Ποια είναι η Mondelez και γιατί της έβαλε πρόστιμο η Κομισιόν

«Θύελλα» σχολίων και αντιδράσεων έχει προκαλέσει στους πολιτικούς και οικονομικούς κύκλους το βαρύτατο πρόστιμο ύψους 337,5 εκατ. ευρώ, το οποίο επέβαλε την Πέμπτη, 23 Μαΐου, η Κομισιόν στη Mondelez International Inc. για παρεμπόδιση διασυνοριακού εμπορίου προϊόντων σοκολάτας, μπισκότων και καφέ μεταξύ των κρατών μελών, κατά παράβαση των κανόνων ανταγωνισμού της ΕΕ.

«Η Επιτροπή παραμένει προσηλωμένη στην άρση των αδικαιολόγητων φραγμών για να διασφαλίσει την καλύτερη λειτουργία της ενιαίας αγοράς. Οι εδαφικοί περιορισμοί εφοδιασμού από τους προμηθευτές αποτελούν ένα είδος μη ρυθμιστικών φραγμών για την εύρυθμη λειτουργία της ενιαίας αγοράς», ανέφερε στην ανακοίνωση της Κομισιόν.

Το πρόστιμο αυτό, ωστόσο, όσο βαρύ κι αν φαίνεται, αντιπροσωπεύει σχεδόν μόλις το 1% των περσινών καθαρών εσόδων της Mondelez. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την ιστοσελίδα της, η Mondelez το 2023 πραγματοποίησε καθαρά έσοδα 36 δισ. ευρώ, ενώ το πρόστιμο, το οποίο της επιβλήθηκε ανήλθε στα 337 εκατ. ευρώ.

Ποια είναι η Mondelez

Η Mondelez, με έδρα τις ΗΠΑ, είναι ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς σοκολάτας και μπισκότων παγκοσμίως. Το χαρτοφυλάκιό της περιλαμβάνει από τις γνωστότερες παγκοσμίως μάρκες σοκολάτας και μπισκότων όπως οι μάρκες μπισκότων, κράκερ και γλυκών Belvita, Chips Ahoy!, Oreo, Ritz, TUC, Triscuit, Nabisco, LU, Sour Patch Kids, Barny και Peek Freans, οι μάρκες σοκολάτας Milka, Côte d’Or, Toblerone, Cadbury, Green & Black’s, Freia, Marabou και Fry’s, οι τσίχλες και σταγόνες για το βήχα Trident, Dentyne, Chiclets, Halls και Stride, καθώς και τα μπισκότα Tate’s Bake Shop.

Η εταιρεία έχει τις ρίζες της στην Kraft Foods Inc., η οποία ιδρύθηκε στο Σικάγο το 1923. Η Mondelez ως επιχείρηση δημιουργήθηκε το 2012, όταν η Kraft Foods μετονομάστηκε σε Mondelez και διατήρησε την επιχείρηση σνακ, ενώ η επιχείρηση τροφίμων αποσχίστηκε σε μια νέα εταιρεία με την ονομασία Kraft Foods Group.

Τα κεντρικά γραφεία βρίσκονται στο Fulton Market, στο Σικάγο του Ιλινόις. Συγκεκριμένα, το 2020, η εταιρεία μετέφερε τα κεντρικά της γραφεία από τα προάστια Deerfield του Ιλινόις, στο Σικάγο. Τα κεντρικά γραφεία της Mondelez στη Βόρεια Αμερική εγκαταστάθηκαν τότε στο East Hanover του Νιου Τζέρσεϊ των ΗΠΑ, ενώ ένα παγκόσμιο κέντρο καινοτομίας άνοιξε το 2023 στο κοντινό Whippany, επίσης στην κομητεία Morris του Νιου Τζέρσεϊ.

Τον Ιανουάριο του 2022, δε, η Mondelez International, ανακοίνωσε την ολοκλήρωση της εξαγοράς της εταιρείας Chipita Global S.A., κορυφαίας εταιρείας παραγωγής προϊόντων ζύμης και πρωινού σνακ. Η συμφωνία, που αρχικά έγινε γνωστή τον Μάιο του 2021, θα ενίσχυε την πρόσβαση της Mondelez International στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή, όπου η Chipita διατηρούσε ισχυρή παρουσία.

Γιατί μπήκε το πρόστιμο από την Κομισιόν

Η έρευνα της Επιτροπής διαπίστωσε ότι η Mondelez παραβίασε τους κανόνες ανταγωνισμού της ΕΕ: i) συμμετέχοντας σε αντιανταγωνιστικές συμφωνίες ή εναρμονισμένες πρακτικές με στόχο τον περιορισμό του διασυνοριακού εμπορίου διαφόρων προϊόντων σοκολάτας, μπισκότων και καφέ- και ii) καταχρώμενη τη δεσπόζουσα θέση της σε ορισμένες εθνικές αγορές για την πώληση σοκολατοειδών δισκίων.

