THEPOWERGAME
Η κορτιζόλη θεωρείται η κατεξοχήν ορμόνη του στρες και τον τελευταίο καιρό έχει αυξηθεί κατακόρυφα η συζήτηση για τη διαχείρισή της. Οι γιατροί λένε ότι οι ασθενείς το αναφέρουν πιο συχνά και οι αναζητήσεις στο Google για το πώς να μειώσετε την κορτιζόλη έφτασαν σε υψηλό επίπεδο τον Απρίλιο. Οι influencers της ευεξίας προειδοποιούν για την υπερβολική ή την πολύ χαμηλή κορτιζόλη και ορισμένοι προωθούν συμπληρώματα που ισχυρίζονται ότι βοηθούν. Τι απ’ όλα αυτά είναι αλήθεια και τι μύθος;
Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν χρειάζεται να ανησυχούν για τα επίπεδα κορτιζόλης τους ή τη λεγόμενη «κόπωση των επινεφριδίων», λένε. Και η κορτιζόλη, την οποία οι γιατροί συνήθως μετρούν με εξετάσεις σάλιου, ούρων ή αίματος, δεν είναι εγγενώς κακή. Τα επίπεδα κορτιζόλης που παραμένουν αυξημένα για πολύ καιρό μπορεί να αποτελούν πρόβλημα, αλλά η ίδια η ορμόνη είναι απαραίτητη.
Τα συμπληρώματα που ισχυρίζονται ότι βοηθούν στη διαχείριση των επιπέδων κορτιζόλης δεν βοηθούν, λένε οι γιατροί, και μπορεί μάλιστα να περιέχουν άγνωστες, δυνητικά επιβλαβείς ουσίες, αναφέρει δημοσίευμα της WSJ.
«Η κορτιζόλη είναι μια φυσιολογική απαραίτητη ορμόνη», λέει η Δρ Susan Spratt, ενδοκρινολόγος στο Πανεπιστήμιο Duke. «Δεν μπορείτε να ζήσετε χωρίς κορτιζόλη».
Τι είναι η κορτιζόλη;
Η κορτιζόλη βοηθά το σώμα μας να ανταποκριθεί στο στρες. Βοηθά επίσης στον έλεγχο της χρήσης των λιπών, των πρωτεϊνών και των υδατανθράκων μας, καταστέλλει τη φλεγμονή και συμβάλλει στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης και του σακχάρου στο αίμα, λέει η Dr. Divya Yogi-Morren, ιατρική διευθύντρια του Κέντρου Υπόφυσης της Cleveland Clinic που ειδικεύεται στις παθήσεις της υπόφυσης.
Σε μια κανονική ημέρα, τα επίπεδα κορτιζόλης κορυφώνονται το πρωί όταν ξυπνάτε και στη συνέχεια μειώνονται, λένε οι γιατροί. Είναι στο χαμηλότερο επίπεδό τους κατά την ώρα του ύπνου και ενώ κοιμάστε.
Η παραγωγή κορτιζόλης ξεκινά με σηματοδότηση από τον εγκέφαλο και την υπόφυση, λέει η Yogi-Morren. Η υπόφυση -ένας αδένας σε μέγεθος μπιζελιού στη βάση του εγκεφάλου- στέλνει σήματα στα επινεφρίδια, που βρίσκονται στην κορυφή των νεφρών, για την παραγωγή κορτιζόλης.
Αν εκτεθείτε σε στρες -πραγματικό ή φανταστικό, σωματικό ή φυσιολογικό- το σώμα σας παράγει περισσότερη κορτιζόλη, η οποία πυροδοτεί έναν σημαντικό καταρράκτη γεγονότων για να βοηθήσει στην αντιμετώπιση του στρες. Για παράδειγμα, το σώμα θα απελευθερώσει γλυκόζη, ώστε ο εγκέφαλος και οι μύες να έχουν αρκετά καύσιμα για να διαχειριστούν μια στρεσογόνο κατάσταση.
