THEPOWERGAME
Οι χώρες σε όλο τον κόσμο απέτυχαν να συναινέσουν στους όρους μιας συνθήκης που θα ενοποιούσε τον κόσμο σε μια ενιαία στρατηγική ενάντια στην αναπόφευκτη επόμενη πανδημία, ξεπερνώντας το εθνικιστικό ήθος που προέκυψε κατά τη διάρκεια της Covid-19.
Οι συζητήσεις, σύμφωνα με τους New York Times, οι οποίες είχαν προγραμματιστεί να αποτελέσουν κεντρικό θέμα στη εβδομαδιαία συνεδρίαση του Παγκόσμιας Οργανισμού Υγείας που ξεκίνησε τη Δευτέρα στη Γενεύη, είχαν στόχο να διορθώσουν τις ανισότητες στην πρόσβαση σε εμβόλια και θεραπείες μεταξύ των πλουσιότερων εθνών και των φτωχότερων που έγιναν εμφανείς στην πανδημία της Covid-19.
Αν και μεγάλο μέρος του «επείγοντος» γύρω από την πανδημία της Covid-19 έχει «ξεθωριάσει» από τότε που ξεκίνησαν οι διαπραγματεύσεις για τη συνθήκη πριν από δύο χρόνια, οι ειδικοί στη δημόσια υγεία εξακολουθούν να έχουν πλήρη επίγνωση της πανδημικής δυνατότητας αναδυόμενων παθογόνων ιών, όπως η γρίπη των πτηνών ή οι πάλαι ποτέ νικημένες ασθένειες όπως η ευλογιά.
«Όσοι από εμάς που ασχολούμαστε με τη δημόσια υγεία αναγνωρίζουμε ότι μια άλλη πανδημία θα μπορούσε πραγματικά να είναι κοντά», δήλωσε η Λόις Πέις, βοηθός γραμματέας στο Υπουργείο Υγείας και Ανθρωπίνων Υπηρεσιών, η οποία επιβλέπει τις διαπραγματεύσεις ως σύνδεσμος των Ηνωμένων Πολιτειών στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.
Οι διαπραγματευτές ήλπιζαν να υιοθετήσουν τη συνθήκη την επόμενη εβδομάδα. Όμως, οι ακυρωμένες συναντήσεις και οι επίμονες συζητήσεις – μερικές φορές για μια μόνο λέξη – καθυστέρησαν τη συμφωνία σε βασικά τμήματα, συμπεριλαμβανομένης της δίκαιης πρόσβασης στα εμβόλια.
Το διαπραγματευτικό όργανο σχεδιάζει να ζητήσει περισσότερο χρόνο για να συνεχιστούν οι συζητήσεις, σύμφωνα με τους New York Times.
«Εξακολουθώ να είμαι αισιόδοξος», είπε ο δρ. Jean Kaseya, γενικός διευθυντής των Κέντρων Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων της Αφρικής. «Νομίζω ότι η ήπειρος θέλει αυτή τη συμφωνία. Νομίζω ότι ο κόσμος θέλει αυτή τη συμφωνία».
Μόλις εγκριθεί, η συνθήκη θα καθόριζε νομικά δεσμευτικές πολιτικές για τις χώρες μέλη του ΠΟΥ, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, σχετικά με την επιτήρηση των παθογόνων παραγόντων, την ταχεία ανταλλαγή δεδομένων επιδημιών και τις τοπικές αλυσίδες παραγωγής και εφοδιασμού για εμβόλια και θεραπείες, μεταξύ άλλων.
Σε αντίθεση με τη ρητορική ορισμένων πολιτικών στις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Βρετανία , δεν θα επέτρεπε στον ΠΟΥ να υπαγορεύει τις εθνικές πολιτικές για την κάλυψη ή να χρησιμοποιεί ένοπλα στρατεύματα για να επιβάλει lockdown και εντολές εμβολίων.
«Ο Ντόναλντ Τραμπ είναι στην αίθουσα», είπε ο Λόρενς Γκόστιν, διευθυντής του Κέντρου Διεθνούς Δικαίου Υγείας του ΠΟΥ, ο οποίος βοήθησε στη σύνταξη και τη διαπραγμάτευση της συνθήκης.
«Εάν εκλεγεί ο Τραμπ, πιθανότατα θα διαλύσει τις διαπραγματεύσεις και ακόμη και θα αποσυρθεί από τον ΠΟΥ», είπε ο κ. Γκόστιν.
Κατά τη διάρκεια της θητείας του ως προέδρου, ο κ. Τραμπ διέκοψε τους δεσμούς του με τον ΠΟΥ και πρόσφατα έδειξε ότι, εάν επανεκλεγεί, ενδέχεται να κλείσει το γραφείο ετοιμότητας για την πανδημία του Λευκού Οίκου.
