Θερμοκήπια: Οι φιλόδοξες εξαγγελίες για να γίνει η Ελλάδα Ισπανία

Με κονδύλι 0,6 δισ. ευρώ επιχειρείται –σύμφωνα με τις εξαγγελίες του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στη ΔΕΘ– σημαντική ώθηση στις θερμοκηπιακές καλλιέργειες της επικράτειας, οι οποίες σήμερα αντιστοιχούν σε ποσοστό κάτω του 0,5% στο σύνολο των καλλιεργειών και περίπου 16,5% της έκτασης κηπευτικών καλλιεργειών.

Καθώς η θερμοκηπιακή καλλιέργεια αποτελεί την πιο παραγωγική μορφή πρωτογενούς γεωργικής παραγωγής η απόφαση για δυναμική ανάπτυξη των θερμοκηπίων καλλιεργεί προσδοκίες για ανάπτυξη εκμεταλλεύσεων μεγάλης κλίμακας με ενίσχυση του οικονομικού αποτυπώματος των παραγόμενων προϊόντων και αναβάθμιση της θέσης της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή κατάταξη όπου υστερεί έναντι χωρών όπως Ισπανία, Ιταλία, Γαλλία, Ολλανδία κ.ά.

Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, τα θερμοκήπια έχουν αυξηθεί στην επικράτεια την τελευταία δεκαετία σε πάνω από 74,6 χιλ. στρέμματα (από 42-43 χιλ. στρέμματα το 2010) αλλά καταλαμβάνουν μικρό μερίδιο στο σύνολο των κηπευτικών καλλιεργειών της επικράτειας, που υπολογίζονται σε περίπου 450 χιλ. στρέμματα.

Η επεξεργασία στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ δείχνει σημαντικά περιθώρια ανάπτυξης της θερμοκηπιακής καλλιέργειας στην Ελλάδα, ειδικά λαμβάνοντας υπόψη τις δυνατότητες που προσφέρει αυτό το είδος καλλιέργειας ως προς τον έλεγχο των κλιματολογικών συνθηκών και την προστασία από καιρικά φαινόμενα, την παραγωγή όλο το χρόνο, την καλλιέργεια μη εποχιακών φρούτων και λαχανικών, την ηπιότερη χρήση φυτοφαρμάκων και εν τέλει την εξοικονόμηση πόρων.

Ας σημειωθεί ότι η ΕΕ χρηματοδοτεί έρευνα ώστε η καλλιέργεια φρούτων και λαχανικών σε θερμοκήπια να γίνεται ολοένα πιο φιλική προς το περιβάλλον. Επιπλέον, η αειφόρος θερμοκηπιακή παραγωγή έχει τεθεί στο προσκήνιο της ευρωπαϊκής αγροτικής ατζέντας ως ένας από τους πυλώνες για την επίτευξη των στόχων της Πράσινης Συμφωνίας για δραστική μείωση των καθαρών εκπομπών από τη γεωργία.

Οι τάσεις στην Ευρώπη και τα δεδομένα στην Ελλάδα

Οι αλλαγές στις κλιματικές συνθήκες και η ανάγκη για περισσότερο έλεγχο στο περιβάλλον ανάπτυξης των καλλιεργειών οδήγησαν τα τελευταία χρόνια σε ταχεία επέκταση των θερμοκηπιακών καλλιεργειών σε όλη την Ευρώπη. Μεγαλύτερη συγκέντρωση παρατηρείται στην Ισπανία, με σχεδόν 80 χιλ. εκτάρια ή 800 χιλ. στρέμματα συνολικής γεωργικής έκτασης θερμοκηπίων (76,6 χιλ. εκτάρια σύμφωνα με στοιχεία 2022), με την ξακουστή Αλμερία να παράγει πάνω από 2,5-3,5 εκατ. τόνους φρούτων και λαχανικών ετησίως. Ακολουθεί η Ιταλία, με τη μισή περίπου έκταση αυτής της Ισπανίας, η Γαλλία, η Ολλανδία κ.α.. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι στο σύνολο της ωφέλιμης γεωργικής έκτασης της Ισπανίας, που εκτιμάται σε 24 εκατ. εκτάρια ή 240 εκατ. στρέμματα, καλλιεργείται πάνω από το 70% ή περίπου 170 εκατ. στρέμματα.

