THEPOWERGAME
Σε τουλάχιστον 215 εκατ. ευρώ ανέρχεται το ποσό που καλούνται να επιστρέψουν στο Ελληνικό Δημόσιο 95.000 αγρότες που έλαβαν ενισχύσεις άνω των 2.000 ευρώ από το λεγόμενο «πακέτο Χατζηγάκη» το 2009 καθώς το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο καταδίκασε την Ελλάδα, που κινδυνεύει με χρηματικό πρόστιμο για όσο καιρό δεν συμμορφώνεται με την απόφασή του.
Η απόφαση Χατζηγάκη για αποζημιώσεις
Αν και έχουν περάσει σχεδόν 12 χρόνια από το 2009 όταν ο τότε υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, κ. Σωτήρης Χατζηγάκης αποφάσισε να χορηγήσει μέσω ΕΛΓΑ σε 725.000 αγρότες αποζημιώσεις συνολικού ύψους 425 εκατ. ευρώ για ζημιές από δυσμενή καιρικά φαινόμενα το 2008, τις οποίες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χαρακτήρισε το 2011 «παράνομες κρατικές ενισχύσεις ασυμβίβαστες με την εσωτερική αγορά», εν τούτοις η υπόθεση παραμένει ακόμη ανοιχτή.
Η Ελλάδα είχε λάβει από την Ευρ. Επιτροπή προθεσμία έως τον Ιούνιο του 2012 να λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα για την ανάκτηση των κρατικών ενισχύσεων. Δεν εκτέλεσε την απόφαση αλλά προσέφυγε στο Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, το οποίο αποφάσισε τελεσίδικα τον Μάρτιο του 2016 ότι το Ελληνικό Δημόσιο οφείλει να ανακτήσει τις καταβληθείσες ενισχύσεις.
Στις συζητήσεις που έγιναν τότε μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η τελευταία αποδέχθηκε
- να αφαιρεθεί από τα 425 εκατ. ευρώ ποσό 109 εκατ. ευρώ, το οποίο δικαιολογήθηκε ως ενισχύσεις ήσσονος σημασίας (de minimis),
- να εξαιρεθούν από τις ανακτήσεις – ευλόγως – όσοι παραγωγοί είχαν εν τω μεταξύ εγκαταλείψει τον μάταιο τούτο κόσμο (επρόκειτο τότε για σχεδόν 48.000 παραγωγούς που είχαν λάβει περίπου 19 εκατ. ευρώ).
Παράλληλα, η τότε Κυβέρνηση αποφάσισε να προχωρήσει στην ανάκτηση χρημάτων μόνο από τους 95.000 παραγωγούς που είχαν εισπράξει περισσότερα από 2.000 ευρώ, αρχής γενομένης από 12.000 αγρότες που είχαν εισπράξει περισσότερα από 5.000 ευρώ.
Ωστόσο, στην πορεία η υπόθεση «πάγωσε», η ανάκτηση δεν προχώρησε με αποτέλεσμα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προσφύγει εκ νέου κατά της Ελλάδας στο Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, το οποίο έκανε δεκτή την προσφυγή και πλέον η Ελλάδα κινδυνεύει με χρηματικό πρόστιμο για κάθε ημέρα που δεν εφαρμόζει την απόφαση της Ευρ. Επιτροπής. Και μπορεί να ακούγεται μακάβριο, προφανώς όμως είναι αναγκαίο να επανϋπολογισθεί ο αριθμός των αγροτών που είναι εν ζωή καθώς έχει παρέλθει 5ετία από την προηγούμενη καταμέτρηση.
Η επιχειρηματολογία της Ελλάδας
Το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων επισημαίνει στην απόφασή του φωτίζοντας και την επιχειρηματολογία που χρησιμοποίησε η Ελλάδα για να μην προχωρήσει στις ανακτήσεις:
-«Οκτώ και πλέον έτη μετά την έκδοση της αποφάσεως της Επιτροπής, οι ελληνικές αρχές δεν την έχουν ακόμη εκτελέσει.
-Η Ελλάδα δεν βρισκόταν σε πλήρη αδυναμία ανακτήσεως των ενισχύσεων. Οι διοικητικές ή τεχνικές δυσχέρειες που συνδέονται με τον μεγάλο αριθμό των δικαιούχων δεν δικαιολογούν την κρίση ότι η ανάκτηση είναι τεχνικώς αδύνατη. Επιπλέον, η Ελλάδα δήλωσε ότι είχε την πρόθεση να νομοθετήσει προς αντιμετώπιση της εν λόγω διοικητικής δυσχέρειας τον Ιούνιο του 2015, ήτοι τρία έτη μετά τη λήξη της ανωτέρω προθεσμίας.
-Περαιτέρω, όσον αφορά στο επιχείρημα της Ελλάδας ότι δεν εξέδωσε κοινή υπουργική απόφαση για την ανάκτηση των ποσών που υπερέβαιναν τα 5 000 ευρώ επειδή η Επιτροπή εξέφρασε την αντίθεσή της, το Δικαστήριο διευκρινίζει ότι η Επιτροπή διατύπωσε επιφυλάξεις σχετικά με οποιοδήποτε αυθαίρετο όριο κάτω από το οποίο δεν θα πραγματοποιούνταν η ανάκτηση. Εντούτοις, η παρατήρηση αυτή δεν εμπόδιζε την Ελλάδα να συνεχίσει την τροποποίηση του νομοθετικού πλαισίου της προς διασφάλιση της εκτελέσεως της αποφάσεως της Επιτροπής.
-Όσον αφορά στην επίκληση των κοινωνικών αναταραχών που θα προκαλούσε η ανάκτηση των ενισχύσεων, οι ελληνικές αρχές δεν απέδειξαν την ύπαρξη του κινδύνου αντιδράσεως εκ μέρους των γεωργών η οποία θα είχε για τη δημόσια τάξη συνέπειες στις οποίες δεν θα μπορούσαν να αντεπεξέλθουν με τα μέσα που διαθέτουν.
-Τέλος, το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι η Ελλάδα παρέλειψε να ενημερώσει επαρκώς την Επιτροπή για τα μέτρα που έλαβε κατ’ εφαρμογήν προηγούμενης αποφάσεως. Αφενός, κατά την ημερομηνία περατώσεως της έγγραφης διαδικασίας στην παρούσα υπόθεση, η Ελλάδα δεν είχε ακόμη κοινοποιήσει στην Επιτροπή τα έγγραφα που αποδείκνυαν ότι οι λήπτες της ενισχύσεως είχαν κληθεί να την επιστρέψουν. Αφετέρου, δεν τηρούσε την Επιτροπή διαρκώς ενήμερη για την πρόοδο στη λήψη των εθνικών μέτρων ήταν απαραίτητα για την πλήρη ανάκτηση των ενισχύσεων. Πράγματι, αφού η Ελλάδα γνωστοποίησε τον Ιούνιο του 2016 ότι δεν είχε ακόμη λάβει μέτρα για την ανάκτηση, δεν παρέσχε καμία άλλη πληροφορία: όλα τα ρητά αιτήματα και τα έγγραφα υπενθυμίσεως παρέμειναν αναπάντητα εκ μέρους της Ελλάδας».