Παραδοσιακά τυροκομεία: Οι μεγάλοι και το στοίχημα των εξαγωγών

Φέτα, γραβιέρα, μανούρι, κεφαλοτύρι, τσαντίλα, μπάτζος, λαδοτύρι, ξύγαλο και πολλά ακόμη τυροκομικά προϊόντα ΠΟΠ που αναδεικνύουν την ελληνική παράδοση, από τις Σέρρες μέχρι την Κρήτη και από την Ιθάκη μέχρι τη Νάξο, τη Λήμνο και τη Λέσβο, παράγονται ακόμη και σήμερα με παραδοσιακές τεχνικές από τυροκομεία που προμηθεύουν τόσο τις τοπικές αλυσίδες σούπερ μάρκετ όσο και αγορές του εξωτερικού. Εξάλλου, η στρατηγική εξωστρεφειας που αποτέλεσε τον βατήρα για τις μεγάλες ελληνικές γαλακτοβιομηχανίες, προκειμένου να ενισχύσουν τα μεγέθη τους είναι σήμερα μονόδρομος για συνεταιρισμούς, τυροκομεία, και μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις.

Σημειώνεται ότι ισχυρή θέση στα τυροκομικά προϊόντα έχει ο όμιλος Σαράντη (Ελληνικά Γαλακτοκομεία), με ηγετική θέση στην εγχώρια γαλακτοβιομηχανία και στις γειτονικές αγορές. Εξάλλου, εγκαινίασε στις 10/10 το νέο εργοστάσιο παραγωγής χαλουμιού στην Κύπρο. Έχει επενδύσει σε σύγχρονες μονάδες αλλά εξακολουθεί να παράγει με παραδοσιακές τεχνικές. Η βαρελίσια φέτα ΠΟΠ Όλυμπος του ομίλου παράγεται ακόμη και σήμερα με τον παραδοσιακό τρόπο και ωριμάζει σε βαρέλια οξυάς. Υπενθυμίζεται ότι οι αδελφοί Δημήτρης και Μιχάλης Σαράντης ξεκίνησαν το 1985 μαζί με τον πατέρα τους, Στέργιο Σαράντη, τη δραστηριότητα τυροκομείου στα Τρίκαλα, για να ιδρύσουν μετέπειτα την ΤΥΡΑΣ. Σήμερα, έχοντας ενσωματώσει εταιρείες όπως Όλυμπος και Ροδόπη, έχουν χτίσει έναν ισχυρό όμιλο με πάνω από 55% του τζίρου του να εισφέρουν οι εξαγωγές.

Στον όμιλο Vivartia, υπό τον έλεγχο του CVC, οι γαλακτοβιομηχανίες Δέλτα και Δωδώνη χτίζουν θέση στα τυροκομικά προϊόντα, με τη μεν πρώτη να έχει αναδιοργανώσει τις παραγωγικές της γραμμές, αναπτύσσοντας νέα brands και τη δε δεύτερη, με ναυαρχίδα τη φέτα, να πρωταγωνιστεί στις εξαγωγές. Προσηλωμένη στις ξένες αγορές είναι και η ΜΕΒΓΑΛ, που εστιάζει στις ΗΠΑ, βασικό προορισμό για τη φέτα ΠΟΠ. Την ίδια στιγμή και άλλες γαλακτοβιομηχανίες επεκτείνονται στο εξωτερικό, όπως η Εβροφάρμα, η Όμηρος της οικογένειας Γιαννίτση κ.α..

Εν τω μεταξύ, πέραν των μεγάλων γαλακτοβιομηχανιών που έχουν εδραιώσει τα ελληνικά σήματα στις ξένες αγορές, σημαντική θέση αποκτούν και τα προϊόντα των συνεταιρισμών. Σημειώνεται ότι η γραβιέρα Νάξου ΠΟΠ, ναυαρχίδα του χαρτοφυλακίου της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισµών Νάξου (ΕΑΣ Νάξου), εξάγεται σε πάνω από δέκα χώρες συνεισφέροντας στα αποτελέσματα της ΕΑΣ Νάξου, που ξεπέρασε σε τζίρο τα 26 εκατ. ευρώ πέρυσι. Η γκάμα των τυριών που παράγει ο συνεταιρισμός, περιλαμβάνει και προϊόντα όπως καπνιστή γραβιέρα Νάξου, κεφαλοτύρι, γίδινο κ.α..

