελικόπτερα Caracal γαλλικής κατασκευής που ακυρώθηκε από την προηγούμενη κυβέρνηση το 2016, ενώ μια προηγούμενη συμφωνία για πυραύλους Patriot μπήκε επίσης στο συρτάρι.