Όταν η κορτιζόλη γίνεται πρόβλημα
Μόλις η στρεσογόνος κατάσταση απομακρυνθεί, τα επίπεδα κορτιζόλης θα πρέπει να μειωθούν. Το χρόνιο στρες μπορεί να οδηγήσει σε χρόνια αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης, τα οποία μπορεί να οδηγήσουν σε υψηλό σάκχαρο στο αίμα, αύξηση του σωματικού βάρους και υπέρταση.
«Η κορτιζόλη είναι μια καλή ορμόνη που υποτίθεται ότι μας βοηθά να αντιμετωπίσουμε το βραχυπρόθεσμο στρες και μετά υποτίθεται ότι πρέπει να πέσει», λέει η Yogi-Morren. «Η κορτιζόλη παύει να είναι φίλη σας όταν δεν πέφτει».
Για τους περισσότερους ανθρώπους, εκτός αν έχετε ορισμένες ιατρικές παθήσεις, ο καλύτερος τρόπος για να διαχειριστείτε τα αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης είναι να αντιμετωπίσετε το στρες: Κοιμηθείτε αρκετά, ασκηθείτε τακτικά, τρώτε υγιεινά και δοκιμάστε ασκήσεις ενσυνειδητότητας, όπως η γιόγκα ή ο διαλογισμός. Δώστε προσοχή στο πόσο στρεσαρισμένοι αισθάνεστε.
Σε σπάνιες περιπτώσεις, οι άνθρωποι έχουν παθήσεις υγείας που προκαλούν υπερβολικά υψηλά ή χαμηλά επίπεδα κορτιζόλης.
Για να κάνετε διάγνωση, επισκεφθείτε έναν γιατρό, ο οποίος μπορεί να παραγγείλει εξετάσεις αίματος, σάλιου ή ούρων. Μην επιχειρήσετε να κάνετε διάγνωση μόνοι σας: Τα συμπτώματα αυτών των διαταραχών, όπως η κόπωση ή οι διακυμάνσεις του βάρους, έχουν πολλές επικαλύψεις με άλλες παθήσεις.
Τα άτομα που παράγουν υπερβολική ποσότητα κορτιζόλης μπορεί να διαγνωστούν με μια σπάνια αλλά σοβαρή ασθένεια γνωστή ως σύνδρομο Cushing. Η αύξηση του βάρους, οι αλλαγές στην κατανομή του λίπους, όπως το στρογγυλό πρόσωπο και το εξόγκωμα ανάμεσα στους ώμους, και οι κόκκινες ή μωβ ραγάδες, είναι συμπτώματα.
Επίσης σπάνια είναι μια κατάσταση που ονομάζεται επινεφριδιακή ανεπάρκεια, όταν οι άνθρωποι παράγουν πολύ λίγη κορτιζόλη.
Η νόσος του Addison είναι μια σπάνια αυτοάνοση ασθένεια που προκαλεί επινεφριδιακή ανεπάρκεια. Άλλες αιτίες μπορεί να περιλαμβάνουν όγκους της υπόφυσης ή ορισμένα φάρμακα, όπως τα οπιούχα και τα στεροειδή. Τα συμπτώματα της ανεπάρκειας των επινεφριδίων περιλαμβάνουν απώλεια βάρους, κόπωση, κοιλιακό άλγος, ναυτία και ζάλη από χαμηλή αρτηριακή πίεση. Η «κόπωση των επινεφριδίων
Ένας όρος που έχει μπει στις συζητήσεις για την ευεξία είναι η κόπωση των επινεφριδίων. Αυτή είναι η ιδέα ότι τα επινεφρίδια μπαίνουν σε υπερδιέγερση, παράγοντας τόση κορτιζόλη όταν οι άνθρωποι είναι εξαιρετικά στρεσαρισμένοι, ώστε εξαντλούνται και σταματούν να την παράγουν.