Μεταξύ των μεγαλύτερων αντιπαραθέσεων στο προσχέδιο της συνθήκης είναι μια ενότητα που ονομάζεται «Πρόσβαση παθογόνων και Κοινή χρήση στα οφέλη», σύμφωνα με την οποία οι χώρες θα πρέπει να μοιράζονται γρήγορα γενετικές αλληλουχίες και δείγματα αναδυόμενων παθογόνων. Αυτές οι πληροφορίες είναι ζωτικής σημασίας για την ταχεία ανάπτυξη διαγνωστικών δοκιμών, εμβολίων και θεραπειών.
Τα κράτη χαμηλού εισοδήματος, σύμφωνα με τους New York Times, συμπεριλαμβανομένων εκείνων στην Αφρική, θέλουν να αποζημιώνονται για τις πληροφορίες που παρέχουν με γρήγορη και δίκαιη πρόσβαση στα αναπτυγμένα τεστ, εμβόλια και θεραπείες. Ζήτησαν επίσης από τους κατασκευαστές φαρμάκων να μοιράζονται πληροφορίες που θα επιτρέψουν στις τοπικές εταιρείες να παράγουν τα προϊόντα με χαμηλό κόστος.
«Δεν θέλουμε να βλέπουμε δυτικές χώρες να έρχονται να συλλέγουν παθογόνα, να φτιάχνουν φάρμακα, να φτιάχνουν εμβόλια, χωρίς να μας στέλνουν πίσω αυτά τα οφέλη», είπε ο δρ. Kaseya.
Οι χώρες εργάζονται επίσης για την ενίσχυση των Διεθνών Κανονισμών Υγείας του ΠΟΥ, οι οποίοι αναθεωρήθηκαν τελευταία φορά το 2005 και έθεσαν λεπτομερείς κανόνες που πρέπει να ακολουθούν οι χώρες σε περίπτωση εστίας που μπορεί να παραβιάσει τα σύνορα.
Τον Μάιο του 2021, μια ανεξάρτητη επισκόπηση της παγκόσμιας αντίδρασης στην Covid-19 «βρήκε αδύναμους κρίκους σε κάθε σημείο της αλυσίδας ετοιμότητας και ανταπόκρισης».
Η πανδημία βάθυνε επίσης τη δυσπιστία μεταξύ των πλουσιότερων εθνών και των φτωχότερων. Μέχρι το τέλος του 2021, περισσότερο από το 90% των ανθρώπων σε ορισμένες χώρες υψηλού εισοδήματος είχαν λάβει δύο δόσεις εμβολίων κατά της Covid, σε σύγκριση με λιγότερο από 2% στις χώρες χαμηλού εισοδήματος. Η έλλειψη πρόσβασης σε εμβόλια πιστεύεται ότι έχει προκαλέσει περισσότερους από ένα εκατομμύριο θανάτους σε χώρες με χαμηλό εισόδημα.
Η συνθήκη θα ήταν μια αναγνώριση του είδους ότι ένα ξέσπασμα οπουδήποτε απειλεί ολόκληρο τον κόσμο και ότι η παροχή εμβολίων και άλλων πόρων είναι επωφελής για όλους. Οι παραλλαγές του κορονοϊού που εμφανίστηκαν σε χώρες με μεγάλους μη εμβολιασμένους πληθυσμούς σάρωσαν γρήγορα σε όλο τον κόσμο.
«Σχεδόν οι μισοί θάνατοι στις ΗΠΑ προήλθαν από παραλλαγές, επομένως είναι προς το συμφέρον όλων να έχουμε μια ισχυρή συμφωνία», δήλωσε ο Peter Maybarduk, ο οποίος διευθύνει το πρόγραμμα Πρόσβασης του Δημόσιου Πολίτη στα Φάρμακα.
Τον Δεκέμβριο του 2021, ο ΠΟΥ ίδρυσε μια ομάδα διαπραγματευτών για την ανάπτυξη μιας νομικά δεσμευτικής συνθήκης που θα επέτρεπε σε κάθε χώρα να προλαμβάνει, να ανιχνεύει και να ελέγχει επιδημίες και να επιτρέπει τη δίκαιη κατανομή εμβολίων και φαρμάκων.
Πάνω από δύο χρόνια μετά τις διαπραγματεύσεις, οι διαπραγματευτές συμφώνησαν, τουλάχιστον κατ’ αρχήν, σε ορισμένα σημεία του σχεδίου.
Αλλά μεγάλο μέρος της καλής θέλησης που δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια της Covid έχει εξατμιστεί και τα εθνικά συμφέροντα έχουν επανέλθει στο προσκήνιο. Χώρες όπως η Ελβετία και οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν απρόθυμες να αποδεχτούν όρους που μπορεί να επηρεάσουν τη φαρμακευτική βιομηχανία. Άλλοι, όπως η Αργεντινή, έχουν πολεμήσει ενάντια στους αυστηρούς κανονισμούς για τις εξαγωγές κρέατος.