Τα τελευταία χρόνια και η ΕΒΟΛ, της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Βόλου, επενδύει σε εξωστρέφεια, έχοντας αναπτύξει, πέρα από τα συμβατικά και βιολογικά προϊόντα τόσο στην κατηγορία τυριού όσο και στις άλλες κατηγορίες που δραστηριοποιείται, γάλα, γιαούρτι και βούτυρο. Επίσης, η ΕΒΟΛ συνεισφέρει ώστε η ΕΑΣ Βόλου να εμφανίζει υγιή ισολογισμό με τζίρο 22,4 εκατ. ευρώ πέρυσι.

Το τυροκομείο Αμφιλοχίας Γη στην Αμφιλοχία, με την ξακουστή γραβιέρα Αμφιλοχίας, παράγει σειρά τυριών από φέτα και γραβιέρα ΠΟΠ μέχρι πεκορίνο και τσαλαφούτι, διατηρώντας αποκλειστική συνεργασία με την αλυσίδα ΑΒ Βασιλόπουλος. Η ΑΜΦΙΛΑΛ, εταιρεία που αναπτύσσει τη δραστηριότητα, εμφανίζει αυξανόμενο τζίρο (εκτιμάται πάνω από 7 εκατ. ευρώ) αλλά μέχρι πέρυσι, που υπάρχουν δημοσιευμένα στοιχεία, σημείωνε ζημιές.

Επίσης, δεύτερη ευκαιρία δίνουν οι νέοι κτηνοτρόφοι στον Γαλακτοκομικό, Κτηνοτροφικό, Αγροτικό Συνεταιρισμό Ανωγείων, «Τα Ανώγεια», που σύναψε αποκλειστική συνεργασία με την αλυσίδα ΑΒ.

Η φέτα Καλαβρύτων, που σήμερα έχει αποκλειστική συνεργασία με την αλυσίδα Σκλαβενίτης, φέρεται να ετοιμάζει business plan για εξαγωγές μέσω του Συνεταιρισμού Καλαβρύτων. Σχεδιάζει, μάλιστα, συμμετοχή στη διεθνή έκθεση Sial του Παρισιού, σύμφωνα με τον Παύλο Σατολιά, πρόεδρο του Αγροτικού Γαλακτοκομικού Συνεταιρισμού Καλαβρύτων, που παράγει τη φημισμένη φέτα ΠΟΠ. Ο κ. Σατολιάς που είναι και πρόεδρος της Εθνικής Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΕΘ.Ε.Α.Σ.) συντονίζει ένα ευρύτερο σχέδιο εξωστρέφειας για τα προϊόντα των ελληνικών συνεταιρισμών.

Οι προκλήσεις και οι προοπτικές

Αν και τα ελληνικά αγροτικά – κτηνοτροφικά προϊόντα έχουν προοπτικές στο εξωτερικό λόγω της υψηλής τους ποιότητας, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις και οι συνεταιρισμοί δεν είναι εύκολο να εξάγουν. Γι’ αυτό και πριν από λίγες ημέρες συστάθηκε η εταιρεία Συνεταιριστικές Ελληνικές Εξαγωγές Α.Ε. με πρωτοβουλία της ΕΘΕΑΣ και συμμετοχή 33 αγροτικών συνεταιρισμών της χώρας. Η εταιρεία στο προσεχές διάστημα θα στελεχωθεί, προκειμένου να οργανώσει την ανάπτυξη των ελληνικών προϊόντων -τυροκομικών και αγροτικών- στις διεθνείς αγορές. Με αυτήν την πρωτοβουλία και μια σειρά από άλλες που έχουν να κάνουν με τη στήριξη των παραγωγών, προκειμένου να αντιμετωπίσουν το αυξημένο κόστος της μεταποίησης, ειδικά στην κτηνοτροφία, προβλέπεται να δημιουργηθεί δυναμική για τα τυροκομικά προϊόντα και ειδικά για το εθνικό μας προϊόν, τη φέτα.