Ο Dr. Scott Isaacs, ενδοκρινολόγος με έδρα την Ατλάντα και εκλεγμένος πρόεδρος της Αμερικανικής Ένωσης Κλινικής Ενδοκρινολογίας, λέει ότι η «κόπωση των επινεφριδίων» δεν αποτελεί πραγματική διάγνωση. Υπογραμμίζοντας αυτό το σημείο ήταν ο τίτλος μιας μελέτης ανασκόπησης του 2016: «Η κόπωση των επινεφριδίων δεν υπάρχει: μια συστηματική ανασκόπηση».
«Για τον μέσο υγιή άνθρωπο που δεν είναι υπέρβαρος και δεν έχει ενδείξεις [του Cushing] είναι πραγματικά άσκοπο να ελέγξετε τα επίπεδα κορτιζόλης σας», λέει ο Spratt. «Τα επίπεδα κορτιζόλης αυξομειώνονται, το τελευταίο πράγμα που θέλετε να κάνετε είναι να διαγνωσθείτε κατά λάθος για Cushing ενώ δεν έχετε».
Διαχείριση των επιπέδων κορτιζόλης
Οι γιατροί συμβουλεύουν να μην δοκιμάζετε συμπληρώματα που ισχυρίζονται ότι διαχειρίζονται τα επίπεδα κορτιζόλης, επειδή μπορεί να έχουν συστατικά που δεν αναγράφονται στην ετικέτα.
Μια μελέτη του 2018 στο περιοδικό Mayo Clinic Proceedings ανέλυσε 12 συμπληρώματα που διατίθενται στο εμπόριο για την κόπωση ή την υποστήριξη των επινεφριδίων και διαπίστωσε ότι τα περισσότερα περιείχαν τουλάχιστον μία στεροειδής ορμόνη και όλα περιείχαν μικρή ποσότητα θυρεοειδικής ορμόνης.
Ο Dr. Sasan Mirfakhraee, αναπληρωτής καθηγητής και ενδοκρινολόγος στο University of Texas Southwestern Medical Center στο Ντάλας, λέει ότι τουλάχιστον μία ή δύο φορές το μήνα κάποιος θα καταλήξει στο νοσοκομείο επειδή παίρνει ένα συμπλήρωμα κορτιζόλης με ένα ισχυρό στεροειδές -δεξαμεθαζόνη- το οποίο μπορεί να προκαλέσει στο σώμα να σταματήσει την παραγωγή κορτιζόλης.
Αντί να στρέφεστε σε συμπληρώματα, διαχειριστείτε τα επίπεδα άγχους σας εστιάζοντας σε αλλαγές στον τρόπο ζωής σας, όπως περισσότερη άσκηση και λιγότερη κατανάλωση αλκοόλ, συνιστά ο Isaacs.
Προσέξτε επίσης την πρόσληψη καφεΐνης, επειδή η καφεΐνη μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα κορτιζόλης.
Το να έχετε έναν φυσιολογικό κύκλο αφύπνισης-ύπνου και να κοιμάστε αρκετά είναι επίσης σημαντικό μέρος της ρύθμισης των επιπέδων κορτιζόλης, λέει η Yogi-Morren. Τα άτομα με διαταραχές του ύπνου, όπως η αποφρακτική άπνοια ύπνου και η αϋπνία, ή ακόμη και οι εργαζόμενοι σε νυχτερινές βάρδιες τείνουν να έχουν υψηλότερα επίπεδα κορτιζόλης.
«Οποιαδήποτε διαταραχή στον κύκλο ύπνου-αφύπνισης μπορεί να διαταράξει τον κύκλο έκκρισης κορτιζόλης», λέει.
Σε σπάνιες περιπτώσεις, οι άνθρωποι έχουν παθήσεις που προκαλούν υπερβολικά υψηλά ή χαμηλά επίπεδα κορτιζόλης.
Διαβάστε ακόμη
Αλλάζουν όλα στους τρόπους πληρωμής: Οι ανατροπές στη χρήση πλαστικού χρήματος
“Παγώνουν” για έναν χρόνο τα επιτόκια σε ρυθμισμένα χρέη στην Εφορία
Παραγωγή ενέργειας: Γιατί χρειάζεται ο Μηχανισμός Διαθεσιμότητας Ισχύος
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