«Είναι προφανές ότι οι άνθρωποι έχουν πολύ κοντή μνήμη», είπε η δρ. Σάρον Λιούιν, διευθύντρια του Παγκόσμιου Κέντρου Cumming για την Πανδημική Θεραπευτική στη Μελβούρνη.
«Αλλά μπορεί να συμβεί ξανά και μπορεί να συμβεί με ένα παθογόνο που είναι πολύ πιο δύσκολο να αντιμετωπιστεί από ό,τι ήταν η Covid», προειδοποίησε.
Μια πρόταση για την ενότητα «Πρόσβαση παθογόνου και Κοινή χρήση στα οφέλη» θα απαιτούσε από τους κατασκευαστές να αφήσουν στην άκρη το 10% των εμβολίων που θα χορηγηθούν και ένα άλλο 10% να παρασχεθεί με έξοδα του ΠΟΥ για διανομή σε χώρες χαμηλού εισοδήματος.
Αλλά αυτή η ιδέα αποδείχθηκε πολύ περίπλοκη, είπε ο Roland Driece, ο οποίος είναι ένας από τους ηγέτες των διαπραγματεύσεων. «Στην πορεία διαπιστώσαμε ότι αυτό ήταν πολύ φιλόδοξο στο χρονικό πλαίσιο».
Αντίθετα, μια ομάδα εργασίας που έχει συσταθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας θα επιφορτιστεί με τη διεκπεραίωση των λεπτομερειών αυτού του τμήματος έως τον Μάιο του 2026, είπε ο κ. Driece.
Ο dρ. Tedros Adhanom Ghebreyesus, γενικός διευθυντής του ΠΟΥ, επέκρινε δριμύτατα αυτό που ονόμασε «η λιτανεία των ψεμάτων και των θεωριών συνωμοσίας», σημειώνοντας ότι ο οργανισμός δεν έχει την εξουσία να υπαγορεύει εθνικές πολιτικές δημόσιας υγείας, ούτε επιδιώκει τέτοια εξουσία.
Η μυστικοπάθεια γύρω από τις διαπραγματεύσεις έχει καταστήσει δύσκολη την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης, δήλωσε ο James Love, διευθυντής της Knowledge Ecology International, ενός από τους λίγους μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς με παράθυρο στις διαπραγματεύσεις.
Το να επιτραπούν περισσότεροι άνθρωποι στις αίθουσες συζητήσεων ή να δουν τα προσχέδια καθώς εξελίσσονται θα βοηθούσε στην αποσαφήνιση περίπλοκων πτυχών της συνθήκης, είπε ο James Love.
«Επίσης, το κοινό θα μπορούσε να χαλαρώσει λίγο εάν διάβαζε την πραγματική συμφωνία σε τακτική βάση», είπε.
Τον περασμένο μήνα, η κυβέρνηση Μπάιντεν κυκλοφόρησε τη δική της στρατηγική για την παγκόσμια ασφάλεια της υγείας, με έμφαση στις διμερείς συνεργασίες που στοχεύουν να βοηθήσουν 50 χώρες να ενισχύσουν τα συστήματα αντιμετώπισης πανδημιών. Η διοίκηση ελπίζει να επεκτείνει τη λίστα σε 100 χώρες μέχρι το τέλος του έτους.
Η αμερικανική υποστήριξη θα βοηθούσε τις χώρες, οι περισσότερες από τις οποίες βρίσκονται στην Ασία και την Αφρική, να ενισχύσουν τα συστήματα One Health και να διαχειριστούν καλύτερα τα κρούσματα.
Η στρατηγική των ΗΠΑ προορίζεται να είναι συμπληρωματική της παγκόσμιας συνθήκης και δεν μπορεί να χρησιμεύσει ως εναλλακτική λύση, είπαν ειδικοί στη δημόσια υγεία.
«Κατά την άποψή μου, αυτή είναι η πιο σημαντική στιγμή στην παγκόσμια υγεία από τότε που ιδρύθηκε ο ΠΟΥ το 1948», είπε ο Γκόστιν. «Θα ήταν απλώς μια ασυγχώρητη τραγωδία αν το αφήσουμε να ξεφύγει μετά από όλα τα δεινά που έφερε η πανδημία της Covid-19».
Διαβάστε επίσης:
Woodstock: Πίνακας του Μπομπ Ντίλαν πωλήθηκε για 157.000 δολάρια
Megalopolis: Η νέα “τρέλα” του Κόπολα που στοίχισε 120 εκατ.
Ρούσης (SMPnet): Στοχεύει σε νέο γύρο χρηματοδότησης μέσα στο 2024