THEPOWERGAME
Αυτές τις ημέρες πρόκειται να παρουσιαστεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή μια αναλυτική μελέτη για την αλυσίδα εφοδιασμού που συνδέεται με την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης καθώς και τη στροφή προς την καθαρή ενέργεια.
Επικεντρώνεται στην εξάρτηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε πρώτες ύλες και προϊόντα όπως τα καλώδια, οι αγωγοί και ο εξοπλισμός για τη μεταφορά ηλεκτρισμού, τα υλικά για την κατασκευή μονάδων ανανεώσιμων πηγών (ΑΠΕ) και κυρίως αιολικά και φωτοβολταϊκά, για την αποθήκευση ενέργειας και οι τεχνολογίες για τα έξυπνα δίκτυα μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας.
Πρόκειται για μια από τις πρωτοβουλίες που έχει αναλάβει η Κομισιόν, σε συνέχεια πρόσφατης απόφασης των ηγετών της Ε.Ε. προκειμένου να αντιμετωπιστεί η εξάρτηση από κρίσιμες πρώτες ύλες, προϊόντα και τεχνολογίες.
Η δυσάρεστη εμπειρία της πανδημίας, με τις τεράστιες ελλείψεις σε ιατροφαρμακευτικό εξοπλισμό, την παγκόσμια έλλειψη μικροεπεξεργαστών που προκαλεί σοβαρά προβλήματα στην ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία, κ.α. έχει θορυβήσει τους ηγέτες της Ευρώπης.
Και δεν είναι οι μοναδικοί. Στις 24 Φεβρουαρίου ο πρόεδρος Μπάιντεν υπέγραψε εκτελεστική διαταγή με την οποία ξεκίνησε αναλυτική μελέτη για την κατάσταση στην εφοδιαστική αλυσίδα των ΗΠΑ σε μικροεπεξεργαστές, μπαταρίες υψηλής χωρητικότητας, φαρμακευτικό και ιατρικό εξοπλισμό και στρατηγικές πρώτες ύλες.
Στόχος να εντοπιστούν τα προβλήματα και να προταθούν λύσεις για την εξασφάλιση της προμήθειας των ΗΠΑ. Η μελέτη θα παρουσιαστεί εντός 100 ημερών, δηλαδή στις αρχές Ιουνίου.
Στην ίδια μελέτη θα αναλύεται σε βάθος η παραγωγική βάση των ΗΠΑ σε έξι τομείς: την άμυνα, τη δημόσια υγεία και τη προετοιμασία απέναντι σε πανδημίες, τις τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών, τις μεταφορές, την ενέργεια και τα αγροτικά προϊόντα και τα τρόφιμα.
Αλλά και η Κίνα προχωρά σε νέα ανάλυση της εξάρτησης της χώρες σε στρατηγικά προϊόντα στο πλαίσιο του πενταετούς σχεδίου.
Τα στρατηγικά προϊόντα
Στις αρχές της εβδομάδας, όταν η Κομισιόν παρουσίασε την ανανεωμένη έκδοση της βιομηχανικής στρατηγικής, δημοσιοποιήθηκαν και δύο πρόσθετα σημαντικά κείμενα.
Το πρώτο αφορά τις άμυνες που στήνει η Ε.Ε. απέναντι στις επιθετικές κινήσεις (π.χ. εξαγορές ή συμμετοχή σε κρατικούς διαγωνισμούς) εντός ευρωπαϊκών συνόρων από εταιρείες που προέρχονται από τους οικονομικούς ανταγωνιστές της και κυρίως η Κίνα.
Στο δεύτερο κείμενο παρουσιάζονται τα συμπεράσματα από μελέτη για την εξάρτηση της Ε.Ε. από τους διεθνείς ανταγωνιστές της σε 137 στρατηγικά προϊόντα ή πρώτες ύλες, που αποτελούν το 6% των εισαγωγών.
Πρόκειται για προϊόντα που συνδέονται με ευαίσθητα οικοσυστήματα από την ενέργεια (πρώτες ύλες) και την υγεία (συστατικά για φάρμακα) ή είναι απαραίτητα για την στροφή προς την πράσινη ενέργεια και τεχνολογικές λύσεις.
Το 52% των εισαγωγών στα 137 στρατηγικά προϊόντα ή πρώτες ύλες προέρχεται από την Κίνα, το 11% από το Βιετνάμ, το 5% από την Βραζιλία, 4% από Σιγκαπούρη και άλλο 4% από Νότια Κορέα.
Εκτός από την μεγάλη εξάρτηση της Ε.Ε. από πρώτες ύλες (από βηρύλλιο, κοβάλτιο και λίθιο μέχρι αλουμίνιο, χρώμιο και μολυβδαίνιο) η μελέτη της Κομισιόν αναδεικνύει και σοβαρές εξαρτήσεις σε τομείς των νέων τεχνολογιών όπως το cloud (η απομακρυσμένη αποθήκευση / διαχείριση δεδομένων) και η μικροηλεκτρονική.