Στην Ελλάδα, με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, μειώνεται η καλλιεργούμενη γεωργική γη, που υπολογίζεται σε περίπου 28,9 εκατ. στρέμματα με βάση πρόσφατα στοιχεία (2022). Ας σημειωθεί ότι μια πενταετία νωρίτερα ξεπερνούσε τα 32 εκατ. στρέμματα (32,5 εκατ. στρέμματα το 2016). Επίσης τα απογραφικά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ δείχνουν ότι οι κηπευτικές καλλιέργειες αντιστοιχούν στο 1,6% των συνολικών καλλιεργειών ή 451 χιλ. στρέμματα το 2022, από 1,7% ή 493,5 εκατ. στρέμματα το 2021, με τα θερμοκήπια να αυξάνουν σταθερά το μερίδιό τους, που φτάνει γύρω στο 16,5% στις κηπευτικές καλλιέργειες. Αν και αυτό το μερίδιο στο σύνολο της εκμεταλλεύσιμης γης δεν ξεπερνά το 0,5%, είναι αξιοσημείωτη η επενδυτική κινητικότητα των τελευταίων ετών, με πολλούς επιχειρηματίες να εισέρχονται στην αγορά.

Επενδύσεις και περιοχές με μεγάλη συγκέντρωση

Ενδεικτικά σημειώνονται οι συνεχείς επενδύσεις στην υδροπονική καλλιέργεια της Wonderplant του Σπύρου Θεοδωρόπουλου και της ομάδας των συνεταίρων του, με αφετηρία την Πετρούσα της Δράμας αλλά και των Θερμοκηπίων Θράκης του Κωνσταντίνου Χαλιωρή. Σημειώνεται επίσης η ένταξη μιας σειράς επενδύσεων στον αναπτυξιακό νόμο και η είσοδος νέων παικτών στην αγορά όπως για παράδειγμα της Sunterra, επιχειρηματικό εγχείρημα από τον Κωνσταντίνο Μαχαίρα, πρώην διευθύνοντα σύμβουλο του ομίλου ΑΒ και τον Δημήτρη Πρίντζιο, πρώην διευθυντικό στέλεχος της ΑΒ Βασιλόπουλος.

Τέτοιες επενδύσεις έχουν αυξήσει τις θερμοκηπιακές καλλιέργειες σε μια σειρά από περιφέρειες της επικράτειας. Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ μεταξύ 2020 και 2022 παρατηρήθηκε αύξηση σε περιοχές όπως η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, όπου ήδη το 2022 είχαμε θερμοκήπια σε 25.159 στρέμματα έναντι 15.627 στρεμμάτων το 2020, στην Περιφέρεια Πελοποννήσου, με 4.900 στρέμματα έναντι 3.400 στρεμμάτων αντίστοιχα ενώ ειδικά στην περιφέρεια Κρήτης το 2022 είχαμε 29.602 στρέμματα θερμοκήπια έναντι 15.509 στρεμμάτων το 2020. Αύξηση θερμοκηπιακών καλλιεργειών σημειώνεται επίσης, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ στην Περιφέρεια Ηπείρου, όπου το 2022 ήδη είχαμε θερμοκήπια σε έκταση 2.317 στρεμμάτων έναντι 1.633 στρεμμάτων το 2020, στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, με έκταση 5.707 στρέμματα έναντι 5.334 το 2020 και στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας με 927 στρέμματα το 2022 από 478 το 2020.

Εντωμεταξύ, αξίζει να σημειωθεί ότι το πιο δημοφιλές προϊόν στις θερμοκηπιακές καλλιέργειες είναι η ντομάτα, με την Κρήτη να πρωταγωνιστεί και να ακολουθούν με αξιόλογες εκμεταλλεύσεις η Πελοπόννησος και η Δυτική Ελλάδα. Οι πιπεριές επίσης καλλιεργούνται σε μεγάλο βαθμό στην Κρήτη αλλά και στην Κεντρική Μακεδονία. Θερμοκήπια με μελιτζάνες συναντάμε κυρίως σε Κρήτη, Κεντρική Μακεδονία και Πελοπόννησο ενώ θερμοκηπιακό αγγούρι παράγεται ως επί τω πλείστον σε Κρήτη και Πελοπόννησο.

Σημειώνεται επίσης ότι στα καλλωπιστικά φυτά και φυτώρια που αναπτύσσονται στην επικράτεια, σε σύνολο 24.456 στρεμμάτων (στοιχεία ΕΛΣΤΑΤ 2022) οι θερμοκηπιακές καλλιέργειες για άνθη και καλλωπιστικά φυτά φτάνουν μόλις στα 2.000 στρέμματα.

Διαβάστε επίσης

ΑΕΠ: Ανάπτυξη 2,3% στο β’ τρίμηνο

Σελένα Γκόμεζ: Στη λίστα των δισεκατομμυριούχων των ΗΠΑ

Σχεδιάζεται έργο για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας στην Αττική