Συγκεκριμένα, η Επιτροπή διαπίστωσε ότι η Mondelez προέβη σε είκοσι δύο αντιανταγωνιστικές συμφωνίες ή εναρμονισμένες πρακτικές, κατά παράβαση του άρθρου 101 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης («ΣΛΕΕ»), με:

• Περιορισμός των περιοχών ή των πελατών στους οποίους επτά πελάτες χονδρικής (έμποροι/«μεσίτες») θα μπορούσαν να μεταπωλήσουν τα προϊόντα της Mondelēz. Μια συμφωνία περιελάμβανε επίσης μια διάταξη που διέταζε τον πελάτη της Mondelēz να εφαρμόζει υψηλότερες τιμές για τις εξαγωγές σε σύγκριση με τις εγχώριες πωλήσεις. Αυτές οι συμφωνίες και οι εναρμονισμένες πρακτικές πραγματοποιήθηκαν μεταξύ 2012 και 2019 και κάλυψαν όλες τις αγορές της ΕΕ.
• Αποτροπή δέκα αποκλειστικών διανομέων που δραστηριοποιούνται σε ορισμένα κράτη μέλη από το να απαντούν σε αιτήματα πώλησης από πελάτες που βρίσκονται σε άλλα κράτη μέλη χωρίς προηγούμενη άδεια από τη Mondelēz. Αυτές οι συμφωνίες και πρακτικές πραγματοποιήθηκαν μεταξύ 2006 και 2020 και κάλυψαν όλες τις αγορές της ΕΕ.

Η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι παράνομες πρακτικές της Mondelez εμπόδιζαν τους λιανοπωλητές να προμηθεύονται ελεύθερα προϊόντα σε κράτη μέλη με χαμηλότερες τιμές και κατακερμάτιζαν τεχνητά την εσωτερική αγορά. Στόχος της Mondelez ήταν να αποφύγει ότι το διασυνοριακό εμπόριο θα οδηγούσε σε μείωση των τιμών σε χώρες με υψηλότερες τιμές. Αυτές οι παράνομες πρακτικές επέτρεψαν στη Mondelez να συνεχίσει να χρεώνει περισσότερα για τα δικά της προϊόντα, σε βάρος τελικά των καταναλωτών στην ΕΕ.

Φαίνεται, λοιπόν, ότι η αμερικανική εταιρεία έβαζε «καπέλο» στα προϊόντα σοκολάτας, μπισκότων και καφέ, χρεώνοντάς τα, σε υψηλότερες τιμές, ανάλογα με την χώρα, με αποτέλεσμα έτσι, να αποκομίσει πέρυσι κέρδη 36 δισ. δολαρίων. Εμπόδιζε τους διανομείς με διάφορους καταχρηστικούς όρους που επέβαλλε να κάνουν εισαγωγές και εξαγωγές των προϊόντων της από τη μια χώρα στην άλλη και αυτή η πρακτική κρατούσε τις τιμές ψηλά.

Mondelez: Τα υπόλοιπα «μπλεξίματα» της εταιρείας

Τον Σεπτέμβριο του 2017, μια έρευνα που διεξήχθη από τη ΜΚΟ Mighty Earth διαπίστωσε ότι ένα μεγάλο μέρος του κακάο που χρησιμοποιείται στη σοκολάτα που παράγεται από τη Mondelez και άλλες μεγάλες εταιρείες σοκολάτας καλλιεργείται παράνομα σε εθνικά πάρκα και άλλες προστατευόμενες περιοχές στην Ακτή Ελεφαντοστού και τη Γκάνα.

Η έκθεση τεκμηριώνει πώς σε αρκετά εθνικά πάρκα και άλλες προστατευόμενες περιοχές, το 90% ή και περισσότερο της μάζας της γης της περιοχής έχει μετατραπεί σε κακάο. Λιγότερο από το 4% της Ακτής Ελεφαντοστού παραμένει πυκνά δασωμένο, και η προσέγγιση των εταιρειών σοκολάτας στην προμήθεια έχει οδηγήσει σε εκτεταμένη αποψίλωση των δασών και στη Γκάνα. Στην Ακτή Ελεφαντοστού, η αποψίλωση των δασών έχει ωθήσει τους χιμπατζήδες σε λίγους μόνο μικρούς θύλακες και έχει μειώσει τον πληθυσμό των ελεφάντων της χώρας από αρκετές εκατοντάδες χιλιάδες σε περίπου 200-400.

Τον Νοέμβριο του 2018, επίσης, μια έρευνα της Greenpeace International διαπίστωσε ότι 22 προμηθευτές φοινικέλαιου της Mondelez International αποψίλωσαν πάνω από 70.000 εκτάρια (170.000 στρέμματα, 270 τετραγωνικά μίλια) τροπικού δάσους από το 2015 έως το 2017.