Ο κ. Σατολιάς παραδέχεται ότι η κτηνοτροφία είναι δύσκολη δουλειά και γι’ αυτό δεν υπάρχει μεγάλη ζήτηση για είσοδο στον κλάδο από νέους επαγγελματίες. Ωστόσο, η ΕΘΕΑΣ προωθεί κίνητρα έχοντας τη δέσμευση της κυβέρνησης ότι θα ενισχύσει τη συνεταιριστική οικονομία, αναπτύσσοντας δομές ανάλογες με αυτές που λειτουργούν σε άλλες χώρες. Εξάλλου, για να υποστηριχθεί η εξωστρέφεια και οι εξαγωγές των παραδοσιακών τυροκομείων απαιτείται πρώτη ύλη, γάλα και ιδιωτικές επενδύσεις. Οπότε είναι στοίχημα η τόνωση της τοπικής παραγωγής και των συνεταιρισμών που θα αποκαταστήσουν στην αγορά συνθήκες υγιούς ανταγωνισμού με τους μεγάλους ομίλους της γαλακτοβιομηχανίας και θα δημιουργήσουν ένα ευνοϊκό περιβάλλον για ανάπτυξη όλων των επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένων αυτών των συνεταιρισμών.

Παραδοσιακά προϊόντα με εξαγωγική δυναμική

Είναι πάντως αξιοσημείωτες οι προσπάθειες παραδοσιακών τυροκομείων για εξαγωγή των προϊόντων τους. Η Γαλακτοκομική Λέσβου, ένα παραδοσιακό οικογενειακό τυροκομείο που παράγει βιολογική φέτα, ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1966 με την παραγωγή παραδοσιακών μυτιληνιών τυριών, όπως λαδοτύρι Μυτιλήνης, γραβιέρα, πρόβειο βούτυρο και πρόβεια φέτα. Σήμερα, έχοντας εξελιχθεί από ατομική επιχείρηση της οικογένειας Ρόδου σε βιομηχανική εμπορική εταιρεία, έχει τοποθετήσει τα προϊόντα της στα ράφια των σούπερ μάρκετ στην ελληνική επικράτεια αλλά και σε αλυσίδες χωρών της ΕΕ.

Ενδεικτική είναι και η περίπτωση του τυροκομείου του Σπύρου Μπάφα στην Άρτα. Ξεκίνησε το 1967 για να εξελιχθεί μετά το 2000, από τα παιδιά του, Αναστάσιο και Νικόλαο Μπάφα, σε σύγχρονη τυροκομική βιομηχανία. Σήμερα, ετοιμάζεται να συνεχίσει την παράδοση η τρίτη γενιά της οικογένειας, ενώ συγκαταλέγεται στις μεγαλύτερες βιομηχανίες παραγωγής τυροκομικών προϊόντων στη χώρα μ’ ένα ευρύ δίκτυο διανομής προϊόντων και εξαγωγές σε πάνω από 20 χώρες, μεταξύ των οποίων ΗΠΑ, Σιγκαπούρη, Γερμανία, Γαλλία, Αίγυπτος κ.α..

Η Θεσσαλός Γαλακτοκομικά, με τυροκομεία σε Τρίκαλα και Βόλο και με ιδιόκτητες κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις στο Μεγάλο Κεφαλόβρυσο Τρικάλων και στο Βελεστίνο Μαγνησίας, παράγει με παραδοσιακές τεχνικές και εξάγει τη φέτα Θεσσαλός ΠΟΠ, καθώς και άλλα τυριά μεταξύ των οποίων το σαγανέλι με ποικιλία γεύσεων.

Γνωστά στο εξωτερικό είναι και τα τυροκομικά Γύπας, από την Ασή Γωνιά Χανίων, με παρουσία της οικογένειας Γυπαράκη σε διεθνείς εκθέσεις τροφίμων. Τρίτης γενιάς και το τυροκομείο Αρκαδία Γαλακτοκομικά, της οικογένειας Μπαζιωτάκη στο Ζευγολατιό, έξω από την Τρίπολη, εξάγει τα προϊόντα του στις ΗΠΑ, καθώς και σε ευρωπαϊκές χώρες.