Ακόμα και ο χάλυβας, ένας προβληματικός τομέας στην Ελλάδα, θεωρείται στρατηγικό προϊόν και η Κομισιόν παρουσίασε την εβδομάδα που πέρασε ένα πολυσέλιδο σχέδιο για την επόμενη ημέρα του κλάδου.
Στην ίδια κατηγορία εντάσσονται και αρκετές πρώτες ύλες για την παραγωγή φαρμάκων και ιατρικού εξοπλισμού.
Η ανάλυση της Κομισιόν εντόπισε 14 προϊόντα στα οποία υπάρχει στρατηγική εξάρτηση της Ε.Ε από διεθνείς ανταγωνιστές της που συνδέονται με προστατευτικό εξοπλισμό (τις γνωστές στολές του νοσηλευτικού προσωπικού), χημικές ουσίες (γνωστές ως APIs) για την παραγωγή βιταμινών, αντιβιοτικών και άλλων φαρμάκων. Κάποια από αυτά μπορούν να παραχθούν εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Άλλα 17 προϊόντα συνδέονται με τα οικοσυστήματα των ΑΠΕ, των ψηφιακών και ηλεκτρονικών και από την πρόσβαση σε αυτά εξαρτάται η φιλόδοξη στροφή της Ε.Ε. προς την πράσινη οικονομία και την ψηφιοποίηση.
Πρόκειται για υλικά που είναι απαραίτητα για μαγνήτες, ηλεκτρικούς συσσωρευτές, ηλεκτρικούς κινητήρες, φορητούς υπολογιστές και κινητά τηλέφωνα.
Η παραγωγή αρκετών προϊόντων που στηρίζουν την ενεργειακή και ψηφιακή μετάβαση συνδέεται και με πολλές από τις πρώτες ύλες που προαναφέρθηκαν (κοβάλτιο, χρώμιο, λίθιο, κ.α.).
Τα μέτρα
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ετοιμάζει δεύτερο γύρο αναλυτικής εξέτασης της εξάρτησης της Ε.Ε. σε στρατηγικά προϊόντα που συνδέονται με τις ΑΠΕ, την αποθήκευση ενέργειας και την κυβερνοασφάλεια.
Ταυτόχρονα μέσω του Παρατηρητηρίου Κρίσιμων Τεχνολογιών και περιοδικών ελέγχων, που ξεκινούν από φέτος, θα εξετάζεται η εξάρτηση της Ε.Ε. από κρίσιμα προϊόντα ή πρώτες ύλες.
Μέσα σε αυτό το εξάμηνο θα προχωρήσει η δημιουργία δύο νέων συμμαχιών που έχουν ήδη ανακοινωθεί: της Συμμαχίας για τις τεχνολογίες επεξεργαστών και μικροεπεξεργαστών και της Συμμαχίας για τα Δεδομένα (data) και το Cloud.
Στις δύο συμμαχίες θα συμμετέχουν επιχειρήσεις, ερευνητικά ιδρύματα, κ.α. με στόχο να καλυφθεί το κενό που χωρίζει την Ε.Ε. από τους διεθνείς ανταγωνιστές της.
Εξετάζεται, επίσης, η δημιουργία συμμαχίας για τους διαστημικούς πυραύλους, αλλά και αντίστοιχου σχήματος για τις αερομεταφορές μηδενικών εκπομπών που θα συνεργαστεί με τη συμμαχία για τις Ανανεώσιμες και τα καύσιμα χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, που επίσης εξετάζεται.
Ένα επιπλέον εργαλείο είναι τα Σημαντικά Έργα Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος (IPCEIs) σε τομείς που χρειάζεται η κρατική παρέμβαση προκειμένου να στηριχθεί η καινοτομία.
Ηδη έχουν εγκριθεί δύο IPCEIs στις μπαταρίες (με ελληνική συμμετοχή) και στα μικροηλεκτρονικά, ενώ εξετάζονται σε τομείς όπως το υδρογόνο, τα φαρμακευτικά προϊόντα και οι εξελιγμένοι μικροεπεξεργαστές.
Μέχρι το τέλος του χρόνου θα προχωρήσουν μέτρα για τη στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων που αντιμετώπισαν και τα μεγαλύτερα προβλήματα από την κατάρρευση των αλυσίδων διανομής λόγω της πανδημίας.
Παράλληλα θα παρουσιαστεί η στρατηγική για τα πρότυπα όχι μόνο στα προϊόντα αλλά και στις υπηρεσίες.
Στις αρχές του επόμενου χρόνου αναμένεται να παρουσιαστεί και ένα σχέδιο για μείωση της στρατηγικής εξάρτησης της Ε.Ε. από κάποια προϊόντα μέσω των κρατικών προμηθειών. Να διαφοροποιήσουν δηλαδή οι κρατικοί φορείς τους προμηθευτές τους ώστε να μην εξαρτώνται από λίγους, ειδικά αν προέρχονται από χώρες εκτός Ε.Ε.