Η επέλαση της Τεχνητής Νοημοσύνης και τα σημεία υπεροχής του ανθρώπινου νου

Για την Τεχνητή Νοημοσύνη (ακούμε τα πάντα). Τώρα μάλιστα που έσφιξαν οι ζέστες, ακόμη και στις παραλίες, ακούς τα πιο παράδοξα: Η Artificial Intelligence (Α.Ι.) θα μας πάρει τις δουλειές, είναι μια καταιγίδα που θα σαρώσει τις ζωές μας, είναι μια ψηφιακή παγκόσμια συνωμοσία των μεγάλων για την υποδούλωσή μας. Τα ακούνε αυτά οι μαθητές Λυκείου ή οι πρωτοετείς ιδίως στις θεωρητικές σχολές-αλλά όχι μόνο- και κρυφογελάνε: Το ChatGPT έδωσε νέα διάσταση στο «σκονάκι»: η ψηφιακή του έκδοση βγάζει ατόφια κείμενα έτοιμα για copy paste. Στα σχολεία αλλά και τα Πανεπιστήμια δεν ξέρουν πώς θα το διαχειριστούν.

Οι δαίμονες, η ανασφάλεια, ο φόβος και η αντίδραση ήταν πάντα συνοδευτικά των μεγάλων επαναστατικών αλλαγών. Η ψηφιακή έκρηξη με την Α.Ι. δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση, την ώρα μάλιστα που αυτές οι δοξασίες αποκτούν μια πρωτόφαντη δυναμική, καθώς διαδίδονται ταχύτατα μέσω των social media και αναπαράγονται με εκθετική μορφή. Αυτό δυσκολεύει το να κατανοήσουμε τις μεγάλες δυνατότητες αλλά και τις ανεπιθύμητες παρενέργειες που φέρνει ακόμα και στη καθημερινότητά μας η Τεχνητή Νοημοσύνη.
Ας πάρουμε το παράδειγμα με τα άψογα κείμενα που παράγει η A.I. για τις εξετάσεις στις τάξεις του Λυκείου, στο τέλος της σχολικής χρονιάς, στο μάθημα της Ιστορίας ή της Φυσικής. Ποιο είναι το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε εδώ και χρόνια στο εκπαιδευτικό μας σύστημα; Η… παπαγαλία. Το αναμάσημα και η καταγραφή γεγονότων, η τυποποίηση λύσεων στα Μαθηματικά μέσω φροντιστηρίων, που προβλέπουν-ως πρόγονοι της Α.Ι.-το είδος των θεμάτων που θα «πέσουν» στις εξετάσεις. Ο κοινός παρονομαστής του προβλήματος είναι πως η εξεταστέα ύλη βασίζεται στην απομνημόνευση. Κι εκεί το ChatGPT δεν παίζεται, καθώς απομνημονεύει καλύτερα από τον καθένα μας το σύνολο των δεδομένων που κυκλοφορούν στο Διαδίκτυο.

Επομένως, τι κάνουμε; Μια προσέγγιση για τη διαχείριση του προβλήματος δίνει ο Μιχάλης Μπλέτσας….: «Αν το ChatGPT μπορεί να απαντήσει στο διαγώνισμα, τότε είναι λάθος το διαγώνισμα, δεν φταίει το ChatGPT. Δεν έχει νόημα η απομνημόνευση εδώ και πάρα πολύ καιρό» (Πρώτο Θέμα, 27/2/24).

Συνεπώς το εκπαιδευτικό μας σύστημα πρέπει να αλλάξει πίστα. Από την παπαγαλία πρέπει να περάσει σε ένα επίπεδο που ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι ασυναγώνιστος: Την κρίση, τη σύνθεση, την ενσυναίσθηση, τη συλλογικότητα, τη δημιουργικότητα, τις απαντήσεις στα «γιατί», τις δυνατότητες επιλογών, ακόμα και τις ψυχολογικές αρετές- με άλλα λόγια εκείνα τα χαρακτηριστικά του ανθρώπου, που τον κάνουν να ξεχωρίζει ακόμα και από τις πιο εξελιγμένες ψηφιακές δημιουργίες.

Αυτό είναι, όμως, το αξεπέραστο πρόβλημα του εκπαιδευτικού μας συστήματος, που υπολείπεται από τις ραγδαίες εξελίξεις και στον τομέα αυτό. Επικαλούμενος το παράδειγμα της εξέτασης στην Ιστορία, ο κ. Μπλέτσας σημειώνει πως «η Ιστορία δεν είναι για να την απομνημονεύεις, είναι για να διδάσκεσαι τι έγινε, για να καταλαβαίνεις γιατί έγινε και να προσπαθήσεις να το αποφύγεις».

Μια ουσιαστική στροφή σε αυτήν την κατεύθυνση στην Παιδεία θα είχε άμεσες και ευεργετικές επιπτώσεις σε μαθητές και σπουδαστές, καθώς θα καλλιεργούσαν δεξιότητες που σήμερα δεινοπαθούν και χειμάζονται κάτω από το βαρύ πέπλο της «παπαγαλίας» στα εκπαιδευτικά ιδρύματα.

Μια τέτοια εξέλιξη, μεταξύ άλλων, θα ενίσχυε τις αντιστάσεις ιδιαίτερα στις νέες και τους νέους σε ό,τι αφορά την άκριτη υποδοχή των μηνυμάτων των social media, την απόκρουση της πόλωσης και της τυφλής οργής κατά πάντων.

Όλα αυτά, σήμερα, ανάγονται στη σφαίρα των υποθέσεων και των «πρέπει» για τη διαχείριση μιας τεράστιας αλλαγής που έρχεται αλλά το θέμα είναι πώς την αξιοποιούμε. Η Α.Ι. και η Παιδεία είναι ένα πρωταρχικό ζήτημα, που η χώρα μας -αν δεν θέλει να αγκομαχά πίσω από τις εξελίξεις διεθνώς-, πρέπει άμεσα να προτάξει.

Αυτό όμως δεν είναι μια υπόθεση εργασίας για το αύριο. Μια κοντόφθαλμη θεώρηση για το πόσο σοβαρό πρόβλημα είναι η ενσωμάτωση της Τεχνητής Νοημοσύνης στα κοινωνικά δρώμενα είναι σκέτη καταστροφή. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Υγεία. Όλοι, εντός και εκτός συνόρων, προεξοφλούν ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη θα επιφέρει μια πρωτόγνωρη επανάσταση στον τομέα της Υγείας, στην πρόληψη, τις έρευνες, τις ανακαλύψεις. Κάποιοι προεξοφλούν ότι εκεί θα κριθεί η ικανότητα των εθνών να σκαρφαλώσουν ή να παραμείνουν στην πρώτη γραμμή της καινοτομίας και της ανάπτυξης. Το πρώτο βήμα για μια τομή είναι η πρόσβαση της Τεχνητής Νοημοσύνης σε ΟΛΑ τα διαθέσιμα στοιχεία στο Internet-έρευνες, στατιστικές κλπ. Στην Ελλάδα αυτό είναι ακόμα ακατόρθωτο! Παρά το ότι έχουν γίνει σημαντικά πράγματα στον τομέα της Ιατρικής, τα περισσότερα ιδρύματα κρατούν τα δεδομένα εκτός Διαδικτύου, θεωρώντας τα ιδιοκτησία. Κι αυτό, παρά το ότι η πολιτική για τα προσωπικά δεδομένα προφυλάσσει τις διαρροές και ενθαρρύνει τη δημοσιοποίηση των δεδομένων. Μόνο έτσι το ελληνικό κράτος μπορεί να ξεκινήσει μια σοβαρή ενσωμάτωση της Τεχνητής Νοημοσύνης στην Υγεία, με ό,τι αυτό συνεπάγεται τόσο για το ερευνητικό πεδίο όσο και για τη βιωσιμότητα του ΕΣΥ. Εδώ είναι απαραίτητη η πολιτική βούληση-να ένας τομέας που η Τεχνητή Νοημοσύνη «υποτάσσεται»-που προσώρας παραμένει ζητούμενο.

Διαβάστε επίσης

Disney: Η Marvel “αντεπιτίθεται” και φέρνει πάλι εκατομμύρια

Ψάλτης: Ανεβάζουμε τους στόχους της Alpha Bank σε 4 μέτωπα

Πώς θα είναι η επόμενη ημέρα χωρίς τον λιγνίτη