Το 2021, η Mondelez κατονομάστηκε, επίσης, σε ομαδική αγωγή που κατέθεσαν οκτώ πρώην «παιδιά-σκλάβοι» από το Μάλι, οι οποίοι ισχυρίζονται ότι η εταιρεία βοήθησε και ενθάρρυνε την υποδούλωσή τους σε φυτείες κακάο στην Ακτή Ελεφαντοστού. Η αγωγή κατηγόρησε τη Mondelez (μαζί με τις Nestlé, Cargill, Mars, Olam International, The Hershey Company και Barry Callebaut) ότι εν γνώσει της συμμετείχε σε καταναγκαστική εργασία και οι ενάγοντες ζήτησαν αποζημίωση για αδικαιολόγητο πλουτισμό, αμελή εποπτεία και σκόπιμη πρόκληση συναισθηματικής οδύνης.

Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου 2022, πολλές διεθνείς εταιρείες αισθάνθηκαν αναγκασμένες να μειώσουν ή να τερματίσουν τις δραστηριότητές τους στη Ρωσική Ομοσπονδία. Η Mondelez έκανε δημοσίως δηλώσεις ότι «μείωσε όλες τις μη βασικές δραστηριότητες» και σταμάτησε τις νέες επενδύσεις στη χώρα. Από τις 12 Μαρτίου 2022, ωστόσο, η Mondelez αναφερόταν σε ένα έκθεση του καθηγητή του Yale, Jeffrey Sonnenfeld, ως μία από τις μειοψηφίες των εταιρειών που συνεχίζουν να δραστηριοποιούνται στη Ρωσία, όπου παράγει το 3,5% των ετήσιων εσόδων της (περίπου 1 δισεκατομμύριο δολάρια).

Στις 25 Μαΐου 2023, η Εθνική Υπηρεσία για την Πρόληψη της Διαφθοράς (NACP) της Ουκρανίας κήρυξε τη Mondelez ως διεθνή χορηγό πολέμου, σημειώνοντας ότι το ρωσικό υποκατάστημα της Mondelez αύξησε τα κέρδη του το 2022 κατά 303%. Αυτό έχει οδηγήσει σε μποϊκοτάζ από καταναλωτές και εταιρείες στις σκανδιναβικές χώρες, καθώς και από τις ποδοσφαιρικές ενώσεις της Δανίας, της Νορβηγίας και της Σουηδίας. Επίσης, ορισμένοι εργαζόμενοι της Mondelez στην Ανατολική Ευρώπη έχουν διαμαρτυρηθεί.

Η ελληνική πρωτοβουλία για ευρωπαϊκό μπλοκ κατά της ακρίβειας και των τακτικών των πολυεθνικών

Παράλληλα, οκτώ κυβερνήσεις κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, ετοιμάζονται να ασκήσουν έντονες πιέσεις στις Βρυξέλλες, προκειμένου να μπει φρένο στην πρακτική των πολυεθνικών να χρεώνουν διαφορετικές τιμές στο ίδιο προϊόν ανάλογα με τη γεωγραφική ζώνη. Έμφαση θα δοθεί στις τιμές δημοφιλών προϊόντων, όπως η σοκολάτα ή τα μπισκότα.

Δημοσίευμα στους Financial Times αναφέρει ότι η Ελλάδα και άλλες 7 χώρες της ΕΕ θα ζητήσουν αυστηροποίηση των κανόνων που διέπουν την ενιαία ευρωπαϊκή αγορά, προκειμένου να σταματήσουν να ισχύουν οι απαγορεύσεις στο λεγόμενο «παράλληλο εμπόριο», το οποίο επιτρέπει σε εμπόρους λιανικής να αγοράζουν φθηνότερα προϊόντα από άλλα κράτη-μέλη.

Υπενθυμίζεται ότι, με την επιστολή την οποία απέστειλε πριν λίγες ημέρες στην Κομισιόν ο Κυριάκος Μητσοτάκης προτείνει 4 μέτρα σε πανευρωπαϊκό επίπεδο για την ακρίβεια, σύμφωνα με όσα έδωσε στη δημοσιότητα το Μέγαρο Μαξίμου.

Όπως αναφέρει στην επιστολή, «είναι κρίσιμο πολιτικά, ενόψει και των επερχόμενων ευρωεκλογών, η ΕΕ να αποδείξει ότι μπορεί όχι μόνο να ιεραρχεί και να θέτει τις σωστές προτεραιότητες με βάση τα προβλήματα που απασχολούν τις ευρωπαϊκές κοινωνίες -και η ακρίβεια είναι αναμφίβολα ένα από αυτά- αλλά και να παρεμβαίνει με τρόπο αποφασιστικό, γρήγορο και αποτελεσματικό ώστε να τα επιλύει».

Διαβάστε επίσης:

Πλειστηριασμοί 20 χιλιάδων ακινήτων αξίας 2,53 δισ. έως το τέλος του έτους

Ταμείο Ανάκαμψης: Ενισχύσεις ύψους 2,77 δισ. ευρώ σε ΜμΕ

Τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για τις ενεργοβόρες βιομηχανίες

Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!