Το τυροκομείο Βoudouris Family της οικογένειας Μπουντούρη στα Τρίκαλα, φέρνει τεχνογνωσία από τον Κωνσταντίνο Σωτ. Μπουντούρη, παππού των σημερινών μετόχων της Ο.Ε., που εγκαινίασε τη δραστηριότητα το 1956 ως κτηνοτρόφος στον ορεινό όγκο της Πίνδου, στην περιοχή του Αχελώου. Από το 1985 η εταιρεία εγκαταστάθηκε στα Τρίκαλα και η ναυαρχίδα των προϊόντων της είναι η ομώνυμη βαρελίσια φέτα ΠΟΠ.

Τυροκομεία τοπικής εμβέλειας και καινοτομίες

Μερικές δεκάδες ακόμη παραδοσιακά τυροκομεία σε όλη τη χώρα αναπτύσσουν εξαιρετικής ποιότητας προϊόντα, βασισμένα σε τοπικές πρώτες ύλες, τροφοδοτώντας τα καταστήματα τροφίμων της επικράτειας. Τέτοια είναι ο Κουβαράκης στη Σητεία της Κρήτης, με το παραδοσιακό ξύγαλο, το τυροκομείο Αμάραντος στα Τρίκαλα, με σύγχρονη τυροκομική μονάδα στην Καλαμπάκα και το ομώνυμο κασέρι ΠΟΠ. Το τυροκομείο Νικολουδάκης, στις Μοίρες Ηρακλείου, διαθέτει μια μεγάλη γκάμα σκληρών και μαλακών τυριών με μεγάλη διανομή κυρίως στην Κρήτη. Τοπικής εμβέλειας είναι κατά βάση και η διανομή του σήματος «Ο Μύθος του Βουνού», από την Ορεινή Σερρών, ένα οικογενειακό τυροκομείο πέμπτης γενιάς που διανέμει τα προϊόντα του κυρίως σε επιχειρήσεις στις Σέρρες και στη Θεσσαλονίκη.

Αξιοσημείωτη είναι και η δραστηριότητα του τυροκομείου Παπαθανασίου στο Αγρίνιο, με το τσαλαφούτι ΠΟΠ, του τυροκομείου Βογιατζή με την ομώνυμη φέτα στον Λαγκαδά Θεσσαλονίκης που φτιάχνει και τυρί τσαντίλας, όπως και το τυροκομείο Κλέπκος. Το Δασέλι στην Ίο είναι γνωστό για το σκοτύρι, ο Πάικος στα Γιαννιτσά για το μπάντζο ΠΟΠ, η Φάρμα Κουνάδης στη Νάξο για το αρσενικό ΠΟΠ και τα τυροκομεία της Λήμνου, όπως της οικογένειας Σταφύλη, είναι γνωστά για το καλαθάκι Λήμνου.

Σημειώνεται ότι τα παραδοσιακά τυροκομεία δεν αποτελούν αποκλειστικά συνέχεια μιας οικογενειακής παράδοσης. Για παράδειγμα, το τυροκομείο Ithaca’s Poem του Χρύσανθου Καραβία, λειτουργεί στην Ιθάκη από το 2000 και φτιάχνει χειροποίητα τυριά με παραδοσιακές τεχνικές σε περιορισμένη παραγωγή. Φήμη έχει και το Τυροκομείο Λακωνικόν Εστί, μια οικογενειακή επιχείρηση που λειτουργεί από το 2013, χωρίς κάποια προηγούμενη σχέση με την κτηνοτροφία και την τυροκομία. Άρχισε από μια κτηνοτροφική εγκατάσταση προβάτων και το 2020 δημιουργήθηκε το Τυροκομείο Λακωνικόν Εστί, που επεξεργάζεται αποκλειστικά πρόβειο γάλα δικής του παραγωγής, κερδίζοντας δημοφιλία.

Διαβάστε επίσης

Ακίνητα: Οι 10 εμβληματικές επενδύσεις στην Αττική

Ρομπότ για τις κενές θέσεις εργασίας: Το παράδειγμα της εστίασης

Ρεύμα: 5+1 τρόποι για εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας