THEPOWERGAME
H παραγωγή τσιπούρας και λαβρακιού θα παρουσιάσει πτώση 5% φέτος, με πρόβλεψη να κυμανθεί στους 115.000 τόνους, λόγω κυρίως της μειωμένης παραγωγής γόνου τσιπούρας, ενώ ανάλογη πτώση αναμένεται και στις εξαγωγές, λόγω μειωμένης διαθεσιμότητας προϊόντος, την ώρα που παρατηρείται τόνωση της ζήτησης, ειδικά τους τελευταίους μήνες.
Η Ελλάδα, πάντως, παρά τις προκλήσεις, διατηρεί την πρωτοκαθεδρία στην παραγωγή τσιπούρας και λαβρακιού στην ΕΕ-27. Είναι η μεγαλύτερη παραγωγός, αντιπροσωπεύοντας το 58% της παραγωγής, με 2η την Ισπανία με 18% και 3η την Ιταλία με 8%. Αλλά οι πιέσεις στην ελληνική παραγωγή έχουν αποτέλεσμα πτώση της παραγωγής τσιπούρας και λαβρακιού στην ΕΕ, που αναμένεται γύρω στο 2% ή 206.850 τόνους το 2024.
Εξάλλου, το 2024 οι προκλήσεις παραμένουν στην ελληνική αγορά, μετά το δύσκολο 2023, που δοκίμασε τις αντοχές της, καθώς μετά τη ρωσική επίθεση στην Ουκρανία το 2022 οι επιχειρήσεις βρέθηκαν εγκλωβισμένες σε ένα πιεστικό περιβάλλον υψηλού κόστους παραγωγής, χαμηλών τιμών και περιορισμένης πρόσβασης σε κεφάλαια κίνησης. Η πίεση εντάθηκε περαιτέρω, αφενός από τις κλιμακούμενες πληθωριστικές πιέσεις, που είχαν αντίκτυπο στις τιμές των ψαριών, αφετέρου από τη μείωση της δαπάνης των νοικοκυριών, που υποκατέστησαν τα ψάρια με κρέας και πουλερικά. Αυτό είχε αρνητικό αντίκτυπο στα οικονομικά αποτελέσματα των περισσότερων εμπόρων και παραγωγών, διότι σε αρκετές περιπτώσεις τα θαλασσινά πουλήθηκαν κάτω του κόστους ή με ελάχιστα περιθώρια κέρδους.
Οι προκλήσεις για τον μεγάλο παίκτη
Σε αυτό το περιβάλλον, οι περισσότερες ελληνικές εταιρείες ιχθυοκαλλιέργειας κατάφεραν να διατηρήσουν την παραγωγή τους και να εφοδιάσουν τις αγορές. Αλλά υπήρξαν και περιπτώσεις που σημειώθηκε μείωση παραγωγής, ενώ ο ηγέτης της αγοράς, η Avramar, εξακολουθεί να βρίσκεται επί ξυρού ακμής. Η ρευστότητά της βρίσκεται στο «κόκκινο», ενώ η διαγωνιστική διαδικασία για την ανάδειξη του διάδοχου επενδυτικού σχήματος είναι ακόμη σε εξέλιξη, έπειτα από διαδοχικές αναθεωρήσεις της καταληκτικής ημερομηνίας για την κατάθεση και την αξιολόγηση των δεσμευτικών προσφορών από τις τράπεζες. Στην κούρσα φέρονται να συμμετέχουν τόσο ξένοι επενδυτές, όπως η ισπανική Atitlan και η αραβικών συμφερόντων Aqua Bridge Group, όσο και εγχώριοι, όπως το Diorasis, βασικός μέτοχος της Philosofish.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι η παραγωγική δυνότητα της Avramar ανέρχεται σε περίπου 70.000 τόνους και η δυναμικότητα παραγωγής ιχθυοτροφών φτάνει τις 170 χιλ. τόνους ετησίως, σύμφωνα με τον απολογισμό βιώσιμης ανάπτυξης που ανακοίνωσε πρόσφατα, γίνεται αντιληπτό το ειδικό βάρος της στο σύνολο του κλάδου ιχθυοκαλλιεργειών στην Ελλάδα, όπου κατέχει μερίδιο πάνω από 50%-60%. Διαθέτει κέντρο έρευνας και ανάπτυξης, 3 εργοστάσια παραγωγής ιχθυοτροφών, 5 εκκολαπτήρια, 4 εγκαταστάσεις ανάπτυξης ψαριών, 7 συσκευαστήρια και 45 μονάδες εκτροφής. Επίσης, ο κύκλος εργασιών του ομίλου κυμαίνεται στα 400 εκατ. ευρώ μετά την ενσωμάτωση του Νηρέα και της θυγατρικής Avramar Εμπορικής. Βέβαια, οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις άγγιξαν τα 500 εκατ. ευρώ, με βάση δημοσιευμένα στοιχεία του 2022. Ως αποτέλεσμα του αποτυπώματος του ομίλου, οι εξελίξεις παρασύρουν το σύνολο του κλάδου.
Ας σημειωθεί ότι με βάση τα στοιχεία της Ελληνικής Οργάνωσης Παραγωγών Υδατοκαλλιέργεις (ΕΛΟΠΥ), το 2023 η ελληνική παραγωγή μεσογειακών ειδών ιχθυοκαλλιέργειας ανήλθε σε 131.300 τόνους αξίας 752,5 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας πτώση 4,2% σε όγκο παραγωγής και αξία πωλήσεων. Εξ αυτών η τσιπούρα και το λαβράκι αποτελούν τα κυριότερα εκτρεφόμενα είδη, με μερίδιο 92% της παραγωγής, 121.300 τόνοι ή 697 εκατ. ευρώ. Το υπόλοιπο 8% αποτελείται από άλλα μεσογειακά είδη, όπως ο κρανιός και το βραχύπτερο φαγκρί.
Σε πτώση είναι και οι εξαγωγές ελληνικής τσιπούρας και λαβρακιού. Το 2023 ανήλθαν σε 100.361 τόνους αξίας σχεδόν 572 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας πτώση 3,7% ως προς τον όγκο και 4,6% ως προς την αξία.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΟΠΥ, παρατηρείται μείωση της παραγωγής γόνου τσιπούρας. Το 2023 η παραγωγή γόνου ήταν 382 εκατ. ιχθύδια συνολικής αξίας 78,5 εκατ. ευρώ. Σε σχέση με το προηγούμενο έτος παρατηρείται μείωση της παράγωγης γόνου μεσογειακών ιχθύων κατά 3%, ενώ για τα υπόλοιπα είδη, όπως φαγκρί και κρανιός, πέρυσι η πτώση ήταν 5% και το 2024 εκτιμάται πως η παραγωγή τους θα καταγράψει πτώση 26%.
Οι αγορές-κλειδιά και οι τιμές
Σημειώνεται ότι οι κυριότερες αγορές για τα ελληνικά ψάρια είναι στην EE, όπου παραδοσιακά Ιταλία, Ισπανία και Γαλλία απορροφούν πάνω από τη μισή ελληνική παραγωγή. Σε αυτές τις 3 χώρες πωλήθηκε το 2023 το 61% ή 73% των εξαγωγών μας. Σημειώνεται ότι η εμπορία τουρκικών ψαριών μέσω της Ελλάδας σημείωσε πτώση 2% πέρυσι.
Οι μέσες τιμές εξαγωγής το 2023 ήταν πιεσμένες, κυρίως για το λαβράκι, η μέση τιμή πώλησης του οποίου μειώθηκε κατά 2,6 % στα 6,3 ευρώ/κιλό, ενώ της τσιπούρας κυμάνθηκε σε 5,24 ευρώ/κιλό, παρουσιάζοντας οριακή βελτίωση 0,6%.
Τα θεσμικά
Ως προς τις θεσμικές μεταρρυθμίσεις, το 2023 σημειώθηκε οριακή πρόοδος, καθώς η μεγαλύτερη πρόκληση παραμένει ο ειδικός χωροταξικός σχεδιασμός των υδατοκαλλιεργειών. Το 2023 χωροθετήθηκε η Περιοχή Οργανωμένης Ανάπτυξης των Υδατοκαλλιεργειών (ΠΟΑΥ) των δυτικών ακτών Αιτωλοακαρνανίας και του συμπλέγματος Εχινάδων Νήσων. Έχουν κατατεθεί όμως 25 αιτήματα ίδρυσης ΠΟΑΥ (23 για ψάρια και 2 για όστρακα) και μέχρι τις 31.12.2023 είχαν ιδρυθεί 6 ΠΟΑΥ για ψάρια. Εκκρεμούν ακόμα 17 Προεδρικά Διατάγματα για ψάρια και θεωρείται αδύνατη η χωροθέτησή τους εμπρόθεσμα. Η τελευταία προθεσμία λήγει τον Νοέμβριο 2024, χωρίς να υπάρχει ακόμη σαφής προγραμματισμός.
Εν τω μεταξύ, ολοκληρώθηκε το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αλιείας και Θάλασσας 2014-2020, με συνολική δημόσια δαπάνη 523,4 εκατ. ευρώ και απορροφητικότητα 97,2% (19.7.2024), ενώ ξεκίνησε η υλοποίηση του επιχειρησιακού προγράμματος της περιόδου 2021-2027.
Όσον αφορά το Πολυετές Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο για την Ανάπτυξη της Υδατοκαλλιέργειας (ΠΕΣΣΑΥ), ο στόχος αναθεωρήθηκε σε 5,5% για την περίοδο 2017-2023 και στο επικαιροποιημένο ΠΕΣΣΑΥ 2021-2030 ο εθνικός στρατηγικός παραγωγικός στόχος προβλέπει μέση ετήσια αύξηση 3% έως το 2025 και 5% μεταξύ 2025-2030.
Το αποτύπωμα του κλάδου
Σημειώνεται τέλος ότι ο κλάδος απασχολεί περίπου 3.500 άτομα, ενώ μαζί με τους εργαζόμενους σε συγγενείς δραστηριότητες, όπως παρασκευαστήρια ιχθυοτροφών, μεταφορές και ιχθυοκιβώτια, φτάνουν τους 12.000. Εργάζονται σε 73 εταιρείες που λειτουργούν 287 πλωτές εγκαταστάσεις εκτροφής θαλάσσιων μεσογειακών ιχθύων. Περίπου 60% των εταιρειών είναι μικρομεσαίες και οικογενειακές, με παράγωγη έως 500 τόνους ετησίως. Από το 2003 η προσφορά προϊόντων υδατοκαλλιέργειας στην Ελλάδα υπερβαίνει αυτήν της αλιείας και σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία του FAO, το 68% της εγχώριας παραγωγής αλιευμάτων προέρχεται από την υδατοκαλλιέργεια και το υπόλοιπο 32% από την αλιεία.
Η υδατοκαλλιέργεια εσωτερικών υδάτων, όπου εκτρέφονται κυρίως ψάρια του γλυκού νερού, αποτελεί το 1,5% της συνολικής παραγωγής, ενώ η εκτατική υδατοκαλλιέργεια σε υφάλμυρα νερά (λιμνοθάλασσες) αντιπροσωπεύει μόλις το 0,5% του κλάδου.
Στις υδατοκαλλιέργειες τα πιο δημοφιλή είδη είναι τα ψάρια και τα μύδια, ενώ αξίζει να σημειωθεί πως το 98% των εκτρεφόμενων ψαριών προέρχεται από τη θαλάσσια ιχθυοκαλλιέργεια και μόλις το 2% από την ιχθυοκαλλιέργεια εσωτερικών υδάτων. Η παραγωγή οστρακοειδών (κυρίως το μεσογειακό μύδι) ανήλθε το 2023 στους 20.100 τόνους αξίας 11,6 εκατ. ευρώ και αντιπροσωπεύει το 13% του όγκου και μόλις το 1% της συνολικής αξίας της ελληνικής παραγωγής υδατοκαλλιέργειας.
Διαβάστε επίσης
Ακίνητα: Δημιουργούνται νέοι πόλοι στα κτίρια γραφείων
Πώς προχωρούν οι “νησίδες υδρογόνου” στη Βόρειo Θάλασσα
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
